Ο κορυφαίος πεζογράφος του 20ου αιώνα: ο Φασιστής Louis - Ferdinand Céline

του Κωνσταντίνου Μποβιάτσου

Ερεθιστικός, γκρινιάρης, φευγαλέος, φιλονικώδης, βρώμικος, με επιχειρήματα, αξιολάτρευτος: ο Céline. Ένας, κανένας και εκατό χιλιάδες. Εκατό χιλιάδες σαν τους εχθρούς του: οι περιούσιοι, οι Κομμουνιστές, οι κάφροι, οι συγγραφείς, οι δημοσιογράφοι, οι αντιφασιστές, η τηλεόραση, οι Αμερικανοί, οι Κινέζοι, λίγο πολύ οι σύγχρονοι του, ο ίδιος ...

Δοκίμια, συνεντεύξεις, αναμνήσεις και γράμματα, ιδέες και πνεύμα, άφθονο πνεύμα. Και ποιος δεν έχει γράψει για τον Louis Destouches, Celine, για τον κόσμο. Μεταξύ των μαρτυριών, εκείνων του Georges Geoffroy, συντρόφου του νεαρού Louis Destouches στο Λονδίνο το 1915, του καλλιτέχνη και του μποέμ Eric Mahé, της οικογενειακής φίλης Eliane Bonabel, του φίλου εχθρού Gen Paul, του Robert Debré και του Sylvain Malouvier που θυμούνται τον γιατρό Céline το 1930, της συνάντησης του στη Ρωσία το 1935 με την αντιφασίστρια Lucie Mazauric, της αγαπημένης συντρόφου Erika Irrgang, του Frédéric Empeytaz, νομάρχη  του "κόκκινου" προαστίου του Clichy, του Karl Epting και του Gerhard Heller του Γερμανικού Πολιτιστικού Ινστιτούτου στο Παρίσι της Κατοχής, του συνταγματάρχη των SS Hermann Bickler, του Robert Brasillach, της γοητευτικής φιλελεύθερης Maud de Belleroche, του δημοσιογράφου Ole Vinding στην δανική εξορία, από τον Pierre Duverger στο Meudon.

Και πάλι, τα σχόλια και οι αποφάσεις για τον Céline από την πένα των Cesare Cases, Emilio Tadini και Alberto Arbasino, Ezra Pound, Drieu la Rochelle, Adrien Arcand και Benito Mussolini, Kurt Vonnegut, Henri Guillemin, Paul Lévy, Nicole Debrie, Henry Miller, Saul Bellow, Will Self, António Lobo Antunes, William S. Burroughs, Charles Bukowski και Gilles Deleuze.

Εγώ γνώρισα τον Céline, όπως πολλοί, μέσα από το «Ταξίδι στο τέλος της νύχτας», διαβάζοντάς το μάλλον ως νέος, επομένως στην καλύτερη εποχή για αυτό το βιβλίο ώστε να μου δείξει  την ζωή όπως είναι. Εκεί μας δείχνει την ωμότητα της ζωής, έναν ανθρώπινο σουρεαλισμό με τον χαρακτηριστικό του σκληρό και απαισιόδοξο τρόπο, αρκετά αληθινό που το βλέπουμε ειδικά στις μέρες μας. Περισσότερο με μια τραγική αισιοδοξία όπως έλεγε και ο ίδιος! Στη συνέχεια, είμαστε ίσως πολύ προβληματισμένοι, πολύ κουρασμένοι, για να κατανοήσουμε πλήρως τον Céline.

Πέρα από τις «στυλιστικές» καινοτομίες του, το  πνεύμα  των δύο πρώτων μυθιστορημάτων του, η βαθιά περιγραφή της «γέφυρας του Λονδίνου», το μικροκαμωμένο και πικάντικο  «Βόρεια Τριλογία», το αγαπημένο μου του Céline είναι το «Mea Culpa» - εκεί, περισσότερο από τα άλλα γραπτά του, εκεί είναι ενάντια σε όλους. Εκεί βάζει πραγματικά τον άνθρωπο μπροστά στον εαυτό του, και δεν είναι ένα όμορφο θέαμα.

Λέγεται ότι κανείς δεν είναι αθώος μεταξύ εκείνων που περπατούν σε αυτήν τη γη. Ίσως όμως - πέρα ​​από αυτό που σκέφτονται  κάποιοι μίζεροι που του χρεώνουν μόνο τον αντισημιτισμό για το βιβλίο του «Bagatelle pour un massacre» -  ο Céline, με τον θυμό του και την οργή του μπροστά στη ματαιοδοξία και την ανόητη αίσθηση των συναδέλφων του …  είναι αθώος.

Όπως έγραψε ο Karl Epting:

‘’Ο Céline έπρεπε να πληρώσει ακριβά στη ζωή του για κάθε ένα από τα βήματα του. Στις ομιλίες του, είπε περισσότερες από μία φορές ότι ένιωθε «αλυσοδεμένος σε μια γαλέρα». Έπρεπε να κωπηλατεί την νύχτα και την ημέρα, ήταν εξαναγκασμένος,  σε αυτή τη ζωή που ήταν ένα ταξίδι μέσα στη νύχτα, μέσα στο σκοτάδι του κόσμου μας, - στο εσωτερικό πεπρωμένο καθώς και στο εξωτερικό. Δεν θα τον ξεχάσω ποτέ. Ξανασυναντηθήκαμε στο Βερολίνο σε ένα συνηθισμένο σκοτεινό εστιατόριο, ακόμα όρθιο  από τις βόμβες, και στη συνέχεια ο Céline έφυγε, ελαφρώς λυγισμένος, με την Bébert κάτω από το χέρι του (το χαρακτηριστικό καπέλο του), ανάμεσα στα συντρίμμια σπιτιών. Αυτή είναι η οικεία μου εικόνα αυτού του συγγραφέα: Ο Φερδινάνδος περπατά χωρίς ξεκούραση,  στα ερείπια του κόσμου.”

Στο σκοτεινό, απελπισμένο, κοροϊδευτικό όραμα του Cèline φαίνεται ότι τίποτα δεν μπορεί να μας σώσει, η νύχτα είναι η τρομερή μεταφορά της λήθης, του ανύπαρκτου, του χωρίς όνειρο ύπνου, του θανάτου που ακυρώνει τα πάντα και παίρνει τα πάντα: λίγο φως που τελειώνει τη νύχτα.