του Kitas
Ιδιαίτερη
θέση στην ιστορία των Φασισμών, του Εθνικοσοσιαλισμού και των Εθνικών
δικτατοριών στην Ευρώπη κατέχει ο Ρουμανικός εθνικισμός , όπως εκδηλώθηκε ως
κίνημα από τις αρχές του προηγουμένου αιώνα και μέχρι την περίοδο του Δευτέρου
Παγκοσμίου Πολέμου. Και αυτό γιατί εμφανίζεται οργανωμένος πολύ πριν ο Μουσολίνι
ή ο Χίτλερ προχωρήσουν στην ίδρυση κινημάτων και διότι επηρεάζεται από
διαφορετικούς παράγοντες ή από τους ίδιους, αλλά με τρόπο διαφορετικό. Στη
χρονική αυτή πρωτοπορία συνέβαλαν η ισχυρή παρουσία Εβραίων στην Ρουμανία και η
έκρηξη της Οκτωβριανής Επαναστάσεως το 1917 με επακόλουθο την άμεση απειλή της
ίδιας της κρατικής υποστάσεως της Ρουμανίας τόσο εξαιτίας της ρωσικής
μειονότητας στην Μολδαβία όσο και της άμεσης γειτνίασης της με την νεαρά τότε
ΕΣΣΔ, που διευκόλυνε την ταχεία διάδοση των επικίνδυνων διεθνιστικών ιδεωδών
της παγκοσμίου κομμουνιστικής επανάστασης.
Ήδη το 1910
ο Codreanu και οι συναγωνιστές του ορκίζονται στο δάσος της Dubrina ότι θα
αντισταθούν σε μία σοβιετική εισβολή, σε μία εποχή που ο Χίτλερ ήταν ακόμη
στρατιώτης, ο Μουσολίνι σοσιαλιστής, ο Mosley συντηρητικός και ο Maurras
προσπαθούσε να διαδώσει την αξία του «ολοκληρωμένου εθνικισμού» στην
ριζοσπαστική δεξιά Action Francaise
. Φορείς των διεθνιστικών και κομμουνιστικών ιδεών αυτών ήταν εκείνη την εποχή
στην Ρουμανία και οι Εβραίοι κάτοικοί της, οι οποίοι, ως είθισται, μολονότι
αποτελούσαν μειοψηφία, ήλεγχαν το εμπόριο και τα ελεύθερα επαγγέλματα Το 1907
οι Ρουμάνοι γεωργοί μίας εβραϊκής γεωργικής ιδιοκτησίας εξηγέρθησαν με
επακόλουθο την επέμβαση το στρατού και την δολοφονία 10.000 Ρουμάνων αγροτών.
Την εξέγερση τούτη υπεστήριξαν διάφοροι εθνικιστές διανοούμενοι, ανάμεσά τους ο
A.C.Cuza, ο επονομαζόμενος «Ρουμάνος Drumont», καθηγητής πολιτικής οικονομίας
στο Πανεπιστήμιο του Ιασίου, ο ιστορικός Iorga και ο Ίων Zelea Codreanu ,
πατέρας του Κορνήλιου Codreanu.
Η
σημαντικότερη χρονολογία για τον ρουμανικό εθνικισμό δεν συμπίπτει με την
έκρηξη ή με τον τερματισμό του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά τοποθετείται στο
1923, έτος της σκανδαλώδους παραχωρήσεως πολιτικών δικαιωμάτων στους Εβραίους
της Ρουμανίας με την αναθεώρηση του άρθρου 7 του Συντάγματος, σύμφωνα με το
οποίο οι 2.000.000 Εβραίοι που κατοικούσαν τότε στην Ρουμανία αποκτούσαν την
ρουμανική υπηκοότητα και επισήμως πλέον την πρόσβαση στην δημόσια και πολιτική
ζωή της Ρουμανίας. Οι θυελλώδεις αντιδράσεις στα Πανεπιστήμια, σε ορισμένες
σχολές των οποίων οι Εβραίοι αποτελούσαν την πλειοψηφία, σηματοδοτούν την
έναρξη του Φοιτητικού Κινήματος εναντίον της αναθεωρήσεως. Οι φιλελεύθεροι
της κυβερνήσεως αντέδρασαν δυναμικά μέσω του στρατού, ο οποίος κτύπησε τους
φοιτητές, οι αρχές προέβησαν σε συλλήψεις, ενώ κατήργησαν τις φοιτητικές εστίες
και τις υποτροφίες, με αποτέλεσμα οι φοιτητές να επιστρέψουν στα μαθήματά τους,
έχοντας, όμως, προηγηθεί έξη μήνες κινητοποιήσεων και αγώνων ( ο νους μας
τρέχει στο ψευδεπίγραφο «φοιτητικό κίνημα» των κομματόσκυλων , των βολεμένων
και των ιδιοτελών αγωνιστών των προστατευμένων από το πανεπιστημιακό άσυλο
αμφιθεάτρων της μεταπολιτευτικής αηδίας). Ο Codreanu ήδη από το 1920 είχε
δημιουργήσει τον «Εθνικό Χριστιανικό Σοσιαλισμό» στο Ιάσιο, όπου σπούδαζε
Νομική και κατάφερε, παρά τις διώξεις εκ μέρους της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου
του Ιασίου, να γίνει πρόεδρος του συλλόγου φοιτητών της Νομικής Σχολής.
Η κίνηση
του, όμως, δεν έτυχε ιδιαίτερης απήχησης. Από το 1923 μέχρι το 1927 συνδεόταν
την Λίγκα της Εθνικής Χριστιανικής Αμύνης (LANC), της οποίας προΐστατο ο
καθηγητής Cuza. Η Λίγκα της Εθνικής Χριστιανικής Αμύνης είχε στις τάξεις της
έναν διόλου ευκαταφρόνητο αριθμό μορφωμένων ανθρώπων, ίσως την ελίτ των
διανοουμένων της Ρουμανίας. Τέτοια σύνθεση την καθιστούσε αξιόλογη ποιοτικά
μεν, αποστερούσε, όμως, την οιαδήποτε δυνατότητα τουλάχιστον επιρροής στις
μάζες. Οι σχέσεις του Codreanu με το την LANC είχαν διαταραχθεί από το 1923,
όταν είχε συλληφθεί και φυλακισθεί με την κατηγορία της απειλής ότι θα σκότωνε
«προδότες» και το 1925 με την κατηγορία της δολοφονίας. Το 1927,
λοιπόν, απεφάσισε να αποχωρήσει από την Λίγκα της Εθνικής Χριστιανικής Αμύνης.
«Σήμερα στις 27 Ιουνίου 1927 στις 10 το βράδυ ιδρύεται υπό την ηγεσία μου η
«Λεγεώνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ». Όποιος πιστεύει δίχως ιδιοτέλεια, ας ενωθεί με
τις τάξεις μας. Όποιος αμφιβάλλει, ας μείνει στην άκρη». Κάλεσε συναγωνιστές
του από όλη την Ρουμανία και ζήτησε από το καθηγητή Cuza να τους απαλλάξει από
τον όρκο που είχαν δώσει με την ένταξη τους στην Λίγκα της Εθνικής Χριστιανικής
Αμύνης. Ο Cuza τους απάλλαξε και με πατρικό τόνο τους συμβούλεψε για τις
παγίδες της πολιτικής. «Έπειτα έσφιξε το χέρι του με όλους μας και φύγαμε.
Σκεφτήκαμε ότι ήταν σωστό που πράξαμε έτσι και ότι αυτός ήταν ο τιμημένος
τρόπος που μας επέβαλε η αξιοπρέπειά μας ως πολεμιστές.[…]
Αφήνοντας
τον αισθανθήκαμε πόσο μόνοι ήμαστε, μόνοι όπως σε μία έρημο, και ετοιμαζόμασταν
να χαράξουμε τον δρόμο μας στην ζωή με τις δικές μας δυνάμεις» Το 1930 ο
Capitan , όπως τον προσφωνούσαν οι συναγωνιστές του, ιδρύει το μαχητικό τμήμα
της Λεγεώνας, την «Σιδηρά Φρουρά» (Garda de Fier). Η Λεγεώνα
μπήκε δυναμικά στην πολιτική ζωή της Ρουμανίας και θεωρήθηκε το μοναδικό
εθνικιστικό κίνημα που συγκέντρωσε τόσο μίσος από όλες τις πολιτικές
παρατάξεις. Εν μέσω διώξεων μελών της για δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων και
μετά την πρώτη απαγόρευση της Λεγεώνας από την ρουμανική αντίδραση , ο Codreanu
αναλαμβάνει τον έλεγχο του πολιτικού σχηματισμού «Όλα για την Πατρίδα» (Totul
pentru patria) , τον οποίον είχε δημιουργήσει ο στρατηγός Catacuzina και
παρεχώρησε όλη την εξουσία στον Capitan. Τούτο συνέβη τον Νοέμβριο του 1938.
Είχε προηγηθεί η έκδοση επτά εφημερίδων από την Φρουρά, η απαγόρευση της, μία
φορά μάλιστα από τον εθνικιστή Iorga, και η άρση της απαγορεύσεως της δις από
τα δικαστήρια με τελική την απαγόρευσή της από τον φιλελεύθερο πολιτικό Duca, ο
οποίος δολοφονήθηκε από Λεγεωνάριους ως εκδίκηση για τους εκατοντάδες
συλληφθέντες και έξη δολοφονηθέντων Λεγεωνάριων. Την δολοφονία ακολούθησαν
συλλήψεις, δίκες, και η περίοδος της τρομοκρατίας εναντίον των Λεγεωνάριων, οι
οποίοι έφτασαν τους 18.000! Τελικώς η Φρουρά επανήλθε στην νομιμότητα. Από την
περίοδο της τρομοκρατίας καθιερώθηκε το σύμβολο της Φρουράς με τις τρείς
κάθετες γραμμές και τις τρείς οριζόντιες, που συμβολίζουν τα κάγκελα της
φυλακής.
Παράλληλα
με την Λεγεώνα και την Φρουρά έδρασαν λιγότερο σημαντικές ομάδες και κόμματα,
όπως η «Εθνικοχριστιανική Λεγεώνα» του Cuza, η οποία είχε ως σύμβολό της τον
αγκυλωτό σταυρό και ενώθηκε το 1935 με μία μικρότερη εθνικιστική οργάνωση και
σχημάτισε το «Εθνικοχριστιανικό Κόμμα», στο συνέδριο του οποίου το 1936
παρέστησαν 200.000 άτομα, εκ των οποίων 30.000 ανήκαν στο παραστρατιωτικό τμήμα
των «λογχοφόρων». Παρά την μαζικότητα, δεν κατάφεραν να αποκτήσουν σημαντική
δυναμική. Υπήρχε το «Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα» με αρχηγό τον συνταγματάρχη
Tatarescu, η ομάδα «Σβάστικα της Φωτιάς» (Svastica de foc) ιδρυθείσα υπό του
δικηγόρου Enqilian και η προβοκατόρικη «Σταυροφορία του Ρουμανισμού» με αρχηγό
τον πρώην Λεγεωνάριο Stelescu, ο οποίος δολοφονήθηκε από ομάδα Λεγεωνάριων. Ο
βασιλιάς Κάρολος είχε δημιουργήσει την νεολαιίστικη οργάνωση «Φρουρά της
Πατρίδος», η οποία ένωνε τις νεολαίες όλων των κομμάτων και δεν κατάφερε ποτέ
να αποτελέσει σημαντικό πόλο και να ανταγωνισθεί τις νεολαίες άλλων καθεστώτων.
Η Λεγεώνα
είχε δομηθεί στην ισχυρή και χαρισματική προσωπικότητα του Codreanu, δίχως αυτό
να σημαίνει ότι έλειπαν οι σημαντικοί, ικανοί και αποφασισμένοι άνδρες από τις
τάξεις της. Ένας από αυτούς ήταν ο Ίων Mota , δεξί χέρι του Codreanu. Η πρώτη
τους επαφή έγινε όταν ο Ίων αναμείχθηκε ενεργά με το φοιτητικό κίνημα του 1923.
Εκπροσώπησε την Λεγεώνα στην πρώτη σοβαρή προσπάθεια να οργανωθούν τα φασιστικά
και τα εθνικιστικά κινήματα σε πανευρωπαϊκή βάση στο Συνέδριο του Montreaux τον
Δεκέμβριο του 1934. Στο συνέδριο αυτό ο Mota ανέπτυξε την θέση ότι οι διεθνείς
σχέσεις μεταξύ των κρατών δεν στηρίζονται σε νομικές αφαιρέσεις, αλλά στην βάση
των κυρίαρχων πολιτικών πραγματικοτήτων, με άλλα λόγια διατύπωνε την θέση της
realpolitik, της κατεύθυνσης, δηλαδή, ενός κράτους προς αύξηση της ισχύος του
σε διεθνές επίπεδο, ενίοτε με οποιοδήποτε μέσον. Στο ίδιο
συνέδριο πρότεινε την επίκαιρη ιδέα της δημιουργίας εθνικιστικών ομάδων σκέψεως
προκειμένου να αποφευχθούν οι συγκρούσεις των ευρωπαϊκών εθνών εξαιτίας παλαιών
αντιπαλοτήτων και στείρων διεκδικήσεων, ενώ πρότεινε την σταδιακή ενοποίηση των
φασιστικών χωρών υπό την σκέπη της Ρώμης. Γνωστός, όμως, στην Ιστορία έμεινε με
τον θάνατό του στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο στην περιοχή Majadahonda, κοντά
στην Μαδρίτη. Ο Mota ανήκε στο σώμα των 10.000 μελών της Λεγεώνας, οι οποίοι
εθελοντικά συμμετείχαν στον ισπανικό εμφύλιο στο πλευρό των εθνικιστών του J.A.
Primo de Rivera, και σκοτώθηκε με τον λεγεωνάριο Marin στις 13-1-1937.
Στις
εκλογές του Δεκεμβρίου του 1937 ο συνδυασμός « totul pentru tara» συγκέντρωσε
το 16% των ψήφων και ήλθε δεύτερο κόμμα με 66 έδρες. Επειδή δεν συγκέντρωσε
κάποιο κόμμα ικανοποιητικό εκλογικό ποσοστό, ο βασιλιάς της Ρουμανίας Κάρολος
Β’ κάλεσε τους Cuza και Goga να σχηματίσουν κυβέρνηση. Μολονότι εθνικιστές και
αντισημίτες, αντιμετώπισαν εχθρικά την Φρουρά, αλλά η τύχη τους δεν ήταν και η
καλύτερη. Εξαιτίας των πιέσεων που άσκησαν εναντίον τους οι Εβραίοι και
δεδομένης της επιρροής τους στον βασιλιά και μέσω της Εβραίας ερωμένης του
Magda Lupescu, ο Κάρολος διέλυσε την κυβέρνηση Cuza-Goga και επέβαλε δικτατορία
σε συνεργασία με τον Ρουμάνο πατριάρχη τον Φεβρουάριο του 1938. Στην
δικτατορική κυβέρνηση υπουργική θέση στο υπουργείο Αμύνης πήρε ο συμπαθών την
Φρουρά στρατηγός Antonescu, πρόσωπο που έπαιξε καταλυτικό και πρωταγωνιστικό
ρόλο στις μετέπειτα εξελίξεις στην εσωτερική και την εξωτερική πολιτική της
Ρουμανίας. Ένα άλλο σημαντικό για τις εξελίξεις πρόσωπο ήταν ο υπουργός
εσωτερικών Calinescu, δεξί χέρι του βασιλέως και βασικός μοχλός δημιουργίας του
βασιλικού δικτατορικού καθεστώτος, . Ο βασιλιάς ίδρυσε το «Μέτωπο Εθνικής
Ανανεώσεως» στο οποίο ενταχθήκαν υποχρεωτικά όλα τα κόμματα, καθιέρωσε τον
ρωμαϊκό χαιρετισμό και τις στολές στα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, τα οποία
επέλεγε και διόριζε ο ίδιος.
Λόγω της
πιεστικής καταστάσεως που άρχιζε να δημιουργείται από το ψευδοφασιστικό
καθεστώς του Καρόλου και ενόψει του αναμενόμενης εκστρατείας εναντίον του, ο
Codreanu για λόγους προστασίας των μελών του διέλυσε την Φρουρά. Πραγματικά, ο
Codreanu κατηγορείται για την σύνταξη απειλητικής επιστολής κατά του Iorga,
συλλαμβάνεται στις 17 Απριλίου του 1938, σύρεται σε δίκη από στρατοδικείο και
τελικώς καταδικάζεται σε δεκαετή φυλάκιση με καταναγκαστικά έργα, παρόλη την
δημόσια υποστήριξη από τον στρατηγό Antonescu. Στις 29 προς 30 Νοεμβρίου 1938
δολοφονείται δια στραγγαλισμού σε δάσος. Λίγους μήνες αργότερα Λεγεωνάριοι
δολοφόνησαν τον Calinescu. Τον
Codreanu διαδέχτηκε ο Horia Sima και παρόλο το λουτρό αίματος που εξαπέλυσε η
βασιλική δικτατορία το 1939 για άλλη μία φορά εναντίον των Λεγεωνάριων με
πρόσχημα την από μέρους τους προετοιμασίας κινήματος κατά του καθεστώτος, ο
βασιλιάς-δικτάτορας έδωσε αμνηστία τον Απρίλιο του 1940, Ο λόγος ήταν ότι ήθελε
να εδραιώσει την εξουσία του. Οι Λεγεωνάριοι και ο Sima , από την άλλη, δέχθηκαν
την συνεργασία με το καθεστώς ενόψει του σοβιετικού κινδύνου. Η λυκοφιλία,
ωστόσο, δεν κράτησε και πολύ, διότι τον Αύγουστο του 1940 η δικτατορία
παρεχώρησε ρουμανικά εδάφη στην Ουγγαρία (περιοχή Siebenbuergen), την Βουλγαρία
(νότια Δοβρουτσά) και την Σοβιετική Ένωση (Βεσσαραβία και Βόρεια Βουκοβίνα).
Στις 3 Αυγούστου οι Λεγεωνάριοι επαναστατούν, επικρατούν στις επαρχίες, αλλά
αποτυγχάνουν να ελέγξουν ολόκληρο το Βουκουρέστι. Ο βασιλιάς Κάρολος
εγκαταλείπει την χώρα του (συνήθης τακτική των γαλαζοαίματων…) και αναλαμβάνει
την εξουσία πρίγκιπας Μιχαήλ, ουσιαστικά όμως, ο Antonescu, ο οποίος ιδρύει την
«Πολιτεία των Εθνικο Λεγεωνάριων». Και πάλι ο Sima και οι Λεγεωνάριοι
συμμετέχουν στην κυβέρνηση, επικρατεί, όμως, έντονη καχυποψία από μέρος των
στρατιωτικών στελεχών της κυβέρνησης προς τους Λεγεωνάριους, ενώ οι τελευταίοι
αποσκοπούν στην αποκάθαρση της κυβέρνησης από τα στοιχεία των αντιδραστικών
στρατιωτικών και των αστών.
Στις 21
Ιανουαρίου η Λεγεώνα προχωρεί σε καινούργιο ένοπλο κίνημα και ο Sima ζητά από
τον Antonescu να παραδώσει την εξουσία. Οι μάχες με τον στρατό διήρκεσαν δύο
ημέρες, μεγάλος αριθμός Λεγεωνάριων σκοτώθηκαν και δολοφονήθηκαν, το κίνημα
αποτυγχάνει , ο Antonescu διαλύει την «Πολιτεία των Εθνικολεγεωνάριων» και
ιδρύει την «Εθνικοκοινωνική Πολιτεία». Η συνέχεια είναι λίγο-πολύ γνωστή.
Στήριξη του Αντονέσκου από τον Χίτλερ, φυγάδευση Λεγεωνάριων από SS στην
Γερμανία και εγκλεισμός τους σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως υπό σχετικά καλές
συνθήκες κρατήσεως, διάλυση της συμμαχίας Γερμανίας-Ρουμανίας, προσπάθεια
δημιουργίας εξόριστης ρουμανικής αντικομμουνιστικής κυβέρνησης με στελέχη της
Λεγεώνας, ανατροπή του Antonescu από τον βασιλέα Μιχαήλ και τα παλαιά κόμματα
στις 23 Αύγουστου 1944, εισβολή των σοβιετικών στρατευμάτων στην Ρουμανία στις
31 Αυγούστου, επιβολή λαϊκής δημοκρατίας. Η επιρροή
του ρουμανικού εθνικισμού στις δυτικές χώρες υπήρξε, δυστυχώς, μικρή και η
δράση του παρέμεινε για πολλά χρόνια ελάχιστα γνωστή. Αυτό που τον διέκρινε από
τα υπόλοιπα κινήματα της Ευρώπης ήταν η αυθεντική επαφή των εθνικιστών με τα
λαϊκά και τα αγροτικά στρώματα σε όλη την διάρκεια της πολιτικής δραστηριότητάς
τους και η ευθεία ρήξη και σύγκρουση με το καθεστώς, ακόμη και όταν αυτό
προσπάθησε να εκφρασθεί δια της μιμήσεως φασιστικών προτύπων έχοντας ως
ιδεολογικό υπόβαθρο μία βαθιά αντιδραστική «εθνική» ιδεολογία. Ο συμβιβασμός
του ιταλικού φασισμού με το παλάτι και το Βατικανό και οι πικρές διαπιστώσεις
του Αδόλφου Χίτλερ στην πολιτική διαθήκη του σχετικά με κάποιες πολιτικές
επιλογές του αποτελούν κτυπητά παραδείγματα. Ας μην μιλήσουμε για την εθελούσια
διάλυση όλων σχεδόν των εθνικιστικών, φιλοφασιστικών και
φιλοεθνικοσοσιαλιστικών οργανώσεων της Ελλάδος του Μεσοπολέμου μετά την κήρυξη
της φιλοβασιλικής ακροδεξιάς δικτατορίας του Μεταξά…
Δεσπόζουσα
θέση έως μονοπώλιο στην ιστορία του ρουμανικού εθνικισμού κατέχει η Λεγεώνα. Ο
δε Codreanu παρέμεινε ζωντανός στην μνήμη του ρουμανικού λαού σε τέτοιον βαθμό,
ώστε η ρουμανική ελληνορθόδοξη εκκλησία τον ανακήρυξε άγιο!!! Όταν στις 30
Νοεμβρίου του 1940 μεταφέρθηκαν τα οστά του σε μαυσωλείο, στην μεταφορά
παρευρέθησαν περίπου 155.000 Ρουμάνοι.
