Ημέρα μνήμης για τον Ιάπωνα Φασιστή Yukio Mishima: αναζητώντας τον Νίτσε

Γύρω στο τέλος του Β’ ΠΠ, ένα ντροπαλό, προικισμένο 19χρονο αγόρι, με μια  φουρτουνιασμένη ψυχή, γεμάτη συγκρούσεις, ανακάλυψε ένα βιβλίο με τον τίτλο “Η γένεση της Τραγωδίας”. Αυτό έμελλε να είναι  για την ζωή του  μια στιγμή απελευθέρωσης και φωτίσματος που ποτέ δε θα ξεχνούσε.

Η Νιτσεϊκή έννοια του Διονυσιακού ως μιας παντεποπτικής, πρωτόγονης δύναμης απ’ την οποία όλοι αναδυόμαστε και στην οποία όλοι τελικά επιστρέφουμε, θα γινόταν μια τεράστια πηγή παρηγοριάς και έμπνευσης για έναν οδυνηρά εσωστρεφή και απομονωμένο νέο. Το όνομα αυτού του νεαρού ήταν Κιμιτάκε Χιραόκα (公威平岡), στην ηλικία, όμως, των 16 ετών, το 1941 πρωτοδημοσίευσε ένα έργο του με το ψευδώνυμο Γιούκιο Μίσιμα (由紀夫三島).

Όσο χειροτέρευε η κατάσταση λόγω του πολέμου, η ιδέα πως όλη η φουρτούνα και η φρενίτιδα στον κόσμο μέσα του και εκτός μπορούσαν να δαμαστούν ώστε να φτιάξουν αιθέριες  Απολλώνιες οπτασίες μιας συγκεκριμένης τέχνης χάρισε στο νου του Μίσιμα μια αίσθηση υπέρβασης που εν τέλη στάθηκε στον πυρήνα της ίδιας της ζωής του αλλά και της δημιουργίας του για πάντα.

“Ο δεσμός του Μίσιμα με τον Νίτσε”, περιγράφει ο πατέρας του μετά τον θάνατό του, “υπήρξε ιδιαίτερα φορτισμένος”. Μια εβδομάδα πριν τον φυσικό, σχεδιασμένο θάνατό του στην ηλικία των 45 το 1970 – την τελική επιστροφή του στην ζωοβόρα πυρά του Διονυσιακού Χάους - ο Μίσιμα σε μια συνέντευξή του μίλησε για την ισόβια επιρροή που άσκησε στην φαντασία του η “Γένεση της Τραγωδίας” και ο “Ζαρατούστρα”. Μετά την τελετουργική του αυτοκτονία, η μητέρα του άφησε ένα βιβλίο του Νίτσε πάνω στον τάφο του για να μπορεί να διαβάζει στην αιωνιότητα.

Ο Μίσιμα δεν έγραφε ή μίλαγε απλά στην γλώσσα του Νίτσε, αλλά υπήρξε, με την πιο καθαρή έννοια της λέξης αυτής, ο “Υπεράνθρωπος”, ένα πρόσωπο συνεχών μεταλλάξεων (“ubergehen”). Ο Μίσιμα ζούσε και ανέπνεε με τον Νίτσε. Με απόλυτα την δύναμη της θέλησης, μετέτρεψε το φιλάσθενο, αδύνατο κορμί του σε μια δική του δημιουργία κάλλους: μυώδη και εύρωστη. Πεπεισμένος πως κατοικούσε σε μια σπηλιά, βημάτισε προς το φως του Ήλιου, απ’ το οποίο λουζόταν καθημερινά ως μέρος των τελετών του. Αρνούμενος να δεχτεί οποιοδήποτε εμπόδιο που στεκόταν στο δρόμο του, έγινε σταρ του σινεμά, φωτογραφική περσόνα, σεναριογράφος και σκηνοθέτης, κοσμοταξιδευτής, στρατηγός του δικού του στρατού. Έγραψε πάνω σε μια τεράστια ποικιλία στυλ, από έργα Καμπούκι μέχρι διηγήματα sci-fi. Σχεδόν όλα δεμένα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με τον Νίτσε.

Όταν ο Μίσιμα αποφάσισε να γυρίσει τον κόσμο για πρώτη φορά, το 1951, διάλεξε ειδικά να ταξιδέψει στην Ελλάδα για να σταθεί πάνω στα ερείπια του θεάτρου του Διονύσου στην Αθήνα. Όταν δέχτηκε να φωτογραφηθεί στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ακόμα συζητιέται το ότι κράταγε ένα σφυρί δίπλα στο κεφάλι του, κάνοντας έτσι την αναφορά του στην πρόταση του Νίτσε περί του φιλοσοφώντας με ένα σφυρί.

Όμως,  ίσως με πιο ενδεικτικό τρόπο, όταν ο Μίσιμα τελικά σχεδίασε το δικό του σπίτι - μια παράταιρη ιταλο-σπανιόλικη δημιουργία μέσα στο σύγχρονο Τόκυο - έστησε στο μέσον του μικρού του κήπου ένα άγαλμα του Απόλλωνα.

Εδώ ήταν που έπαιρνε γύρω στο μεσημέρι το πρωινό του και δεχόταν το φως του Ήλιου. Η Απολλώνια οπτασία βρίσκονταν στο κέντρο του κόσμου της δημιουργίας του Μίσιμα και όλα στη ζωή του γύριζαν γύρω απ’ αυτήν.

Άραγε πώς θα ήταν, εκείνο το ύστατο πρωϊνό όταν αποχαιρετούσε για τελευταία φορά εκείνο το άγαλμα, σημαίνοντας  ένα τέλος για τα οράματα της τέχνης και τα όνειρα περί ομορφιάς.

Κάπου μέσα στην Δίνη του Διονυσιακού, ο Νίτσε και ο Μίσιμα πρέπει ακόμη και τώρα να ανταλλάσσουν σημειώσεις.

Damian Flanagan                                                       

Διαδικτυακή έκδοση της εφημερίδας The Mainichi

Μετάφραση: Ασφάλιος