Μνήμη Pierre Drieu La Rochelle (03.01.1893 - 15.03.1945)

 

του Κωνσταντίνου Μποβιάτσου

O Pierre Drieu La Rochelle, αυτοκτόνησε στο Παρίσι στις 15 Μαρτίου 1945. Ο Γάλλος διανοούμενος συχνά συζητήθηκε αρνητικά λόγω της κριτικής που υπέστησαν εκείνοι που εργάστηκαν υπέρ του ονόματος της εξέγερσης. Στη μνήμη της παρουσίας του, θεωρούμε χρήσιμο να αφηγηθούμε την ουσία της ευρωπαϊκής σκέψης και του ονείρου, μια φαινομενική ουτοπία που ακυρώθηκε από τη σημερινή «Ένωση».

Ένας συνεχής σύντροφος της ύπαρξης του Drieu La Rochelle ήταν η μοναξιά. Η παραδοξότητα προς την  γαλλική κοινωνία της εποχής του, άσκησε στον ίδιο υπερβολικό βάρος από την εφηβεία. Μετά τις σχολικές δυσκολίες (που οδήγησαν στην πρώτη σκέψη αυτοκτονίας) η φιγούρα του κατάφερε να πάρει φήμη. Θεωρημένος ως αιρετικός από τους περισσότερους, αφιέρωσε τη ζωή του στην αναζήτηση για κάτι αφηρημένο που θα μπορούσε να του δώσει την πραγματική ελευθερία.

Μέσω του «Gilles», του πιο διάσημου κειμένου του, αντιλαμβάνεται κανείς την κραυγή για βοήθεια και την αίσθηση της αδιαθεσίας απέναντι στο ότι η Γαλλία δεν μπορεί να αντιταχθεί στην έλευση του εχθρού. Ο Drieu La Rochelle δεν περιορίστηκε ποτέ στη δημιουργία απλών αυτοβιογραφικών μυθιστορημάτων, αλλά επέλεγε πάντα τη συνέχιση ενός ονείρου: την έλευση μιας ενωμένης Ευρώπης, ισχυρή στην ποικιλομορφία της, αλλά ακόμη περισσότερο στην επιλογή της ανεξάρτητης λειτουργίας. Χωρίς κάτι που θα μπορούσε να αποκλείσει την ελευθερία.

Δεν έγινε ποτέ κατανοητός στη Γαλλία μέχρι την ημέρα του θανάτου του. Παρεμποδίστηκε και κατηγορήθηκε για συνεργασία με την Γερμανία, γι 'αυτό υπέστη πολλές φορές λογοκρισία. Στις 15 Μαρτίου, συνειδητοποιώντας ότι θα καταλήξει φυλακισμένος και θα θεωρηθεί προδότης του έθνους του, διέπραξε την αυτοκτονία, αφού  προσπάθησε πολλές φορές. Ένιωσε ότι ήταν καθήκον του να μεταδώσει το αποτύπωμα του στην ιστορία, τελικά απαλλαγμένος από όλες τις κατηγορίες και το μίσος που χυνόταν προς αυτόν.

Τα γραπτά του εξακολουθούν να θεωρούνται κλασικά στην Γαλλία σήμερα, εκτιμώμενα θετικά επίσης από τις πιο ακραίες πολιτικές ομάδες. Στην Ελλάδα  θα μπορούσαν να ανακαλυφθούν πολλά για τον Drieu, με την αριστερά να είναι αδύναμη να καταλάβει τις σκέψεις του και την δεξιά συχνά φοβισμένη από τα «άβολα» φαντάσματα.

Χρειάζεται  η επιθυμία για αλήθεια και θάρρος ώστε να δώσουμε τη δέουσα πίστη στην παράδοση και τις ταυτότητες που χαρακτηρίζουν το παρελθόν μας, γεμάτο αξίες και περιφρόνηση για τον μηδενισμό. Ένας πολιτιστικός αγώνας και το όνειρο μιας νέας Ευρώπης περνούν επίσης από την ανακάλυψη της σκέψης του Drieu La Rochelle: «Η Ευρώπη έχει καταντήσει στο να έχει  τις εκκλησίες της χωρίς Θεό, τα παλάτια της χωρίς βασιλιάδες, όπως αστραφτερά κοσμήματα σε μη γινωμένα στήθη».

Pierre Drieu La Rochelle: «Για μένα ο Φασισμός ήταν σοσιαλισμός»

“Ένας λαός που δεν έχει παρά μόνο την αίσθηση της καλοπέρασης, δεν προετοιμάζεται για τίποτα από αυτό που είναι η ζωή, η αληθινή ζωή. Δεν ήταν οι δάσκαλοι ούτε οι καθηγητές μας, οι οποίοι μπορούσαν να μας μάθουν τι είναι η ζωή. Μας μιλούσαν για την πρόοδο, για την αιώνια ειρήνη, για την καλοπέραση όλης της ανθρωπότητας. Αλλά, η ζωή σε αυτό τον πλανήτη, δεν είναι αυτή: είναι οι σεισμοί, τα παλιρροϊκά κύματα, οι κυκλώνες, οι καταιγίδες, οι πυρκαγιές, οι επιδημίες, οι κοινωνικές – οικογενειακές δυσκολίες κ.λπ. Η ζωή δεν μπορεί να είναι ήρεμη και άνετη από τη γέννηση ενός ανθρώπου μέχρι το θάνατο- διαφορετικά θα έμοιαζε με θάνατο (Drieu,» Τα Αδέσποτα σκυλιά «1944).

«Η Ευρώπη δεν μπορεί να ζει χωρίς τις πατρίδες και, βεβαίως θα πέθαινε εάν σκοτώνοντας τες κατέστρεφε τα δικά της όργανα, αλλά και οι πατρίδες δεν μπορούν πια να ζουν χωρίς την Ευρώπη. Είναι γεννημένες από την Ευρώπη, πρέπει να επιστρέψουν στην Ευρώπη. Την έχουν καταστρέψει κατά καιρούς από την θαυμάσια ανάπτυξη τους, όπως τα παιδιά που έχουν χειραφετηθεί σκληρά από τη μητέρα τους για να εκμεταλλευθούν το μερίδιο του πεπρωμένου τους, αλλά σήμερα πρέπει να καταφύγουμε και να αναζωογονηθούμε από αυτή… Τελειώνει η ανοιξιάτικη εποχή των πόλεων και των πατρίδων, των πριγκιπάτων και των βασιλείων: Και επιστρέφει η θερινή εποχή των αυτοκρατοριών. Μετά την Αθήνα, είναι η αυτοκρατορία του Αλεξάνδρου ή του Καίσαρα.» (Drieu, «Ο Γάλλος της Ευρώπης», άρθρο γραμμένο το 1941)

«Δεν είμαι ένας γνήσιος πατριώτης, ένας σκυθρωπός εθνικιστής. Δεν είμαι παρά ένας Γάλλος, ένας Ευρωπαίος. Εξέτασα από τη μια και από την άλλη όλες τις πιθανές λύσεις για να έρθω στην Ευρώπη: Ήμουν πάντα ενάντια στην εχθρότητα τη γαλλογερμανική καθώς είναι ένα από τα βασικά εμπόδια στην Ευρώπη. Μιλούσα πάντα ελεύθερα και σκληρά στους Γερμανούς. Τους εξηγούσα ότι δεν καταλάβαιναν τίποτα για την ευρωπαϊκή σοσιαλιστική επανάσταση που θα μπορούσε να δικαιολογήσει και να αλλάξει τις επιθέσεις τους και τις κατακτήσεις τους. Ήθελα, υπό την κατοχή και υπό την πίεση του πολέμου και των αναγκών του, ο λαός της Γαλλίας, να επιβεβαιώσει τη δυναμικότητα του και την προσωπικότητα του από μια άμεση σοσιαλιστική επανάσταση. Για μένα, ο φασισμός, ήταν ο σοσιαλισμός, η μόνη πιθανότητα του ρεφορμιστικού σοσιαλισμού (…). Ήθελα η συνεργασία να ήταν μια αντίσταση, αλλά μια κοινωνική αντίσταση.» (Εφημερίδα, 1945)

πηγή

Μνήμη Pierre Drieu La Rochelle (03.01.1893 - 15.03.1945)

Γεννήθηκε σε μεσοαστική οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν αποτυχημένος επιχειρηματίας και γυναικάς που παντρεύτηκε τη μητέρα του για την προίκα της. Αν και ήταν ένας πολύ ευφυής μαθητής, ο Πιερ απέτυχε στις διπλωματικές του εξετάσεις στο Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών του Παρισιού. Οι εμπειρίες του ως στρατιώτης κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου τον σημάδεψαν για όλη του τη ζωή. Το 1917, παντρεύεται την Κολέτ Ζεραμέκ, την αδελφή ενός Εβραίου φίλου. Ο γάμος ήταν μια αποτυχία και χωρίζουν το 1921. Αρχικά έτρεφε φιλικά αισθήματα προς το ντανταϊστικό κίνημα και ήταν στενός φίλος του Λουί Αραγκόν, αλλά σταδιακά στράφηκε προς τον Φασισμό και τον αντισημιτισμό.

Στα πολιτικά του γραπτά υποστήριζε πως η φιλελεύθερη δημοκρατία ήταν υπεύθυνη γι' αυτό που θεωρούσε ως την παρακμή της Γαλλίας (οικονομική κρίση, μειούμενος ρυθμός γεννήσεων κλπ). Στα έργα του «Ο Νεαρός Ευρωπαίος» (Le Jeune Européen, 1927) και «Γενεύη ή Μόσχα» (Genève ou Moscou, 1928), ο Ντριέ Λα Ροσέλ υποστηρίζει μια δυνατή Ενωμένη Ευρώπη και αποκηρύσσει τον "παρηκμασμένο υλισμό" της δημοκρατίας.

Φασισμός και κατοχή

Το 1931, στο «Η Ευρώπη Ενάντια στις Πατρίδες» (L'Europe contre les patries) έγραφε με αντιχιτλερικό ύφος, αλλά από το 1934, και ιδιαίτερα μετά από μια επίσκεψη στη Γερμανία του NSDAP το έτος 1935, ασπάστηκε τον Εθνικοσοσιαλισμό ως αντίδοτο στη "μετριότητα" της φιλελεύθερης δημοκρατίας. 

Αντιπροσωπευτικός των ιδεών του εκείνο τον καιρό ήταν ο τίτλος του βιβλίου που έγραψε το 1934· Φασιστικός Σοσιαλισμός (Socialisme fasciste). Για ένα μικρό διάστημα έγινε μέλος του Γαλλικού Λαϊκού Κόμματος (Parti Populaire Français), του οποίου ηγείτο ο Ζακ Ντοριό, ένας πρώην Κομμουνιστής που είχε μεταβληθεί σε Φασίστα. Το 1937 έγραψε την πολιτική μπροσούρα «Με τον Ντοριό» όπου επιχειρηματολογούσε υπέρ ενός Φασισμού με ιδιαίτερα Γαλλικά χαρακτηριστικά. Όταν όμως οι Εθνικοσοσιαλιστές κατέλαβαν τη Γαλλία αρχικά τους προσέφερε την πλήρη υποστήριξη του.

Κατά τη διάρκεια της κατοχής του Παρισιού απ' τους Γερμανούς, διαδέχτηκε τον Ζαν Πωλάν (τον οποίο έσωσε δις απ' τα χέρια της Γκεστάπο) ως διευθυντής της Νέας Γαλλικής Επιθεώρησης (Nouvelle Revue Française) και κατά συνέπεια μετετράπη σε μεγάλη μορφή της Γαλλικής πολιτιστικής συνεργασίας με τους Γερμανούς Εθνικοσοσιαλιστές. Η φιλία του με τον πρέσβη του Αδόλφου Χίτλερ στο Παρίσι, Ότο Άμπετζ (Otto Abetz), προϋπήρχε του πολέμου. Στη συνέχεια όμως απογοητεύτηκε από τον Χιτλερισμό και έστρεψε το ενδιαφέρον του προς τον μυστικισμό της Ανατολής.

Μετά την "απελευθέρωση" του Παρισιού έπρεπε να κρυφτεί. Παρόλη την προστασία του Αντρέ Μαλρό και μετά από μια αποτυχημένη πρώτη προσπάθεια τον Ιούλιο του 1944, τελικά αυτοκτονεί στις 15 Μαρτίου του 1945. Η αυτοκτονία υπήρξε ένας συνεχής πειρασμός γι' αυτόν σ' ολόκληρη τη ζωή του. Όπως και με τον Ρομπέρ Μπραζιγιάκ, ο θάνατος του τον μετέτρεψε σε μάρτυρα των Νεοφασιστών αλλά και άλλων που συμμερίζονταν την αποστροφή που αισθανόταν για την αστική κοινωνία.

Έργα του Pierre Drieu la Rochelle:

Διερωτήσεις (Interrogation, 1917), ποίηση

Γενεύη ή Μόσχα (Genève ou Moscou, 1928)

Μια Γυναίκα στο Παράθυρο (Une femme à sa fenêtre, 1929)

Η φλόγα που τρεμοσβήνει (Le Feu Foller, 1931]])

Η Κωμωδία του Σαρλερουά (La comédie de Charleroi, 1934)

Φασιστικός Σοσιαλισμός (Socialisme fasciste, 1934)

Μπελούκια (Beloukia, 1936)

Ονειροπόλοι Αστοί (Rêveuse bourgeoisie, 1937)

Με τον Ντοριό (Avec Doriot, 1937)

Ζίλ (Gilles, 1939)

Σημειώσεις για την Κατανόηση του Αιώνα (Notes pour comprendre le siècle, 1941)

Πολιτικό Χρονικό (Chronique politique, 1943)

Δυσάρεστες Ιστορίες (Histoires déplaisantes, 1963)

Απομνημονεύματα του Ντερκ Ρασπ (Mémoires de Dirk Raspe, 1966)

Πολεμικό Ημερολόγιο (Journal de guerre, 1992)