Celine εναντίον Sartre (μετάφραση: Φραγκίσκος Τεντάλ)

 Παλαιότερος σύνδεσμος: Ο Ιούλιος Έβολα για τον Σάρτρ

Λουί-Φερντινάν Σελίν 

ΣΤΟΝ ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΟ (1948)

Μετάφραση: Φραγκίσκος Τεντάλ

Δεν διαβάζω πολύ, δεν έχω τον χρόνο. Τόσα χρόνια χαμένα ήδη σε τόση ανοησία και φυλακή! Άλλοι άνθρωποι με πιέζουν, με εγκαλούν, με πρήζουν. Πρέπει οπωσδήποτε, καταπώς φαίνεται, να διαβάσω κάποιου είδους άρθρο, το «Πορτραίτο ενός Αντισημίτη», του Ζαν-Μπατίστ Σαρτρ (Temps Modernes, Δεκέμβριος 1945). Διατρέχω αυτήν τη μακροσκελή εργασία, της ρίχνω μια ματιά, δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή, δεν είναι απολύτως τίποτα, ένα παστίς…κάποιου είδους «à la manière de»…

Αυτός ο μικρούλης Ζ.-Μπ.Σ. έχει διαβάσει τον Ασυλλόγιστο, τον Άνθρωπο που αγαπούσε τις τουλίπες, κτλ… Έχει πάρει το κολάι, εγκλωβίστηκε εκεί μέσα και του είναι αδύνατο να δραπετεύσει… Ακόμα σχολιαρόπαιδο, αυτός ο Ζ.-Μπ.Σ.! Ακόμα με τα παστίς του, με τα «à la manière de»του… Με τον τρόπο του Σελίν, επίσης… και πολλών άλλων… «Πόρνες»,κ.λπ… «Ανταλλακτικά Κεφάλια»… «Μάγια»… Τίποτα σοβαρό, φυσικά. Σέρνονται πίσω από τον κώλο μου, όλοι αυτοί οι μιμητές…Τι μπορώ να κάνω γι’ αυτό; Ασφυκτικοί, μισητοί, κακοφτιαγμένοι, προδότες, μισοί βδέλλες, μισοί σκουλήκια-ταινίες, δε μου κάνουν κάποια τιμή, δε μιλάω ποτέ για εκείνους, αυτό είν’ όλο. 

Παιδάκια των σκιών. Ευπρέπεια! Ω, δεν εύχομαι το κακό του μικρούλη Ζ.-Μπ.Σ.! Η μοίρα του εκεί που βρίσκεται είναι ήδη βάρβαρη. Αφού πρόκειται για σχολική εργασία, θα του έβαζα ευχαρίστως ένα εφτά στα είκοσι και η κουβέντα θα τελείωνε εδώ… Αλλά στη σελίδα 462 αυτό το μικρό σκατό με ξαφνιάζει! Α! Το καταραμένο σάπιο κωλοτρυπίδι! Τι τόλμησε να γράψει; «Αν ο Σελίν υποστήριξε τις σοσιαλιστικές θέσεις των Ναζί ήταν επειδή χρηματίστηκε.» Κατά λέξη! Ναι! Αυτό λοιπόν έγραψε αυτό το μικρό σκαθάρι όσο εγώ ήμουν στη φυλακή και κινδύνευα να με κρεμάσουν. Ανάθεμά σε, σκατοκέφαλο μικρό μπαστάρδι, ξεπετάγεσαι απ’ τα κωλομέρια μου για να με βρωμίσεις απ’ έξω! Χέσμα του Κάιν. Τι ακριβώς θέλεις; 

Να με δολοφονήσουν!  Είναι προφανές! Να! Άσε με να σε συνθλίψω! Ναι!... Κοιτάζω τη φωτογραφία σου, τα μεγάλα μάτια εντόμου… το αγκίστρι… τη γλιτσιασμένη βεντούζα… είν’ ένα σκουλήκι! Τι άλλο θα κατεβάσει η κούτρα του, αυτού του τέρατος, για να με δολοφονήσουν! Μόλις βγήκε από τα σκατά μου και με καταδικάζει! Το καλύτερο είναι πως στην σελίδα 451 έχει το θράσος να μας προειδοποιεί: «Ένας άνθρωπος που το βρίσκει φυσικό να καταγγέλλει τους ανθρώπους δεν μπορεί να έχει τη δική μας αντίληψη περί τιμής, ακόμη κι εκείνους για τους οποίους παρουσιάζεται ως ευεργέτης, δεν τους βλέπει με τα δικά μας μάτια, η γενναιοδωρία του, η ευγένεια του, δεν μοιάζουν με τη δική μας ευγένεια, τη δική μας γενναιοδωρία, δεν μπορεί να εντοπίσει το πάθος.»

Μες στην κωλοτρυπίδα μου, όπου και βρίσκεται, είναι αδύνατο να ζητήσουμε από τον Ζ.-Μπ. Σ. να δει καθαρά ή να εκφραστεί με σαφήνεια, ωστόσο, ο Ζ.-Μπ. Σ. φαίνεται πως έχει προβλέψει τη μοναξιά και τη σκοτεινότητα του πρωκτού μου... ΟΖ.-Μπ. Σ. προφανώς μιλάει για τον εαυτό του όταν γράφει στη σελίδα 451: «Αυτός ο άνθρωπος φοβάται κάθε είδους μοναξιά, τόσο εκείνη της ιδιοφυΐας όσο και εκείνη του δολοφόνου». Ας καταλάβουμε τι σημαίνει αυτό που λέει... Με βάση τις εβδομαδιαίες εφημερίδες, ο Ζ.-Μπ. Σ. βλέπει πλέον τον εαυτό του αποκλειστικά ως ιδιοφυΐα. Σε ό,τι με αφορά, και με βάση τα δικά του κείμενα, είμαι αναγκασμένος να βλέπω τον Ζ.-Μπ. Σ. αποκλειστικά ως δολοφόνο, και ακόμα περισσότερο, ως αιμοσταγή ρουφιάνο, καταραμένο, αποτρόπαιο, πληροφοριοδότη μπελά, γάιδαρο που γυαλίζει το μάτι του. 

Τώρα εκτρέπομαι! Δεν κάνει για την ηλικία ή την κατάστασή μου!... Θα έκλεινα εδώ... αηδιασμένος, αυτό είναι όλο... Το ξανασκέφτομαι... Δολοφόνος και ιδιοφυής; Το έχουμε ξαναδεί αυτό… Εξάλλου… Ίσως αυτό να συμβαίνει και με τον Σαρτρ; Δολοφόνος είναι, θα μπορούσε, οπωσδήποτε θα ήθελε να είναι, αλλά ιδιοφυής; Ιδιοφυές κουραδάκι στην κωλοτρυπίδα μου; Χμμ… Αυτό μένει να το δούμε… Ναι, σίγουρα, αυτό θα μπορούσε ν’ ανθίσει… να γίνει γνωστό… αλλά ο Ζ.-Μπ. Σ.; Τα εμβρυακά του μάτια; Οι κακοί μικροπρεπείς ώμοι του; Αυτή η μεγάλη κοιλίτσα... Ταινία, σίγουρα, ταινία στο έντερο, ξέρετε… και φιλόσοφος!... πολλά μαζεύονται... Έπαιξε λίγο εδώ κι εκεί… στο Θέατρο, στην Πόλη, με τη φρίκη της εποχής, με τον πόλεμο, τα βασανιστήρια, τα σίδερα, τη φωτιά.

Αλλά οι καιροί αλλάζουν, και να ’τον που μεγαλώνει, διογκώνεται τρομερά, ο Ζ.-Μπ. Σ.! Δεν μπορεί να ελέγξει πλέον τον εαυτό του... δεν γνωρίζει πια τον εαυτό του... από έμβρυο που είναι τείνει να γίνει πλάσμα… ο κύκλος… βαρέθηκε τα παιχνίδια, την εξαπάτηση… τρέχει πίσω από τις δοκιμασίες, τις πραγματικές δοκιμασίες... τη φυλακή, την εξιλέωση, το ραβδί, και το ραβδί το μεγαλύτερο απ’ όλα τα άλλα: το Παλούκι... Ο Ζ.-Μπ. Σ. γίνεται πεπρωμένο... οι Ερινύες! τέρμα οι μπαγκατέλες... Θέλει να γίνει ένα πραγματικό τέρας! Τώρα φωνάζει στον ντε Γκωλ!

Τι τρόπος! Θέλει να πράξει το ανεπανόρθωτο! Επιμένει! Οι μάγισσες θα τον τρελάνουν, ήρθε να τις πειράξει, δεν θα τον αφήσουν να ξεφύγει... Σκουληκαντέρα, κάλπικος γυρίνος, θα φας τον Μανδραγόρα! Θα προαχθείς σε σούκκουβους! Η αρρώστια του να είσαι καταραμένος εξελίσσεται στον Σαρτρ...Παλιά αρρώστια, τόσο παλιά όσο ο κόσμος, όλη η λογοτεχνία έχει σαπίσει εξαιτίας της... Περίμενε, Ζ.-Μπ.Σ., πριν διαπράξεις την απόλυτη γκάφα! Ψηλάφισε τον εαυτό σου! Συνειδητοποίησε ότι ο τρόμος δεν είναι τίποτα χωρίς το Όνειρο και χωρίς τη Μουσική... Σε βλέπω ξεκάθαρα, ταινία, αλλά όχι κόμπρα, καθόλου κόμπρα... δεν είσαι καλός στο φλάουτο! 

Ο Μάκβεθ δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα Γκραν Γκινιόλ, κι αυτό σε κακή μέρα, χωρίς μουσική, χωρίς όνειρο... Είσαι κακός, βρώμικος, αχάριστος, μισητός, γουρουνοκέφαλος, και δεν είναι μόνο αυτό Ζ.-Μπ. Σ.! Αυτό δεν είναι αρκετό... Πρέπει να χορέψεις κι άλλο!... Μπορεί να κάνω λάθος, φυσικά... Δεν θα μπορούσα να ζητήσω περισσότερα... Θα σε χειροκροτήσω όταν τελικά γίνεις ένα πραγματικό τέρας, όταν θα έχεις πληρώσει τις μάγισσες, μ’ ό,τι πρέπει, το σωστό τίμημα, ώστε να σε μεταμορφώσουν, να σε ανθίσουν, σ’ ένα πραγματικό φαινόμενο. Μια ταινία που παίζει φλάουτο.

Με παρακάλεσες πολύ, με παρακάλεσες μέσω του Ντουλέν, μέσω του Ντενοέλ, με ικέτευσες «κάτω απ’ την μπότα» να κατέβω και να σε χειροκροτήσω! Δεν σε βρήκα ούτε χορευτή, ούτε φλαουτίστα, ένα τρομερό βίτσιο κατά τη γνώμη μου, τ’ ομολογώ… Αλλά ας τα ξεχάσουμε όλ’ αυτά! Ας σκεφτούμε μόνο το μέλλον! Φρόντισε οι δαίμονές σου να σου μάθουν φλάουτο! Πάνω απ’ όλα το φλάουτο! Αργότερα τον Σαίξπηρ, λυκειόπαιδο! 3/4 φλάουτο, 1/4 αίμα... 1/4 είναι αρκετό, σε διαβεβαιώνω... αλλά το δικό σου πρώτα! πριν από κάθε άλλο αίμα. Η Αλχημεία έχει τους νόμους της... το «αίμα των άλλων» δεν ευχαριστεί τις Μούσες... Ας σκεφτούμε...Ακόμα κι έτσι έκανες τη μικρή σου επιτυχία στο «Σάρα», κάτω απ’ την Μπότα, με τις Μύγες σου. Γιατί δε σκαρώνεις τρία μικρά νούμερα τώρα, στο πόδι, για την περίσταση, αυθόρμητα, τους Πληροφοριοδότες; Μια μικρή αναδρομική επιθεώρηση...

Θα μπορούσαμε να σε δούμε εκεί αυτοπροσώπως, με τα φιλαράκια σου, να στέλνετε τους απεχθέστατους συναδέλφους σας, τους λεγόμενους «Συνεργάτες» στη φυλακή, στην αγχόνη, στην εξορία…Θα ήταν αυτό αρκετά κωμικό; Εσύ ο ίδιος, φυσικά, με τη δύναμη του κειμένου σου, στον πρωταγωνιστικό ρόλο… μια ταινία κωμωδός και φιλόσοφος… Είναι εύκολο να φανταστεί κανείς εκατοντάδες θεατρικά πραξικοπήματα, περιπέτειες και φαρσικές ανατροπές κατά την εκτύλιξη ενός τέτοιου παραμυθιού… και μετά, στην τελευταία σκηνή, μία από κείνες τις «Γενικές Σφαγές» που θα συγκλονίσουν, που θα ξεκαρδίσουν ολόκληρη την Ευρώπη! (Καιρός είναι!)Η πιο χαρωπή της δεκαετίας! Θα ζητωκραυγάζουνε κατουρημένοι και στην 500ή παράσταση!... κι ως το υπερπέραν! (Το υπερπέραν! Χι! Χι!) 

Η δολοφονία των «Υπογραφόντων», του ενός απ’ τον άλλον!... εσύ απ’ τον Κασού… ο άλλος απ’ τον Ελυάρ! ο παράλλος απ’ τη γυναίκα του και τον Μωριάκ! και ούτω καθεξής μέχρι τον τελευταίο!... Μπορείτε να το φανταστείτε! Η Εκατόμβη της Αποθέωσης! Χωρίς να ξεχνάμε τη σάρκα, φυσικά! Μεγάλη παρέλαση υπέροχων, γυμνών, κουνιστών κοριτσιών…Τζαζ απ’ τους «Οικοδόμους του Τείχους»… «Τ’ αγόρια του Ατλαντικού»…εγγυημένος ανταγωνισμός… και το μεγάλο όργιο των φαντασμάτων σε φωτεινή διπλή έκθεση… 200.000 δολοφονημένοι, κατάδικοι, χολερικοί, ανάξιοι… και ξυρισμένα γυναικεία κεφάλια! και φαραντόλ! Στο περιβόλι τ’ Ουρανού! Χορωδία των «Δήμιων της Νυρεμβέργης»...Και στον τόνο θα συλλαμβάνεις κάτι περισσότερο-απ’την-ύπαρξη, φευγαλέο, σφαγιαστικό… Ατμόσφαιρα συντεθειμένη από λόξυγγες αγωνίας, θορύβους κολικών, λυγμούς, μέταλλα…«Βοήθεια!»... Μουσική υπόκρουση: «Ζήτω η Μηχανή!»… Το βλέπετε; 

Και το αποκορύφωμα, στο διάλειμμα: Δημοπρασία χειροπαίδων! και Κυλικείο αίματος. Το απόλυτο φουτουριστικό Μπαρ. Μόνο αληθινό αίμα! στο ποτήρι, ακατέργαστο, πιστοποιημένο απ’ τα νοσοκομεία… απ’ το πρωί! Αίμα αορτής, αίμα εμβρύου, αίμα υμένων, αίμα εκτελεσμένων!... Για όλα τα γούστα! Α! τι μέλλον για τον Ζ.-Μπ. Σ.! Πόσο θαυμάσιος θα είσαι όταν ανθίσεις ως Πραγματικό Τέρας! Μπορώ ήδη να σε δω να βγαίνεις απ’ τα περιττώματα, ήδη να παίζεις φλάουτο, πραγματικό μικρό φλάουτο! απόλαυση!... ήδη σχεδόν ένας πραγματικός μικρός καλλιτέχνης! Αναθεματισμένε Ζ.-Μπ. Σ.

Λ.-Φ. Σελίν.