του Άβαδη
Πριν ένα μήνα όλοι παρατηρήσαμε έκπληκτοι την παρ’ ολίγον κατάρρευση της πέμπτης μεγαλύτερης τράπεζας της Βρετανίας , της Northern Rock. Χιλιάδες ήταν οι άνθρωποι στοιβαγμένοι στην ουρά που περίμεναν για να αποσύρουν τα χρήματα τους μετά την είδηση ότι η τράπεζα για να σωθεί χρειαζότανε άμεσα δάνειο από την κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας. Η Τράπεζα τελικά δεν κατάρρευσε αφού , ενάντια στους ίδιους τους νόμους και τις αρχές τους νεοφιλελευθερισμού , η Τράπεζα της Αγγλίας , καθώς και με παρέμβαση του ίδιου του πρωθυπουργού της χώρας ( και παθιασμένου Θατσερικού ) , Γκόρντον Μπράουν , ανάλαβε να ξελασπώσει την κατάσταση και να σώσει την τράπεζα από την κατάρρευση και τον πανικό στην αγορά. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την τεράστια πιστωτική Κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες από τα ‘δάνεια των φτωχών’, το χάος στην αγορά και την κατακόρυφη πτώση του δολαρίου.
Ποια είναι τα συμπεράσματά μας από την πρόσφατη πιστωτική κρίση σε Βρετανία και ΗΠΑ; Πρώτον , τα ( επονομαζόμενα ως ) φιλελεύθερα κράτη άλλοτε παραβιάζουνε και άλλοτε διατηρούνε τις αρχές τους φιλελευθερισμού όταν και μόνο τα συμφέροντά τους τους καλούν να πράξουν έτσι. Ο φιλελευθερισμός κηρύσσει ότι για να λειτουργήσει σωστά η αγορά χρειάζεται ‘θεμιτός ανταγωνισμός’ και απαιτείτε το κράτος να μην παρεμβαίνει στην αγορά. Φυσικά τα φιλελεύθερα κράτη ποτέ δεν τήρησαν στην πράξη τις αρχές τους, ούτε στον οικονομικό, ούτε στον στρατιωτικό αλλά ούτε και στον πολιτικό τομέα. Το Κεφάλαιο πολύ απλά είναι βασισμένο στην υποκρισία , ο κόσμος του κεφαλαίου δεν μπορεί να επιβιώσει στην εποχή του Ιμπεριαλισμού (κατά τον Λένιν) χωρίς τα Καρτέλ , χωρίς τα μονοπώλια, αλλά και χωρίς να ξεζουμίζει το Κράτος όταν αυτό το χρειάζεται.
Οι αντιφάσεις του Κεφαλαίου
Οι φιλελεύθεροι κηρύσσουν τον ‘θεμιτό ανταγωνισμό’, δηλαδή τον ανταγωνισμό χωρίς μονοπώλια και χωρίς κρατικές παρεμβάσεις. Εκεί ακριβώς όμως είναι και οι αντιφάσεις αυτού του συστήματος: ο ίδιος ο καπιταλισμός δεν μπορεί να διατηρηθεί χωρίς τα καρτέλ , χωρίς τα μονοπώλια , χωρίς τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Οι καπιταλιστές δεν μπορούν και δεν έχουνε καμία απολύτως διάθεση να ανταγωνιστούνε μεταξύ τους. Η αγορά είναι πολύ απλά ένα παιχνίδι με κρυφά χαρτιά.
Η πιστωτική κρίση σε Βρετανία και ΗΠΑ μας δείχνει το πόσο αδύναμο είναι αυτό το σύστημα στην πραγματικότητα, πόσο εύκολα μπορεί να καταρρεύσει. Το Τραπεζικό σύστημα λειτουργεί με ψηφία , μόνο ένα ελάχιστο ποσό των καταθέσεων βρίσκετε στην διάθεση της τράπεζας , έτσι στην παρούσα κρίση οι πελάτες της τράπεζας κινδύνευσαν να χάσουνε την χρήματά τους αφού η Τράπεζα δεν είχε διαθέσιμα χρήματα. Βρισκόμαστε έτσι αντιμέτωποι με μια τεράστια κρίση. Είναι αυτές οι κρίσεις που δείχνουνε όλη τη γύμνια του καπιταλιστικού συστήματος. Και φυσικά δεν είναι αλήθεια το επιχείρημα των φιλελεύθερων ότι οι κρίσεις δίνουν νέα πνοή στην αγορά , όπως συνήθιζε να λέει ο Φρίντμαν και ο Χάγιεκ , διότι αυτές ακριβώς οι κρίσεις ήταν που οδήγησαν στους δύο μεγάλους πολέμους και στις επαναστάσεις τον προηγούμενο αιώνα.
Έτσι εκεί βρίσκετε και η απάντηση στο ερώτημα αν η εργατική τάξη, αν τα καταπιεσμένα στρώματα έχουνε χάσει την συνείδηση τους. Σε περιόδους ανάκαμψης είναι αλήθεια ότι το βιοτικό επίπεδο όλων των τάξεων ανεβαίνει. Όμως, οι περίοδοι ανάπτυξης σημαίνουν: πόλεμο, μοίρασμα του πλανήτη σε ζώνες επιρροής και νέο-αποικισμός. Είναι κοινό μυστικό πχ ότι ο Δυτικός κόσμος ζει εις βάρος της Αφρικής. Έτσι ενώ οι υποκριτές στον Δυτικό κόσμο μιλάνε για ανθρώπινα δικαιώματα, ανάπτυξη, και δημοκρατία στις (επονομαζόμενες) ‘λιγότερο ανεπτυγμένες’ χώρες εννοεί νεο-αποικισμό, γενοκτονία και βρώμικα πολιτικά παιχνίδια. Τις περιόδους ανάκαμψης ακολουθούν περίοδοι κάμψης. Τι γίνεται όμως σε αυτές τις περιόδους;
Μονοπωλιακός Καπιταλισμός
Μια νέα μεγάλη απειλή διαγράφετε στον ορίζοντα για τον Αγγλοσαξονικό ιμπεριαλισμό, αυτή η απειλή λέγεται Sovereign Wealth Funds ( η αλλιώς ‘οι κυβερνήσεις πάνε για ψώνια’ , κατά τον Εκόνομιστ). Πρώην σοσιαλιστικές δημοκρατίες όπως η Ρωσία και η Κίνα αποφάσισαν να μπούνε στο παιχνίδι των ‘οικονομικών της αγοράς’ με τους δικούς τους όμως κανόνες. Τα Sovereign Wealth Funds είναι Κρατικά Κεφάλαια τα οποία ελέγχονται απόλυτα από το κράτος. Έτσι το ίδιο το κράτος μπορεί να επενδύει σε μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού επιφέροντας κέρδη για το ίδιο. Η Κίνα είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων επενδύσεων, επενδύσεων όχι μόνο σε μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού αλλά και σε τεράστια σημασίας για τον Αγγλοσαξονισμό ιδρύματα όπως Πανεπιστήμια και Τράπεζες.
Οι Αγγλοσάξονες έτσι φοβισμένοι βλέπουνε ότι εφαρμόζοντας τις ίδιες τις αρχές της αγοράς είναι όχι μόνο επιζήμιο για τον χώρα τους (αν και αυτό είναι αμφίβολο να τους ενδιαφέρει και τόσο) αλλά καταστροφικό για την αστική τάξη της χώρας και τα συμφέροντά της.
Ενώ λοιπόν από την μία οι οικονομολόγοι των χωρών αυτών ξορκίζουν τον κρατικό ‘ προστατευτισμό’ (δηλ. τις κρατικές παρεμβάσεις), από την άλλη οι κυβερνήσεις τους πέφτουν διαρκώς σε τακτικές προστατευτισμού για να μην πληγούνε τα συμφέροντά τους. Αυτό είναι που ονομάζουμε και μονοπωλιακό καπιταλισμό, γιατί ο καπιταλισμός στο τελευταίο του στάδιο, το στάδιο πριν την κατάρρευση, δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τα μονοπώλια.
Ο κόσμος για μια ακόμη φορά είναι χωρισμένος σε στρατόπεδα. Το Δυτικό στρατόπεδο χρόνο με τον χρόνο βρίσκει τον εαυτό του όλο και πιο αδύναμο. Οι κρίσεις και οι αναταραχές έχουνε δώσει στους εχθρούς του την πείρα και την εμπειρία να ανταπεξέλθουν στα νέα χτυπήματα. Από την άλλη τα εργατικά στρώματα θα αρχίσουν να κουράζονται από τις αλλεπάλληλες κρίσεις και την αστάθεια του συστήματος, ήδη ζητάνε και αυτά κάποιο κομμάτι από την πίτα. Η αστική τάξη όμως δεν μπορεί να προστατεύσει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης της χώρας της την στιγμή που αδυνατεί να υπερασπίσει τα δικά της συμφέροντα, την δική της επιβίωση. Το προλεταριάτο για μια ακόμη φορά κουρασμένο και απογοητευμένο από τις κάλπικες υποσχέσεις των ηγετών του θα χρειαστεί να υπερασπίσει μόνο του τα συμφέροντά του.
Πριν ένα μήνα όλοι παρατηρήσαμε έκπληκτοι την παρ’ ολίγον κατάρρευση της πέμπτης μεγαλύτερης τράπεζας της Βρετανίας , της Northern Rock. Χιλιάδες ήταν οι άνθρωποι στοιβαγμένοι στην ουρά που περίμεναν για να αποσύρουν τα χρήματα τους μετά την είδηση ότι η τράπεζα για να σωθεί χρειαζότανε άμεσα δάνειο από την κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας. Η Τράπεζα τελικά δεν κατάρρευσε αφού , ενάντια στους ίδιους τους νόμους και τις αρχές τους νεοφιλελευθερισμού , η Τράπεζα της Αγγλίας , καθώς και με παρέμβαση του ίδιου του πρωθυπουργού της χώρας ( και παθιασμένου Θατσερικού ) , Γκόρντον Μπράουν , ανάλαβε να ξελασπώσει την κατάσταση και να σώσει την τράπεζα από την κατάρρευση και τον πανικό στην αγορά. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την τεράστια πιστωτική Κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες από τα ‘δάνεια των φτωχών’, το χάος στην αγορά και την κατακόρυφη πτώση του δολαρίου.
Ποια είναι τα συμπεράσματά μας από την πρόσφατη πιστωτική κρίση σε Βρετανία και ΗΠΑ; Πρώτον , τα ( επονομαζόμενα ως ) φιλελεύθερα κράτη άλλοτε παραβιάζουνε και άλλοτε διατηρούνε τις αρχές τους φιλελευθερισμού όταν και μόνο τα συμφέροντά τους τους καλούν να πράξουν έτσι. Ο φιλελευθερισμός κηρύσσει ότι για να λειτουργήσει σωστά η αγορά χρειάζεται ‘θεμιτός ανταγωνισμός’ και απαιτείτε το κράτος να μην παρεμβαίνει στην αγορά. Φυσικά τα φιλελεύθερα κράτη ποτέ δεν τήρησαν στην πράξη τις αρχές τους, ούτε στον οικονομικό, ούτε στον στρατιωτικό αλλά ούτε και στον πολιτικό τομέα. Το Κεφάλαιο πολύ απλά είναι βασισμένο στην υποκρισία , ο κόσμος του κεφαλαίου δεν μπορεί να επιβιώσει στην εποχή του Ιμπεριαλισμού (κατά τον Λένιν) χωρίς τα Καρτέλ , χωρίς τα μονοπώλια, αλλά και χωρίς να ξεζουμίζει το Κράτος όταν αυτό το χρειάζεται.
Οι αντιφάσεις του Κεφαλαίου
Οι φιλελεύθεροι κηρύσσουν τον ‘θεμιτό ανταγωνισμό’, δηλαδή τον ανταγωνισμό χωρίς μονοπώλια και χωρίς κρατικές παρεμβάσεις. Εκεί ακριβώς όμως είναι και οι αντιφάσεις αυτού του συστήματος: ο ίδιος ο καπιταλισμός δεν μπορεί να διατηρηθεί χωρίς τα καρτέλ , χωρίς τα μονοπώλια , χωρίς τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Οι καπιταλιστές δεν μπορούν και δεν έχουνε καμία απολύτως διάθεση να ανταγωνιστούνε μεταξύ τους. Η αγορά είναι πολύ απλά ένα παιχνίδι με κρυφά χαρτιά.
Η πιστωτική κρίση σε Βρετανία και ΗΠΑ μας δείχνει το πόσο αδύναμο είναι αυτό το σύστημα στην πραγματικότητα, πόσο εύκολα μπορεί να καταρρεύσει. Το Τραπεζικό σύστημα λειτουργεί με ψηφία , μόνο ένα ελάχιστο ποσό των καταθέσεων βρίσκετε στην διάθεση της τράπεζας , έτσι στην παρούσα κρίση οι πελάτες της τράπεζας κινδύνευσαν να χάσουνε την χρήματά τους αφού η Τράπεζα δεν είχε διαθέσιμα χρήματα. Βρισκόμαστε έτσι αντιμέτωποι με μια τεράστια κρίση. Είναι αυτές οι κρίσεις που δείχνουνε όλη τη γύμνια του καπιταλιστικού συστήματος. Και φυσικά δεν είναι αλήθεια το επιχείρημα των φιλελεύθερων ότι οι κρίσεις δίνουν νέα πνοή στην αγορά , όπως συνήθιζε να λέει ο Φρίντμαν και ο Χάγιεκ , διότι αυτές ακριβώς οι κρίσεις ήταν που οδήγησαν στους δύο μεγάλους πολέμους και στις επαναστάσεις τον προηγούμενο αιώνα.
Έτσι εκεί βρίσκετε και η απάντηση στο ερώτημα αν η εργατική τάξη, αν τα καταπιεσμένα στρώματα έχουνε χάσει την συνείδηση τους. Σε περιόδους ανάκαμψης είναι αλήθεια ότι το βιοτικό επίπεδο όλων των τάξεων ανεβαίνει. Όμως, οι περίοδοι ανάπτυξης σημαίνουν: πόλεμο, μοίρασμα του πλανήτη σε ζώνες επιρροής και νέο-αποικισμός. Είναι κοινό μυστικό πχ ότι ο Δυτικός κόσμος ζει εις βάρος της Αφρικής. Έτσι ενώ οι υποκριτές στον Δυτικό κόσμο μιλάνε για ανθρώπινα δικαιώματα, ανάπτυξη, και δημοκρατία στις (επονομαζόμενες) ‘λιγότερο ανεπτυγμένες’ χώρες εννοεί νεο-αποικισμό, γενοκτονία και βρώμικα πολιτικά παιχνίδια. Τις περιόδους ανάκαμψης ακολουθούν περίοδοι κάμψης. Τι γίνεται όμως σε αυτές τις περιόδους;
Μονοπωλιακός Καπιταλισμός
Μια νέα μεγάλη απειλή διαγράφετε στον ορίζοντα για τον Αγγλοσαξονικό ιμπεριαλισμό, αυτή η απειλή λέγεται Sovereign Wealth Funds ( η αλλιώς ‘οι κυβερνήσεις πάνε για ψώνια’ , κατά τον Εκόνομιστ). Πρώην σοσιαλιστικές δημοκρατίες όπως η Ρωσία και η Κίνα αποφάσισαν να μπούνε στο παιχνίδι των ‘οικονομικών της αγοράς’ με τους δικούς τους όμως κανόνες. Τα Sovereign Wealth Funds είναι Κρατικά Κεφάλαια τα οποία ελέγχονται απόλυτα από το κράτος. Έτσι το ίδιο το κράτος μπορεί να επενδύει σε μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού επιφέροντας κέρδη για το ίδιο. Η Κίνα είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων επενδύσεων, επενδύσεων όχι μόνο σε μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού αλλά και σε τεράστια σημασίας για τον Αγγλοσαξονισμό ιδρύματα όπως Πανεπιστήμια και Τράπεζες.
Οι Αγγλοσάξονες έτσι φοβισμένοι βλέπουνε ότι εφαρμόζοντας τις ίδιες τις αρχές της αγοράς είναι όχι μόνο επιζήμιο για τον χώρα τους (αν και αυτό είναι αμφίβολο να τους ενδιαφέρει και τόσο) αλλά καταστροφικό για την αστική τάξη της χώρας και τα συμφέροντά της.
Ενώ λοιπόν από την μία οι οικονομολόγοι των χωρών αυτών ξορκίζουν τον κρατικό ‘ προστατευτισμό’ (δηλ. τις κρατικές παρεμβάσεις), από την άλλη οι κυβερνήσεις τους πέφτουν διαρκώς σε τακτικές προστατευτισμού για να μην πληγούνε τα συμφέροντά τους. Αυτό είναι που ονομάζουμε και μονοπωλιακό καπιταλισμό, γιατί ο καπιταλισμός στο τελευταίο του στάδιο, το στάδιο πριν την κατάρρευση, δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς τα μονοπώλια.
Ο κόσμος για μια ακόμη φορά είναι χωρισμένος σε στρατόπεδα. Το Δυτικό στρατόπεδο χρόνο με τον χρόνο βρίσκει τον εαυτό του όλο και πιο αδύναμο. Οι κρίσεις και οι αναταραχές έχουνε δώσει στους εχθρούς του την πείρα και την εμπειρία να ανταπεξέλθουν στα νέα χτυπήματα. Από την άλλη τα εργατικά στρώματα θα αρχίσουν να κουράζονται από τις αλλεπάλληλες κρίσεις και την αστάθεια του συστήματος, ήδη ζητάνε και αυτά κάποιο κομμάτι από την πίτα. Η αστική τάξη όμως δεν μπορεί να προστατεύσει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης της χώρας της την στιγμή που αδυνατεί να υπερασπίσει τα δικά της συμφέροντα, την δική της επιβίωση. Το προλεταριάτο για μια ακόμη φορά κουρασμένο και απογοητευμένο από τις κάλπικες υποσχέσεις των ηγετών του θα χρειαστεί να υπερασπίσει μόνο του τα συμφέροντά του.