Louis - Ferdinand Céline

του Λοθάριου

Ο Louis - Ferdinand Céline ή Louis Ferdinand Auguste Destouches όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στις 27 Μαΐου του 1894 στην Courbevoie, πόλη της παρισινής περιφέρειας, και προερχόταν από μια οικογένεια της Γαλλικής μικρομεσαίας τάξης. Το 1987 εγκαταστάθηκε μαζί με τους γονείς του στο Παρίσι. Πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής του ηλικίας στο κέντρο της παρισινής πρωτεύουσας, στη συνοικία της Όπερας, όπου γνώρισε και έζησε τη ζωή των αναπτυσσόμενων μεγαλουπόλεων των αρχών του 20ου αιώνα, ενώ είχε την ευκαιρία να πραγματοποιήσει και τα πρώτα του ταξίδια στη Γερμανία και την Αγγλία προκειμένου να εξοικειωθεί με τις ξένες γλώσσες, αφού η οικογένεια του τον προόριζε για μια εμπορική καριέρα. Απ' αυτήν την περίοδο της ζωής θα αντλήσει πλήθος εικόνων και εμπειριών που θα αποδώσει αργότερα μέσα στο λογοτεχνικό του έργο.

Στα εφηβικά του χρόνια άρχισε να δουλεύει και το 1912 κατετάγη εθελοντικά στο Γαλλικό Ιππικό, προλαμβάνοντας για μερικούς μήνες την κανονική του κλήτευση. Ο πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος θα τον βρει λοχία του 12^ου συντάγματος Θωρακοφόρων του Ιππικού και θα αποτελέσει μια καθοριστική εμπειρία για την διαμόρφωση του χαρακτήρα του και των απόψεών του. Κατά τους πρώτους μήνες της σύρραξης το σύνταγμα του μάχεται στο μέτωπο της δυτικής Φλάνδρας όπου ο νεαρός Φερντινάν Ντετούς θα τραυματιστεί σοβαρά, τον Νοέμβριο του 1914, ενώ υπηρετούσε ως στρατιωτικός σύνδεσμος σε έναν πολύ δύσκολο και νευραλγικό τομέα. Για τις υπηρεσίες του αυτές παρασημοφορήθηκε δύο φορές λαμβάνοντας μεταξύ άλλων τον πολεμικό σταυρό, αλλά έχοντας υποστεί μια 75% αναπηρία θα κριθεί ακατάλληλος για τη μάχη και θα σταλεί σε υπηρεσία στο Γαλλικό προξενείο του Λονδίνου του 1915 όπου θα παντρευτεί και την πρώτη του γυναίκα ένα χρόνο αργότερα.

Το 1917 εργάσθηκε στο Καμερούν ως επόπτης φυτειών. Μετά την επιστροφή του στη Γαλλία εγκαταστάθηκε στη Ρεν πόλη της γαλλικής Βρετάνης, όπου κατάφερε δουλεύοντας μόνος του να εξασφαλίσει το απολυτήριο του από την δευτεροβάθμια εκπαίδευση και να ξεκινήσει σπουδές ιατρικής στο Πανεπιστήμιο. Το 1919 παντρεύτηκε την δεύτερη του γυναίκα, Εντίτ Φολλέ, κόρη του διευθυντή της ιατρικής σχολής της Ρεν, απ' την οποία απέκτησε και το μοναδικό του παιδί την Κολλέτ Ντετούς. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του ο νεαρός Φερντινάν επέδειξε ένα τρομερό ενδιαφέρον για τους κανόνες υγιεινής ενώ το πανεπιστημιακό του διδακτορικό ήταν πάνω στο έργο του αυστρο-ούγγρου ιατρού του 19ου αιώνα Φιλίπ Ιγκνάς Σέμμελβαϊς γνωστού για τις πρωτοποριακές του θέσεις πάνω σε θέματα υγιεινής.

Μετά τις σπουδές του θα συμμετάσχει σε ιατρικές αποστολές για λογαριασμό της Κοινωνίας των Εθνών στην Αμερική και την Αφρική και θα έχει έτσι την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τα συστήματα εργασιακής εφαρμογής των εργοστασίων Φορντ. Το 1926 συνάντησε στη Γενεύη τον μεγάλο έρωτα της ζωής του την Αμερικανίδα χορεύτρια Ελίζαμπεθ Κρέιγκ στην οποία θα αφιερώσει και το πρώτο του αριστουργηματικό μυθιστόρημα «Ταξίδι στην Άκρη της Νύχτας» το 1932. Η σχέση του με την Κρέιγκ θα λήξει αφού θα τον εγκαταλείψει μόλις λίγο καιρό μετά την έκδοση για να γυρίσει στην Αμερική όμως το βιβλίο αυτό θα γνωρίσει μια πολύ μεγάλη επιτυχία.

Ο συγγραφέας του θα γίνει πλέον γνωστός με το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο Λουί Φερντινάν Σελίν και θα καταξιωθεί στο γαλλικό λογοτεχνικό στερέωμα του μεσοπολέμου. Στο πρώτο του έργο ο Σελίν θα εισάγει δυναμικές καινοτομίες, σε συντακτικό και γλωσσολογικό όσο και σε λογοτεχνικό επίπεδο: ένα ελλειπτικό και ελεύθερο στυλ, χρήση μιας ιδιόμορφης διαλέκτου από στοιχεία της αργκό, αρχαϊσμούς ακόμα και ιατρικούς όρους, και μια έκθεση στοχασμών και συλλογισμών μέσω εικόνων και ψυχολογικών περιγραφών. Αν και όχι απολύτως αυτοβιογραφικό το «Ταξίδι στην Άκρη της Νύχτας» περιέχει μέρη από πραγματικές εμπειρίες του ανθρώπου και άλλες δοσμένες με διαφορετικό τρόμο μέσα από τις περιπέτειες του αντιήρωά του Φερντινάν Μπαρνταμύ!

Το βιβλίο που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Denoël προτάθηκε για βράβευση με το βραβείο Goncourt, βασική λογοτεχνική διάκριση στη Γαλλία η οποία αποδίδεται κάθε χρόνο στο καλύτερο φανταστικό πεζογράφημα, όμως παρ' όλες τις αισιόδοξες προγνώσεις, την ισχυρή στήριξη και την μεγάλη του επιτυχία στα βιβλιοπωλεία η πλειοψηφία της αρμόδιας επιτροπής δεν το επέλεξε. Όμως ο Σελίν είχε πλέον γεννηθεί και η μετέπειτα πορεία του έμελλε να είναι καθοριστική. Το 1933 θα εκδώσει το θεατρικό έργο «Εκκλησία» (Église) κωμωδία σε πέντε πράξεις ενώ υπήρχαν προσπάθειες μετάφρασης του Ταξιδιού και σε άλλες γλώσσες. Το 1936 θα δημοσιευθεί ακόμα ένα μυθιστόρημα το «Θάνατος επί πιστώσει» που θα περιγράφει τη νιότη του ήρωα του ταξιδιού, όμως δεν θα έχει την επιτυχία του προηγουμένου. Ωστόσο εκείνη η χρονιά θα αποτελέσει όμως την αρχή της πολιτικής εκδήλωσης του Σελίν που θα είναι εξίσου θυελλώδης.

Το διάστημα που ακολούθησε την πρώτη του λογοτεχνική ευτυχία υπήρξε προσπάθεια προσεταιρισμού του νέου συγγραφέα από τους κύκλους της αριστερής διανόησης, και φυσικά αυτό δεν μπορούσε να μην συνοδευτεί από προτάσεις για μια επίσκεψη στη Μέκκα των Κομμουνιστών την ΕΣΣΔ. Το 1936 μετά από ένα ταξίδι στη Σοβιετική Ένωση ο Σελίν θα γράψει το φυλλάδιο «Mea Culpa» στο οποίο ασκούσε κριτική στον Καπιταλισμό, τον Κομμουνισμό και το Σοβιετικό σύστημα, κάτι που θα του στοιχήσει το μίσος της αριστεράς. Με το γραπτό αυτό ανοίγει η πολυτάραχη περίοδος της πολιτικής έκφρασης. Το 1937 δημοσιεύει το βιβλίο «Φούμαρα για μια σφαγή» (Bagatelles pour un massacre) το οποίο αποτελούσε μια τρομερή καταγγελία της Γαλλικής και Ευρωπαϊκής παρακμής, της πολεμοκάπηλης στάσης των Δυτικών Δημοκρατιών, καθώς και της κυριαρχίας των Ελευθεροτεκτόνων και των Εβραίων μετοίκων στο καθεστώς της Τρίτης Δημοκρατίας και έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για την Λευκή φυλή.

Το κείμενο θα χαρακτηριστεί ως αντισημιτικός λίβελλος ενώ είναι προφανής και η συμπάθεια του προς την ανερχόμενη Εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία, όμως γεγονός είναι ότι το κείμενο περιελάμβανε μια συνεκτική αντίληψη των πραγμάτων, πράγμα που ενοχλεί ακόμα και σήμερα όλους αυτούς οι οποίοι θα ήθελαν να διαχωρίσουν τον συγγραφέα από τον άνθρωπο Σελίν. Το 1938 θα κυκλοφορήσει η «Σχολή των πτωμάτων» (L' École des cadavres) ένα άλλο μεγάλο κείμενο μέσα στο οποίο ο Σελίν θα υποστηρίξει ανοιχτά πλέον μια ευρωπαϊκή συμμαχία με την Γερμανία ενώ φαίνεται ακόμα πιο σφοδρός στην αντίθεσή του προς την Εβραϊκή επιρροή και την πορεία προς ένα νέο πόλεμο τον οποίο απεύχεται με όλη του την ψυχή. Ο «ειρηνισμός» του Σελίν ήταν ακόμα ένα στοιχείο διάνοιας αφού είχε καταλάβει, όντας κιόλας παλαιός πολεμιστής του Πρώτου Μεγάλου Πολέμου, τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε για την Ευρώπη μια νέα παγκοσμίων διαστάσεων σύρραξη, ένας νέος ευρωπαϊκός εμφύλιος. Μέρος από τα «φούμαρα» θα μεταφραστεί από το φιλογερμανικό πρακτορείο Welt - Dienst ενώ ο Σελίν θα αναπτύξει και σχέσεις με τον Εθνικοσοσιαλιστικών τάσεων Γάλλο εθνικιστή Λουί Νταρκιέ εκδότη της εφημερίδας «Η αλυσσοδεμένη Γαλλία».

Μετά την ήττα των Γαλλικών στρατευμάτων και την συνθηκολόγηση ο Σελίν θα ταχθεί υπέρ μιας Γαλλο - Γερμανικής συνεργασίας και θα γράψει το τέταρτο ιδεολογικό - πολιτικό έργο με τίτλο «Χάλια Μαύρα» (Les Beaux Draps). Κείμενα του θα δημοσιευθούν σε διάφορες Ριζοσπαστικές Εθνικιστικές εφημερίδες ενώ θα υποστηρίξει και δημόσια την οργάνωση της «Γαλλικής Λεγεώνας Εθελοντών» εναντίον του Μπολσεβικισμού ήδη από το 1941! Το 1944 θα φανεί το «Guignol's Band» στο οποίο εξιστορούνταν οι περιπέτειες του Φερντινάν Μπαρνταμύ στο Λονδίνο. Λίγο καιρό αργότερα ο Σελίν θα εγκαταλείψει την Γαλλία με την υποχώρηση των Γερμανικών στρατευμάτων για τη Γερμανία, αρχικά θα μείνει στο Μπάντεν - Μπάντεν, θα περάσει από το Βερολίνο για να εγκατασταθεί στο Σιγκμάριγκεν όπου έδρευε η Γαλλική κυβέρνηση του Στρατάρχη Πεταίν με πλήθος Γάλλων Εθνικιστών και υποστηρικτών της Ευρωπαϊκής συνεργασίας.


Τον Μάρτιο του 1945 θα καταφύγει στην Δανία όπου και θα συλληφθεί κατ' απαίτηση των Γαλλικών αρχών. Θα περάσει ενάμιση χρόνο στη φυλακή και θα χρειαστεί να ζήσει υπό πολύ δύσκολες συνθήκες αυτός και η σύζυγός του Λυσέτ ενώ υπήρχε και ο κίνδυνος έκδοσης του στη Γαλλία κάτι που ενδεχομένως θα ισοδυναμούσε με εκτέλεση. Τον Νοέμβριο του  1948 έγραψε το μικρό κείμενο απάντηση «A l'agité du bocal» στον Ζαν - Πωλ Σαρτρ ενώ το 1949 κυκλοφόρησε το «Casse - pipe» μικρό αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα γύρω από τις εμπειρίες του Σελίν στο στρατό. Το 1950 στο πλαίσιο της «εκκαθάρισης» θα καταδικαστεί σε ένα χρόνο φυλάκιση, εθνική αναξιότητα, στέρηση μέρους της περιουσίας του και χρηματικό πρόστιμο ύψους 50.000 φράγκων.  Αναφοράς άξιο είναι και το γεγονός ότι ο δικηγόρος του Σελίν, ο Εθνικιστής  Ζαν - Λουί Τιξιέ - Βινιανκούρ κατάφερε το 1951 να αμνηστεύσει τον ανάπηρο πολέμου Λουί Ντετούς, χωρίς να γίνει αντιληπτό ότι επρόκειτο για τον καταραμένο Σελίν!


Τον ίδιο χρόνο ο Σελίν και η σύζυγός του επιστρέφουν στη Γαλλία για να εγκατασταθούν στο Μεντόν. Έτσι θα ανοίξει μια νέα δημιουργική περίοδος για τον μεγάλο συγγραφέα, αν και με πολλές δυσκολίες. Το 1952 βγαίνει το «Μαγεία για μια άλλη φορά» (Féerie pour une autre fois) και το 1954 το «Normance». To 1959 θα εκδοθεί το  «Από έναν πύργο ο άλλος» (D'un château l'autre) αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα πάνω στην περίοδο της εξορίας του στο Σιγκμάριγκεν ενώ στο «Βορράς» (Nord) την περιπλάνηση του στην καταρημαγμένη από τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς Γερμανία πριν την φυγή του στη Δανία. Ο Λουί Φερντινάν Σελίν θα αφήσει την τελευταία του πνοή την 1^η  Ιουλίου 1961 από εγκεφαλική αρτηριοσκλήρυνση. Μετά το θάνατο του θα δημοσιευθούν και άλλα έργα του όπως το «Η γέφυρα του Λονδίνου» ή  Guignol's Band ΙΙ (Le Pont de Londres Guignol's Band ΙΙ ) και το «Rigodon» (Ριγκοντόν) που περιγράφει το ταξίδι του προς το Σιγκμάρινγκεν.

Το 2011 επί την ευκαιρία των 52 χρόνων από τον θάνατο του, το όνομα του Λουί Φερντινάν Σελίν είχε αρχικώς συμπεριληφθεί στο επίσημο εορτολόγιο του Γαλλικού υπουργείου πολιτισμού αυστηρά και μόνον για το συγγραφικό του έργο, όμως αποσύρθηκε κατ' απαίτησην του «Συλλόγου Τέκνων Εβραίων Εξορισθέντων  της Γαλλίας». Το έργο του όμως πλέον είναι καταξιωμένο και διεκδικεί μια εξέχουσα θέση στα Γαλλικά και Ευρωπαϊκά γράμματα.