Πολεμώντας τους τζιχαντιστές σε Συρία και Ιράκ

 

γράφει ο Α.Π.

Μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου στη Συρία το 2011, έγινε προφανές ότι όλες οι σουνιτικές δυνάμεις της περιοχής, η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, είχαν ταχθεί αναφανδόν στο πλευρό των αντιπάλων του Άσαντ και ότι η CIA, με την επιχείρηση Timber Sycamore - της οποίας ο εμπνευστής δεν ήταν άλλος από τον Ντέιβιντ Πετρέους - βαρύς οπλισμός έφτανε από όλες τις μεριές της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής στους σουνίτες τζιχαντιστές της Συρίας (ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, σύμφωνα με τα Wikileaks έστειλε το 2013 email στη Χίλαρι Κλίντον λέγοντας ότι η Αλ Κάιντα είναι με το μέρος των ΗΠΑ στη Συρία), οι οποίοι προέλαυναν και έκαναν τις ημέρες του Άσαντ να μοιάζουν μετρημένες. 

Ο Σολεϊμανί, που έκανε τόσα για να μην χάσει το Ιράκ από τους Αμερικανούς, δεν ήταν διατεθειμένος να χάσει τη Συρία, και αντιλήφθηκε ότι, αφού οι σουνίτες μαχητές με τη βοήθεια Τούρκων, Σαουδαράβων και Αμερικανών είχαν μετατραπεί σε έναν διεθνή μισθοφορικό στρατό κατά του Άσαντ,  μόνο ένας άλλος διεθνής στρατός, ένας σιιτικός διεθνής στρατός από όλες τις μεριές της Μέσης Ανατολής θα ήταν ικανός να τους σταματήσει. Ο Σολεϊμανί διέταξε ορισμένες από τις ιρακινές σιιτικές πολιτοφυλακές να εισέλθουν στη Συρία για να υπερασπιστούν τον Άσαντ. Για τον ίδιο σκοπό, δημιούργησε επίσης πρόσθετες σιιτικές μαχητικές ομάδες. Αυτές περιελάμβαναν μια ομάδα Αφγανών που κατοικούσαν στο Ιράν, τη Μεραρχία Fatemiyoun και μια πακιστανική, την Ταξιαρχία Zainebiyoun. 

Τα ίδια τα ονόματα αυτών των ομάδων δείχνουν τις θρησκευτικές προθέσεις του Ιράν: για τους σιίτες μουσουλμάνους η Φατιμά, η κόρη του Προφήτη, κατέχει θέση συγκρίσιμη με εκείνη της Παναγίας για τους καθολικούς και τους ορθόδοξους χριστιανούς. ενώ η Ζαϊνάμπ, κόρη της Φατιμά, ήταν αδελφή του Χουσεΐν, του οποίου ο θάνατος στη μάχη της Καρμπάλα αποτέλεσε κομβική στιγμή στο σχίσμα σουνιτών-σιιτών. Οι δυνάμεις υπό τη διοίκηση του Σολεϊμανί έπαιξαν καθοριστικό ρόλο σε πολλές μεγάλες μάχες του συριακού πολέμου, συμπεριλαμβανομένης της ανακατάληψης του Κουσέιρ. Πιστός στο δόγμα, ο Σολεϊμανί προσπάθησε να συνδυάσει  και εδώ την κρατική και την επαναστατική εξουσία όσο το δυνατόν πιο στενά. Το προσωπικό στο μυστικό αρχηγείο του στη Δαμασκό φέρεται να περιλάμβανε Λιβανέζους και Ιρακινούς οπλαρχηγούς πολιτοφυλακών που εργάζονται μαζί με στρατηγούς τόσο από το Ιράν όσο και από τη Συρία.

Το Ιράν είχε αρκετούς ξεκάθαρους λόγους να υποστηρίξει τον Άσαντ, πέρα από την ανταπόδοση της βοήθειας που είχε παράσχει ο πατέρας του, Χαφέζ, στην Τεχεράνη κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ, όταν είχε κλείσει έναν σημαντικό αγωγό που μετέφερε εξαγωγές πετρελαίου από το Ιράκ. Πρώτον, υπάρχει ο θρησκευτικός δεσμός μεταξύ των Αλαουιτών και των Σιιτών. Το Ιράν, το πιο ισχυρό σιιτικό κράτος στον κόσμο, θεωρεί εαυτόν ως προστάτη των Σιιτών και ένας από τους κύριους στόχους εξωτερικής πολιτικής του είναι να δημιουργήσει μια μεγάλη συμμαχία χωρών που διοικούνται από Σιίτες μια κατηγορία χωρών που, χάρη στην απομάκρυνση του Σαντάμ Χουσεΐν από τους Αμερικανούς το 2003, περιλαμβάνει τώρα το Ιράκ μαζί με τη Συρία και τον Λίβανο. Δεύτερον, το Ιράν έχει οικονομικούς λόγους για να διατηρεί τη Συρία και το Ιράκ ως συμμάχους, κυρίως το γεγονός ότι θα χρειαστεί τη συνεργασία τους εάν θελήσει να κατασκευάσει ποτέ έναν προγραμματισμένο χερσαίο αγωγό προς τη Μεσόγειο από το γιγάντιο κοίτασμα φυσικού αερίου South Pars–North Dome στον Περσικό Κόλπος. Μια σιιτική ημισέληνος από το Ιράν έως τον Λίβανο, που συγκρατείται με πίστη και υποστηρίζεται από πετρέλαιο, θα ήταν μια υπολογίσιμη δύναμη. 

Ωστόσο, η μεγαλύτερη ανησυχία του Ιράν είναι να διατηρήσει τον διάδρομο ανεφοδιασμού της καλύτερα οργανωμένης σιιτικής ένοπλης οργάνωσης στη Μέση Ανατολή, της λιβανέζικης Χεζμπολάχ, που ταυτόχρονα, λόγω της γεωγραφικής εγγύτητάς της με την Παλαιστίνη, είναι η οργάνωση που δίνει στο Ιράν ένα δυνατό πάτημα στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση. Οι αποστολές εξοπλισμού απευθείας στον Λίβανο δεν αποτελούν επιλογή λόγω των ναυτικών και αεροπορικών περιπολιών του Ισραήλ στην περιοχή. Όμως, χάρη στη συμμαχία τους με τον Άσαντ, τα ιρανικά αεροπλάνα εφοδιασμού μπορούν ανενόχλητα να προσγειωθούν στον διάδρομο του Διεθνούς Αεροδρομίου της Δαμασκού, όπου τα όπλα και οι ρουκέτες φορτώνονται σε φορτηγά για μεταφόρτωση στα βουνά και τις σήραγγες του Λιβάνου. Εάν η συριακή κυβέρνηση έπεφτε στα χέρια σουνιτών - πόσο μάλλον εξτρεμιστών με ακραία εχθρότητα προς το Ιράν, όπως το ISIS - αυτά τα αεροπλάνα θα γύριζαν πίσω και η Χεζμπολάχ, όπως και η Χαμάς στη Γάζα, θα έμεναν πρακτικά χωρίς το μεγαλύτερο μέρος του εξοπλισμού τους. 

Επιπλέον, η Χεζμπολάχ είναι η οργάνωση που έχει αποδείξει επανειλημμένα στο παρελθόν ότι μπορεί να νικήσει το Ισραήλ και να αποτρέψει μια νέα ισραηλινή εισβολή στο Λίβανο, αλλά και να αλλάξει την πορεία οποιουδήποτε πολέμου διαδραματιστεί ποτέ μέσα στο έδαφος της Συρίας. Με ιρανικά κεφάλαια, εκπαίδευση και όπλα, η Χεζμπολάχ διαθέτει ικανότητα τακτικής και πληροφοριών που άλλες οργανώσεις μπορούν μόνο να ονειρευτούν. Στις αρχές της άνοιξης του 2014, για παράδειγμα, έχοντας εντοπίσει τους κατασκευαστές βομβών που ευθύνονται για επιθέσεις αυτοκτονίας σε περιοχές του Λιβάνου υπό τον έλεγχό της, η Χεζμπολάχ έστειλε ένα μυστικό απόσπασμα κομάντο βαθιά στη Συρία, στο κομμάτι που έλεγχαν οι τζιχαντιστές, για να βρει το σπίτι όπου διέμεναν αρκετοί ύποπτοι, και το μετέτρεψε σε ερείπια με τους στόχους μέσα. Τέτοιες επιχειρήσεις αποκαλύπτουν μια πολυπλοκότητα στον σχεδιασμό και την εκτέλεση που δεν υπολείπεται σε τίποτα από τους Αμερικανούς SEALS και του Ρώσους Σπετσνάζ. Η Χεζμπολάχ έχει αναμφίβολα αλλάξει την ισορροπία της συριακής σύγκρουσης. Αλλά η Χεζμπολάχ δεν ήταν η μόνη οργάνωση που συνεργάστηκε με τον Σολεϊμανί στην περιοχή. 

Στα μέσα του 2015, υποστηριζόμενες από το Ιράν σιίτες πολιτοφυλακές από το Ιράκ (Hashd al-Shaabi), το Αφγανιστάν (Liwa Fatemiyoun) και το Πακιστάν (Liwa Zainebiyoun), μεταξύ άλλων χωρών, πολεμούσαν σχεδόν μόνες τους σουνίτες εξτρεμιστές για τον έλεγχο της μεγαλύτερης πόλης της Συρίας, του Χαλεπίου, χωρίς ουσιαστικά καμία ανάμειξη από τις δυνάμεις του Άσαντ. Αλλά και οι ίδιοι οι Φρουροί της Επανάστασης είχαν και έχουν ενεργή παρουσία στη Συρία. Οι ιρανικές τακτικές και παραστρατιωτικές δυνάμεις που διοικούσε ο Σολείμανί συμμετείχαν άμεσα στη μάχη κατά του ISIS και της Αλ Νούσρα (Αλ Κάιντα) μέσα στο συριακό έδαφος από το 2012 ως το 2017, βοηθώντας στη στήριξη των συριακών μονάδων που, στην αρχή του πολέμου, μαστίζονταν από αυτομολήσεις. Οι Ιρανοί δεν διοικούσαν απλά, αλλά πολεμούσαν και πέθαιναν στην πρώτη γραμμή. Ίσως έως και διακόσια από τα δύο χιλιάδες άτομα που είχαν αναπτυχθεί στο συριακό έδαφος σκοτώθηκαν στις μάχες, ανεβάζοντας το ποσοστό θνησιμότητας γύρω στο τριπλάσιο από αυτό που υπέστησαν οι πεζοναύτες των ΗΠΑ στον πόλεμο του Βιετνάμ. 

Μεταξύ των νεκρών ήταν αρκετοί υψηλόβαθμοι διοικητές, μεταξύ των οποίων τουλάχιστον δύο στρατηγοί των Φρουρών της Επανάστασης. Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι για τη διατήρηση της οδικής αρτηρίας Ιράν-Ιράκ-Συρία-Λίβανος, της "οδού Σολεϊμανί" που είναι για το Ιράν το αντίστοιχο της "οδού Χο Τσι Μινχ" (Βόρειο Βιετνάμ-Καμπότζη-Λάος-Νότιο Βιετνάμ) των Βορειοβιετναμέζων, ήταν απαραίτητη. Για την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, η επιβίωση του Άσαντ ήταν και είναι ζήτημα στρατηγικό.

Με τα χρόνια, ο ίδιος ο Σολεϊμανί είχε αναπτύξει έναν ιδιαίτερα στενό δεσμό με τον Ιμάντ Μουγκνίγια, τον στρατιωτικό αρχηγό της Χεζμπολάχ, τον οποίο δυτικοί και ισραηλινοί αξιωματούχοι κατηγορούσαν ως τον εγκέφαλο πίσω από τη βομβιστική επίθεση στον στρατώνα των πεζοναυτών των ΗΠΑ στη Βηρυτό το 1983, τις επιθέσεις στις πρεσβείες των ΗΠΑ στην πρωτεύουσα του Λιβάνου και στην πόλη του Κουβέιτ, επίσης το 1983, την αεροπειρατεία του 1985 στην πτήση 847 της TWA, κατά την οποία ένας δύτης του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ ξυλοκοπήθηκε και δολοφονήθηκε. και τις βομβιστικές επιθέσεις κατά της ισραηλινής πρεσβείας και ενός εβραϊκού κοινοτικού κέντρου στο Μπουένος Άιρες το 1992 και το 1994, αντίστοιχα. Ο Σολεϊμανί σε πολλές δημόσιες συνεντεύξεις ονόμαζε τον Μουγκνίγια "αδερφό του από άλλη μητέρα". Πράγματι, τα παιδιά του Σολεϊμανί μεγάλωσαν μαζί με τα παιδιά του Μουγκνίγια και έχουν άπειρες φωτογραφίες μαζί. 

Ο Μουγκνίγια δολοφονήθηκε το 2008 στη Δαμασκό σε κοινή επιχείρηση της CIA και της Μοσάντ. Τον Φεβρουάριο του 2008, η Μοσάντ φέρεται να είχε την ευκαιρία να δολοφονήσει τον Μουγκνίγια, αλλά κάτι τέτοιο αποφεύχθηκε επειδή την κρίσιμη στιγμή ο Μουγκνίγια αγκάλιασε έναν μακροχρόνιο φίλο, τον οποίο η υπηρεσία δεν ήταν νομικά εξουσιοδοτημένη να σκοτώσει – τον Κασέμ Σολεϊμανί. Ο Μουγκνίγια σκοτώθηκε σε μια δεύτερη προσπάθεια αργότερα εκείνη την ημέρα. Όμως, υπό τη στενή καθοδήγηση του Σολεϊμανί, η Χεζμπολάχ συνέχισε να λειτουργεί μια εξαιρετικά αποτελεσματική παραστρατιωτική πτέρυγα.

Ο Σολεϊμανί δεν άργησε να δείξει την ευγνωμοσύνη του για τη θυσία της Χεζμπολάχ στον πόλεμο της Συρίας. Φρόντιζε πάντα να επισκέπτεται τους τάφους και τις οικογένειες των πεσόντων, αντιμετωπίζοντάς τους με την ίδια σιωπηλή ευλάβεια που δείχνει προς τους Ιρανούς νεκρούς. Τον Ιανουάριο του 2015, φωτογραφήθηκε να διαβάζει το Κοράνι μόνος του πάνω από τους γεμάτους με λουλούδια τάφους μαχητών της Χεζμπολάχ, συμπεριλαμβανομένου του Τζιχάντ Μουγκνίγια, του νεαρού γιου του Ιμάντ.