ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
▼
Από την εμπειρία του στοχασμού - Μάρτιν Χάιντεγκερ
Τη συλλογή "Από την εμπειρία του Στοχασμού" ο
Χάιντεγκερ την έγραψε την εποχή της αυτοεξορίας του μετά τον πόλεμο, όταν η
επιτροπή αποναζιστικοποίησης του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ τον απέλυσε από
τη θέση του τακτικού καθηγητή, αφήνοντάς του μόνο μια μικρή σύνταξη επιβίωσης.
Τότε αποσύρθηκε στην καλύβα του στο Todtnauderg (υψόμετρο 1Ο21μ.) στο Μέλανα Δρυμό, ως
το 1951, οπότε του απενεμήθη ο τίτλος του ομότιμου καθηγητή με δικαίωμα (αλλά
χωρίς την υποχρέωση) πανεπιστημιακών παραδόσεων. Στο διάστημα αυτό πραγματοποίησε
έναν τεράστιο όγκο συγγραφικού έργου του οποίου ένα μικρό μόνο μέρος έχει
δημοσιευθεί. [. . .] (Από την έκδοση)
«Στην εθνική ενότητα είμαστε προδότες»
του Άγγελου Δημητρίου
Γνωστό το σύνθημα. Και η προέλευση του. Πέρα όμως από τον
νεοχίπικο αεθνικό κοσμοπολιτισμό θα είχε
ενδιαφέρον μια διαφορετική ερμηνεία. Συνήθως ακούγεται από τους πολιτικούς η
επίκληση στην αναγκαιότητα διατήρησης της
«εθνικής ενότητας σε περιόδους κρίσεων». Όμως, όλος ο νεοελληνικός παραλογισμός
υποδηλώνει μια κρίση. Πιο σωστά, υποδηλώνει την παρακμή. Μέσα σε αυτό το
πλαίσιο, γιατί ένας εθνικιστής να συγκαταβεί και να ταυτιστεί με τα προϊόντα
και τους αιτίους της παρακμής; Με ποιον να συστρατευτεί; Και για ποιον σκοπό;
Το χάσμα δεν γεφυρώνεται με συναισθηματισμούς και συνθηματολογίες…
Σίγουρα, σε μια κοινωνία η διαίρεση δεν είναι ευκταία.
Ωστόσο, η επισήμανση των εχθρών, παραμερίζοντας
γλυκερές κοινοτοπίες περί ενότητας, δείχνει τουλάχιστον την θέληση να
ξεχωρίσει το υγιές από το σκάρτο, να αποδοθούν ευθύνες και να υπάρξει τιμωρία,
επισημαίνει το αδιέξοδο, καλεί μια ολόκληρη κοινωνία σε επώδυνη αυτογνωσία.
Το κάλεσμα σε «εθνική ομοψυχία» υποκρύπτει ακόμα μια φορά
την προσπάθεια της ταύτισης του κράτους με την εθνική ψυχή και την θέληση του
λαού, την επισκίαση αυτής της θέλησης από την αυθεντία του κοινοβουλευτικού
πολιτεύματος. Την εξιδανίκευση του κουτσουρεμένου και παραπληγικού έθνους-
κράτους. Τούτο το χωλό μόρφωμα όμως δεν είναι η πατρίδα μας. Δεν συγγενεύει καν
με τους οραματισμούς του μεγάλου μας διαχρονικού γένους και του πολιτισμού του.
Αντίθετα, τα αντιπαλεύει, τα συκοφαντεί και οικειοποιείται το όνομά τους
εξευτελίζοντάς τα.
Καμιά εθνική ενότητα δεν μπορεί να υπάρξει με τους πολεμίους
του έθνους, με τις κρατικές αρχές και τους έμμισθους αξιωματούχους της Γ’
Ελληνικής Δημοκρατίας, καμιά εθνική ενότητα με όσους εφαρμόζουν τους αφύσικους
νόμους και υπηρετούν τους ανήθικους θεσμούς της. Καμιά εθνική ενότητα με την
εξηλιθιωμένη μάζα, με τον «μέσο ψηφοφόρο» και τον «μέσο πολίτη» με τον
φοβισμένο και βολεμένο «νοικοκυραίο», με την απολιτική νεολαία και την νεολαία
που «παίζει επανάσταση» έως ότου αποφοιτήσει από το πανεπιστήμιο και
ευθυγραμμιστεί. Καμιά ενότητα με τον κάθε είδους δούλο του αστικού καθεστώτος.
Και ο κατάλογος θα μπορούσε να είναι μακρύς.
Με λίγα λόγια, οι εθνικιστές δεν μοιράζονται την ίδια
πατρίδα με τους εκφραστές της κατάπτωσης στις πολλαπλές
τους αποχρώσεις. Δεν ανήκουν οργανικά στην νεοελληνική κοινωνία. Η ίδια αυτή
κοινωνία τους απέβαλλε από το ζοφερό της πανηγύρι, από το μεθυσμένο αυτοκτονικό
γλεντοκόπημα της.
Όπως δεν είναι και σωτήρες της. Στην ενότητα τους είμαστε
προδότες. Στον αχό του πολέμου που ακούγεται, δηλώνουμε λιποτάκτες.
Ο Μάνος Φαλτάϊτς και ο Νταϊσμός
του
Λέοντος Σγουρού
Μέσα
στις ξεχασμένες και λησμονημένες μορφές της Εθνικιστικής και Επαναστατικής
διανόησης δυστυχώς κατά καιρούς έχουν
συγκαταλεχθεί πολλές φωτεινές μορφές που αν το έργο τους γινόταν γνωστό θα είχε
αλλάξει πολύ το πολιτικό σκηνικό και η ποιότητα των Ιδεών του πολιτικού μας
‘’χώρου’’, αλλά και του πολιτικού σκηνικού γενικότερα.
Μια από αυτές τις μορφές ήταν ο Μάνος Φαλτάϊτς.
Πολυγραφότατος και πολιτικά ενεργός αναμείχθηκε στα ταραγμένα χρόνια του
Κυπριακού αγώνα στις διαδηλώσεις για το Κυπριακό, οργανώνοντας μάλιστα κάποιες
από αυτές, που ως γνωστόν κατέληγαν πάντα σε έκρυθμες καταστάσεις, τις οποίες
φρόντιζε να καταστέλλει με αγριότητα το δεξιό κατεστημένο της εποχής.
Αλλά αυτό που τον ξεχώρισε περισσότερο ήταν
η ανάπτυξη της θεωρίας του περί του Νταϊσμού, δηλαδή, κατά αυτόν, η πρακτική
και η βίωση των αρχών του Νταϊφά - Ταϊφά (εκ του ταή-ταίζω, εξού και σύν-τροφος),
που σημαίνει «την συντροφιά-συντροφιλίκι-συντροφική συσπείρωση-κομπανία-Εστία-Άστυ-Κοινότητα» και ο οποίος αποτελεί το αρχετυπικό σύστημα της
ανθρωπότητας πάνω στον οποίο δομήθηκαν οι αξίες που δεσπόζουν ανεξαιρέτως σε
όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες.
Μέσα από τον Νταϊφά και τις αξίες του
δομήθηκαν τόσο οι αξίες της «αδερφοποιημένης κοινωνικής συμβίωσης», όσο και
αυτές της «ανυποχώρητης, περήφανης κι υπεύθυνης ατομικότητας», η οποία
κινούμενη βιωματικά ταυτίζει το ατομικό
με το συλλογικό Εγώ. Οι «κύριοι λειτουργοί» του Νταϊφά είναι
οι Νταήδες ή Ταγοί, οι οποίοι ξεχώριζαν τόσο στο βιολογικό όσο και, κυρίως,
στον χαρακτήρα και στο πνεύμα. Με κύριες αξίες της βιοθεωρίας τους: την παλληκαριά,
την γενναιότητα και την δικαιοσύνη. Για αυτό όποιος είναι απλά δυνατός και
γενναίος δεν είναι Νταής-Ταγός καθώς πρέπει να διαθέτει όλες τις αξίες που
χρειάζεται το Νταϊστικό σύστημα.
Για
αυτό και είναι δεμένος ο Νταϊσμός με την κοινοτισμό αλλά ταυτόχρονα την
ατομικότητα, την ελευθερία, τον αντικρατισμό και την αντιεξουσιαστικότητα.
Καθότι ο Νταϊσμός, ως σφαιρικό αξιακό καλύπτει κάθε πλευρά της Ζωής, και οι
εκπρόσωποί του, είναι κατά κάθε μορφής Τυραννίας και καταπίεσης. Για αυτό τον
λόγο δεν θεωρούν δράση οι Νταήδες την απλή διαμαρτυρία αλλά αντίθετα την ενεργή
αντίσταση και ανυπακοή.
Καθότι μετά την διάλυση των Νταϊφάδων
στο παρελθόν, κατά τον συγγραφέα, και με την επικράτηση της θεσμοθετημένης
εξουσίας είτε αυτή λεγόταν Τυραννία, είτε Ιμπέριουμ, είτε κρατισμός πέρασαν
στην παρανομία και παρέμειναν στην Ζωή μέσω των αξιών τους σε διάφορες μορφές.
Όπου επικρατούσε η συντροφιά γενναίων ανδρών,
οι οποίοι μάχονταν όχι μόνο με παλληκαριά και δύναμη υπέρ διάφορων αξιών αλλά
ταυτόχρονα υπερασπιζόμενοι την Δικαιοσύνη ως αξία και άσβεστο φάρο τους, εκεί
έμενε ζωντανό ο Νταϊσμός.
Δυστυχώς ο χώρος ενός άρθρου δεν μας
επιτρέπει να αναπτύξουμε τον Νταϊσμό στο εύρος του και στην πρακτική και λεπτομερειακή εφαρμογή, ούτε χρειάζεται.
Όσοι πιστοί θα καταλάβουν, με βάση τα όσα διάβασαν, τα βασικά στοιχεία της
Βιοθεωρίας, που δεσπόζει πίσω από το αξιακό σύστημα αυτό.
Γενικότερα
μπορούμε να πούμε, ότι, μέσα στο σκότος της σύγχρονης
εποχής, βλέπουμε λοιπόν πως τέτοιες αξίες και ιδέες μπορούν να μας
τροφοδοτήσουν με την ψυχική αυτή φλόγα, που μπορεί να μας οδηγήσει σε
πραγματικό αγώνα κατά του Συστήματος, μακριά από άχρηστους ατομικιστικούς ελιτισμούς,
υλιστικές πληβειακότητες και ανούσιες διαπάλες θεωρητικού ενδιαφέροντος. Το
αρχέτυπο του Νταϊφά, όπως το Φάσιο στην Ιταλία κάποτε, ας είναι ο οδοδείκτης
για μια μελλοντική κατατόπιση πάνω στις
αξίες που πρέπει να ακολουθούμε και να πιστεύουμε.
Thomas Carlyle και η Ηρωολατρεία
του Λέοντος
Σγουρού
Μέσα
στον 19ο αιώνα και την κατάρρευση που
υπήρξε στους παλαιούς θεσμούς και το αποτυχημένο -και αιματηρό- ‘’πείραμα’’
της Γαλλικής Επανάστασης, πολλά μεγάλα πνεύματα αναζήτησαν την απάντηση στο
ερώτημα : «πως κινείται ο κόσμος μας και ποια η θέση του ατόμου μέσα σε αυτόν; ».
Ένα τέτοιο μεγάλο πνεύμα υπήρξε και ο Thomas Carlyle, ο οποίος αναζητώντας τα Πεπρωμένα του Ανθρώπου, μακριά τόσο από τον
όψιμο Επιστημονικό Ορθολογισμό της
Εποχής του, όσο και από τις αντιλήψεις του Παρελθόντος, συνέθεσε αυτό που ονόμασε Ηρωολατρεία.
Η Ηρωολατρεία σαν θεώρηση σημαίνει πρακτικά
την επαναστατική αυτή αντίληψη ότι το Αρχέτυπο, του Ειλικρινούς και
Καθοδηγούμενου από μια εσωτερική φωνή της Αλήθειας του Κόσμου Ανθρώπου, είναι ο
Ήρωας. Ο Ήρωας εμφανίζεται σε διάφορες μορφές στην
ανθρώπινη Ιστορία και διαμορφώνει τον Ανθρώπινο
Πολιτισμό, με άλλες από αυτές να αποτελούν καθαρές μορφές του Ήρωα και άλλες αλλοτριωμένες.
Οι μορφές
αυτές είναι η Θεότητα (π.χ. Όντιν), ο Προφήτης (π.χ. Μωάμεθ), ο Ποιητής
(π.χ. Δάντης, Σαίξπηρ), ο Ιερέας (π,χ, Λούθηρος, Κνοξ), ο Συγγραφέας (π.χ. Τζονσον,
Ρουσσώ, Μπερνς) και τέλος ως Βασιλιάς (π.χ. Κρόμγουελ, Ναπολέων).
Θα ήταν κουραστικό να αναλύσουμε κάθε
κατηγορία ξεχωριστά τόσο για τον αναγνώστη, όσο και για την ίδια την δομή ενός
άρθρου σκιαγράφησης των βασικών θέσεων ενός
συγγραφέα.
Σε γενικές γραμμές όμως ο Ήρωας ως Θεότητα
είναι η καθαρότερη μορφή Ήρωα, ο οποίος, μέσα στην αγριότητα και στην έλλειψη
πολιτισμού μιας βάρβαρης εποχής, με το
παράδειγμά του οικοδομεί την πρώτη
οργανωμένη κοινότητα και ταυτόχρονα την πρώτη μορφή στιβαρής αντίληψης
του θρησκευτικού Μύθου. Οι υπόλοιπες μορφές σιγά σιγά χάνουν στοιχεία από την
αρχική Ειλικρίνεια και Αγνότητα του χαρακτήρα τους, οι οποίες όμως είναι αυτές
οι ιδιότητες που θεμελιώνουν την
Επικοινωνία με την Βαθύτερη Ουσία του
Κόσμου. Και έτσι αρχίζουν να έχουν ξεθωριασμένη ερμηνεία του εσώτερου καλέσματος
που νιώθουν.
Αυτή η αντίληψη για τον Νίτσε φάνταζε, ορθά ως
έναν βαθμό, υπερβολικά ρομαντική και ταυτόχρονα σαν μια προσπάθεια να βρει την
θρησκευτική Πίστη που έχασε, κατά αυτόν, ο
Carlyle. Παρά ταύτα δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε το συγγενές Ριζοσπαστικό
και Αριστοκρατικό πνεύμα, που εντοπίζουμε με μεγαλύτερη εριστικότατα και
δυναμικότητα και στον ίδιο τον Νίτσε.
Δηλαδή το πνεύμα του Τραγικού Ανθρώπου που
θέλει σε μια εποχή διάλυσης να επιλέξει έναν Τρίτο Δρόμο, μακριά τόσο από τους
απαρχαιωμένους Μοναρχικούς Θεσμούς όσο και από την μετα-Διαφωτιστικές
δημοκρατικές λύσεις.
Είναι
αυτό που αργότερα εντοπίζουμε πρώιμα στην Συντηρητική Επανάσταση και σε
όλο αυτό το πνευματικό κύμα, που ονομάστηκε Ορθά Αντιδραστικός Μοντερνισμός από
κάποιους μελετητές, και επηρέασε καίρια τον Φασισμό και τον Εθνικοσοσιαλισμό.
Στον οποίο οφείλεται η δημιουργία της
επαναστατικής αντίληψης για την σύνθεση μιας νέας Ελίτ Δυναμικών Ανθρώπων, που
ταυτόχρονα όμως θα προσδοκούσαν το καλό της κοινωνικής Ολότητας, όπου και
άνηκαν, και δεν θα βρίσκονταν απομονωμένοι από τον Κόσμο.