«Δεν μετανιώνω για τίποτα» οι τελευταίοι λεγεωνάριοι της Αλγερίας (περιοδικό "Ανάκτηση")

«Έχετε καταλάβει εσείς γιατί βρισκόμαστε, άραγε εδώ;» έσπασε τη σιωπή η μία φιγούρα, χωρίς να απομακρύνει το βλέμμα της από το τρεμόπαιγμα της φλόγας.

«Γιατί είμαστε εδώ;» του απάντησε μια δεύτερη φιγούρα, στα Γερμανικά, γλώσσα την οποία χρησιμοποίησε και ο πρώτος. «Είμαστε εδώ γιατί είμαστε Λεγεωνάριοι, στην υπηρεσία της ενδοξότατης Γαλλικής Δημοκρατίας. Και είμαστε στην Λεγεώνα γιατί αυτό ήταν το μόνο μέρος όπου το ’45 ένας Waffen SS μπορούσε να γλιτώσει την φυλακή ή και το εκτελεστικό απόσπασμα, όπως ο Φλαμανδός φίλος μας από εδώ», είπε δείχνοντας προς την τρίτη φιγούρα.

«Ja», απάντησε ο πρώτος, «Σωστά, και εξάλλου η Λεγεώνα μάς δίνει την ευκαιρία να πολεμάμε τον κοινό εχθρό, τον κομμουνισμό. Όπως τον πολεμήσαμε στις πύλες της Μόσχας, έτσι τον πολεμάμε και τώρα, στις ζούγκλες του Λάος και του Βιετνάμ».

«Είμαστε εδώ πέρα!», τους έκοψε ξαφνικά ο τρίτος, σε γερμανικά που είχαν την πιο ανάλαφρη χροιά των φλαμανδικών επαρχιών, «γιατί εδώ μπορούμε και πολεμάμε, γιατί αυτό είναι το μόνο πράγμα που ξέρουμε να κάνουμε και το μόνο που μας αρέσει. Είμαστε στη Λεγεώνα σήμερα γιατί είναι το μόνο μέρος σε αυτόν τον κόσμο, που έχουν θέση άτομα σαν και εμάς. Πολεμιστές, όπως πολεμιστές και μισθοφόροι ήταν οι πατεράδες μας και οι πατέρες αυτών».

Οι τρεις μορφές έσκυψαν ακόμα περισσότερο μέσα στην κουρελιασμένη από τις μάχες στολή τους και για λίγη ώρα έμειναν σιωπηλοί, πνιγμένος ο καθένας στις σκέψεις του.

Ύστερα από λίγο ο ένας από αυτούς ακούστηκε να λέει: «Εγώ δεν περπάτησα από τον Όντερ στον Ρήνο για να ξεφύγω από τους κόκκινους και να πέσω τώρα στα χέρια αυτών των κοντοστούπηδων κιτρινιάρηδων των Βιετκόνγκ. Οι Γάλλοι ας παραδοθούν αύριο, εγώ κουράστηκα και δεν έχω όρεξη για άλλη μια ήττα».

Σαν συμφωνημένοι από πριν, οι τρεις φιγούρες σηκώθηκαν έλεγξαν με μηχανικές κινήσεις τους γεμιστήρες πάνω στα αυτόματά τους και αδιάφοροι πετάχτηκαν έξω από το όρυγμα. Σε λίγο ακούστηκε ένα τραγούδι, SS Marschieren, με στίχους:

«Δεν έχουμε όπλα μονάχα αλλά

και ο Σατανάς προχωράει μαζί μας».

Λίγα λεπτά μετά ακούστηκε το κροτάλισμα ενός πολυβόλου, μερικές φωνές και οι ξερές εκρήξεις από τις χειροβομβίδες κατά προσωπικού και μετά σιωπή, νεκρική σιωπή.

Βρισκόμαστε στο βράδυ τις 7 Μαίου 1954 στο πολιορκημένο οχυρό των Γάλλων Ντιεν Μπιεν Φού. Τους τελευταίους τέσσερις μήνες, περίπου 10.000 στρατιώτες των γαλλικών δυνάμεων πολιορκούνται από τις μονάδες του κομμουνιστικού στρατού των Βιετναμέζων. Ανάμεσά τους είναι και αρκετά τάγματα της Λεγεώνας των Ξένων, αυτού του επίλεκτου σώματος, το οποίο αποτελείται από στρατιώτες όλων των χωρών του κόσμου.

Τα πρώτα χρόνια, μετά την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Γαλλία βρέθηκε στην δύσκολη θέση να πρέπει να υπερασπιστεί με τα όπλα τις κτήσεις και τις αποικίες της σε όλο τον κόσμο και φυσικά είχε ανάγκη από στρατιώτες και μάλιστα καλούς. Μεγαλύτερη δεξαμενή άντλησης υποψηφίων από τους κόλπους των νικημένων του πολέμου δεν υπήρχε.

Έτσι λοιπόν, η Λεγεώνα, άνοιξε τις πύλες της και δέχθηκε χιλιάδες πρώην στρατιώτες της Βέρμαχτ και των Waffen SS. Ειδικά οι τελευταίοι, βρήκαν στην Λεγεώνα το μοναδικό καταφύγιο που θα τους γλίτωνε από τις περιπέτειες των συμμαχικών φυλακών. Ακόμα περισσότερο, οι Ευρωπαίοι εθελοντές των Wafen SS, οι οποίοι αντιμετώπιζαν στις χώρες καταγωγής τους κατηγορίες όπως η εσχάτη προδοσία ή η συνεργασία με τον εχθρό.

Στα στρατόπεδα της Λεγεώνας τους δέχονταν όλους χωρίς να ζητούν από κανέναν στοιχεία. Αρκούσε ένα ψεύτικο όνομα και μπορούσε ο οποιοσδήποτε να γίνει Λεγεωνάριος. Σύντομα μάλιστα η αρχική ανοχή των Γάλλων αξιωματικών μετατράπηκε σε πραγματικό θαυμασμό όταν οι πρώην SS άρχισαν να δείχνουν τις πολεμικές τους ικανότητες.

Η Γαλλία λοιπόν, βρέθηκε να έχει μερικές χιλιάδες εμπειροπόλεμους μαχητές, όπου δεν είχαν κανέναν ηθικό φραγμό ή πρακτικό πρόβλημα να πάνε να πολεμήσουν στην Ινδοκίνα και αργότερα στην Αλγερία, τους ντόπιους αντάρτες. Για όλους αυτούς η Λεγεώνα ήταν η μόνη πατρίδα που τους είχε απομείνει και φανατικά ανέλαβαν την υπεράσπισή της.

Οι Αλεξιπτωτιστές Λεγεωνάριοι υπερασπίστηκαν τις κτήσεις της Γαλλίας στην Αλγερία παρά την αντίθετη βούληση των πολιτικών του Γκωλικού Καθεστώτος.

Φυσικά η παρουσία τόσων χιλιάδων ανδρών με κοινή πολεμική πείρα και κοινή ιδεολογική καταγωγή, επηρέασε βαθύτατα και τον χαρακτήρα της μεταπολεμικής Λεγεώνας. Από τα τραγούδια της που δέχτηκαν στο ρεπερτόριό τους μια πλειάδα από άσματα του Γ’ Ράιχ , μέχρι και τον τρόπο εκπαίδευσης που μιμήθηκε κατά πολύ τα κέντρα εκπαίδευσης των Waffen SS.

Όμως εκεί που η Λεγεώνα δέχθηκε την σπουδαιότερη επιρροή ήταν στον τρόπο του μάχεσθαι.

Η Λεγεώνα εξήλθε από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σαν συμβατικό σώμα πεζικού με κάποιες μονάδες πυροβολικού, αναγνώρισης κλπ, όμως ο ανταρτοπόλεμος των απελευθερωτικών κινημάτων του τρίτου κόσμου δεν μπορούσε να αντιμετωπιστεί με συμβατικές τακτικές και εδώ οι πρώην SS έδωσαν λύση. Αυτοί είχαν διδαχθεί στην εκπαίδευσή τους να μάχονται σε μικρές ομάδες, με μεγάλη ευχέρεια δράσης και μεγάλη ανεξάρτητη δύναμη πυρός.

Αυτές τις τακτικές, που επιτυχημένα δοκιμάστηκαν στον Ανατολικό Μέτωπο, πέρασαν στη νοοτροπία της Λεγεώνας. Αυτό ήταν το καινούριο δόγμα που της πρόσφεραν κάνοντάς την ένα από τα κορυφαία σώματα, την ελίτ του κόσμου.

Κανείς δεν μπόρεσε να υπολογίσει με ακρίβεια πόσοι άνδρες των SS βρέθηκαν στην Λεγεώνα, γιατί πολλοί από αυτούς έδωσαν ψεύτικα στοιχεία και κράτησαν μυστική την ταυτότητά τους μέχρι το τέλος.

Με υπολογισμούς των ίδιων, ξέρουμε ότι στο Β’ R.E.I. το 40% των ανδρών ήταν πρώην SS, ακόμα και στο «Γκωλικό» 13ο D.O.B.L.E. το 15% αποτελείτο από Γερμανούς και συνεργάτες τους.

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει μια μονάδα που δεν ανήκε οργανικά στη Λεγεώνα αλλά αποτελείτο αποκλειστικά από «collabos», συνεργάτες των Γερμανών δηλαδή. Δημιουργήθηκε το 1946, ονομάστηκε «Τάγμα Ελαφρού Πεζικού των Κτήσεων» και αποτελείτο από 900 άνδρες, όλους καταδικασμένους σαν συνεργάτες και όπου η εθελοντική τους υπηρεσία θα λειτουργούσε σαν έκτιση των ποινών τους. Το τάγμα στάλθηκε στην Ινδοκίνα και διαλύθηκε το 1950. Πολλοί από τους άνδρες του προτίμησαν να συνεχίσουν την υπηρεσία τους στην Λεγεώνα, παρά να γυρίσουν στην δημοκρατική Γαλλία.

Ακόμα και στις αρχές της δεκαετίας του ’60, στα τελευταία δραματικά χρόνια της γαλλικής παρουσίας στην Αλγερία, το πνεύμα των Waffen SS ήταν ακόμα ζωντανό! Δεν είναι τυχαίο ότι οι μονάδες των Λεγεωνάριων Αλεξιπτωτιστών, ήταν οι πρώτες που ξεσηκώθηκαν ενάντια στην ανεξαρτητοποίηση της χώρας και πολλά στελέχη τους πέρασαν τις τάξεις του OAS, μιας ακροδεξιάς οργάνωσης Γάλλων αποίκων, που μάχονταν ενάντια στην πολιτική του Ντε Γκωλ.

Την δεκαετία του ‘60. Ο Πόλεμος για την ανεξαρτησία της περιοχής που βρίσκεται μεταξύ του Μαρόκου και της Τυνησίας και στο νότο της περικλείεται από την έρημο Σαχάρα, μαίνεται ήδη από έξι χρόνια.

Αλγερία! Δεν υπήρξε ποτέ κάποια χώρα με το όνομα αυτό. Κάποιες πόλεις, Αραβικές, στην Μεσόγειο και κάποια βουνά της Καμπύλιας και του Άτλαντα. Μετά το 1830 έρχονται οι Γάλλοι, για να διώξουν τους πειρατές από την Μεσόγειο και να δημιουργήσουν και αυτοί ζωτικό χώρο, λίγο κάτω από τα νότια παράλιά τους.

Αλγερία. Δεν υπάρχεις. Θα σε δημιουργήσουν κάποιοι γαλλομαθείς Άραβες και Βέρβεροι κάτοικοί σου, που από την πολύ γαλλική κουλτούρα που έμαθαν στα σχολεία τα οποία δημιούργησε η αποικιοκρατική διοίκηση, τους έμεινε μόνο η Επανάσταση.

Αλγερία! Το 1960, οκτώ εκατομμύρια Άραβες, Βέρβεροι και Βεδουίνοι ζουν μαζί με ένα εκατομμύριο Pieds-Noirs. Ποιοι είναι οι «Μαυροπόδηδες»* της τελευταίας γαλλικής κτήσης; Κατά βάση μιλούν γαλλικά: είναι πρόσφυγες από την Αλσατία και την Λωρραίνη που μετά τον πόλεμο και την ήττα της Γαλλίας το 1870, δεν ήθελαν να γίνουν «Γερμανοί». Είναι επίσης Ισπανοί, Ιταλοί, Μαλτέζοι και Έλληνες. Μαζί τους και πάρα πολλοί απ’ τον νότο της Γαλλίας, την Provence.

Εκγαλλισμένοι όλοι στην γλώσσα και στην ταυτότητα, δεν παύουν να διατηρούν την ζωτικότητα του μεσογειακού χαρακτήρα τους. Γι’ αυτό, μετά από έξι χρόνια, σκληρού αντάρτικου, κυρίως πόλεων, όταν ο Ντε Γκωλ αποφασίζει να ανοίξει συνομιλίες με την «σκιώδη» κυβέρνηση των ανταρτών, εξεγείρονται.

Και είναι λογικό. Ο Γαλλικός Στρατός έχει καταφέρει να εκμηδενίσει τους «φενταγίν». Το θεωρεί χρέος τιμής. Η Αλγερία δεν είναι μια μακρινή αποικία. Βάσει νόμου είναι γαλλικό έδαφος, απλά οι μουσουλμάνοι πρέπει να εκγαλλιστούν, να πάνε σε σχολεία, να απαρνηθούν την θρησκεία τους και γενικά να γίνουν Ευρωπαίοι.

Φυσικά και δεν το θέλουν! Γι’ αυτό εξεγέρθηκαν και γι’ αυτό οι γείτονές τους «Γάλλοι» δεν θέλουν και αυτοί να γίνουν ξένοι στον τόπο τους.

Οι Λοχαγοί, οι Ταγματάρχες, οι Συνταγματάρχες, αρνούνται να δεχθούν ότι οι θυσίες του γαλλικού στρατού πήγαν «εις μάτην». Κάποιοι Στρατηγοί επίσης- όχι όλοι βέβαια. Το Γκωλικό Καθεστώς μοιράζει θέσεις και δημιουργεί καινούριες βαθμίδες εξέλιξης γι’ αυτούς που μπορούν να καταλάβουν ότι ο «Πόλεμος της Αλγερίας» ήταν απλά ένας άλλος βρώμικος πόλεμος και αρκεί να απεμπλακούν ώστε να περάσουν στην σύγχρονη (ατομική τότε) εποχή.

Το κίνημα για την «Γαλλική Αλγερία»

Κάποιοι Στρατηγοί αντιδρούν και κάνουν Κίνημα για να μείνει η Αλγερία «Γαλλική». Μαζί τους και πολλοί κατώτεροι αξιωματικοί και κυρίως αυτοί των Ειδικών Δυνάμεων. Αυτοί που έζησαν στο πετσί τους τον πόλεμο και αυτοί που κατάφεραν να νικήσουν και να αδρανοποιήσουν τον αντίπαλο. Αυτοί που είχαν τις μεγαλύτερες απώλειες σε στελέχη και προσωπικό.

Κάποιοι από αυτούς λοιπόν, έκαναν Κίνημα τον Απρίλιο του 1960. Κατέρρευσαν σε τέσσερις ημέρες, γιατί πολύ απλά στηρίχτηκαν στον στρατό που βρισκόταν στην Αλγερία, ενώ οι μονάδες στην Γαλλία, έμειναν πιστές σε αυτό που τους προσέφερε μια εναρμόνιση στα τότε νατοϊκά δεδομένα.

Αλγερία, Απρίλιος 1960. Το Κίνημα των Στρατηγών αρχίζει να καταρρέει. Οι νεαροί Pieds-Noirs καταλαμβάνουν το στρατηγείο της Χωροφυλακής και «απαλλοτριώνουν» κάποιες εκατοντάδες αυτόματα MAG. Θα τους χρειαστούν στην μετέπειτα εξέλιξη του αγώνα για την «Γαλλική Αλγερία». Είναι μέλη διαφόρων ακροδεξιών οργανώσεων. Οι πατεράδες τους στήριξαν τον Πεταίν και οι παππούδες εξέλεξαν βουλευτή τον αντισημίτη Drumont .

Οι τελευταίοι πιστοί του κινήματος είναι οι «ξένοι» του Β’ REP. Οι Λεγεωνάριοι του Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών. Πολλοί απ’ αυτούς μιλούν γερμανικά, αλλά κλείνουν το μάτι στους νεολαίους αυτούς γιατί το συγκεκριμένο σύνταγμα, περισσότερο από κάθε άλλο, ταυτίστηκε με την υπόθεση της «Γαλλικής Αλγερίας». Εξάλλου, ζουν στην περιοχή χρόνια, παντρεύτηκαν, ερωτεύτηκαν, χώρισαν με τις αδερφές και τις μαμάδες των περισσοτέρων από αυτών των μικρών που αρνούνται να δεχτούν το τέλος μια εποχής. Το Β’ REP θα είναι το τελευταίο «πραξικοπηματικό» σύνταγμα που θα αποχωρήσει από το Αλγέρι. Οι διοικητές του παραδίδονται. Κατώτεροι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί εξαφανίζονται στις πολύβουες ευρωπαϊκές συνοικίες του Αλγερίου. Οι Λεγεωνάριοι αποχωρούν στην βάση τους στο Σίντι Μπελ Αμπές. Την πόλη της Λεγεώνας. Έχουν μάθει να πειθαρχούν, αυτό τους δίδαξαν τα σκληρά σχολεία του πολέμου που έζησαν.

Το στρατόπεδο του δεύτερου συντάγματος Αλεξιπτωτιστών της Λεγεώνας των Ξένων είναι υπό διάλυση και διωγμό συγχρόνως. Καθώς είναι το θεωρούμενο ως πιο «πραξικοπηματικο» σύνταγμα του γαλλικού στρατού, καλείται σε αυτοδιάλυση. Όσοι εκ των στελεχών έχουν την στόφα του μάρτυρα, παραδόθηκαν στις γαλλικές αρχές. Οι άλλοι μπήκαν στην παρανομία και δημιούργησαν τον OAS ( Οργάνωση Μυστικού Στρατού). Μένουν οι απλοί Λεγεωνάριοι, αυτοί που πολέμησαν σε τρεις- τέσσερις διαφορετικούς πολέμους και τώρα καλούνται να αυτοδιαλυθούν, χωρίς μάλιστα κάποια σύνταξη ή ανταμοιβή που προβλέπει το συμβόλαιό τους.

Η αυστηρή πειθαρχία της Λεγεώνας κατέρρευσε. Οι αξιωματικοί που τους οδηγούσαν από επιχείρηση σε επιχείρηση, ή είναι φυλακισμένοι ή κρύβονται. Έξω από το στρατόπεδο είναι ένα σύνταγμα τεθωρακισμένων που περιμένει να τους συνοδεύσει στον χώρο της διάλυσης της μονάδας τους.

Στον ουρανό πετούν ελικόπτερα της Στρατοχωροφυλακής για να ελέγξουν την έξοδο των «απολυμένων». Ανεβαίνουν στα καμιόνια, έχουν αφήσει τα όπλα τους, τα εργαλεία δηλαδή της δουλειάς που γι’ αυτά μαζί με το αίμα τους, η Γαλλική Δημοκρατία, τους έκανε κοντράτο. Ανεβαίνουν, γελάνε, τραγουδούν αυτό το τραγούδι που έκανε το «σπουργιτάκι του Παρισιού», την Εντιθ Πιάφ, ως φερέφωνό τους: «je ne regrette rien» (Δεν μετανιώνω για τίποτα).

Γιατί να μετανιώσουν εξάλλου; Τους προσέλαβαν για να πολεμήσουν, να σκοτωθούν και να νικήσουν. Τα έκαναν και τα τρία. Με το που φεύγει και το τελευταίο φορτηγό από την πύλη του στρατοπέδου «των απολυμένων», αρχίζουν οι εκρήξεις. Όλα τα κτίρια, οι αποθήκες, οι στρατώνες, οι φυλακές, τα μαγειρεία, τα αφοδευτήρια, ανατινάζονται ως τελευταίος χαιρετισμός των στρατιωτών που θέλησαν να μείνουν τέτοιοι…

Επειδή, οικονομικά πιεζόμενο, το καθεστώς Ντε Γκωλ δεν τους συνέλαβε μαζικά - γιατί να πληρώνουμε τόσους άνεργους, σκέφτηκε κάποιος παρισινός γραφειοκράτης - η πλειοψηφία τους εντάχθηκε στον OAS . Αλλά γι’ αυτή την ιστορία θα τα πούμε στο επόμενο τεύχος.

*«Μαυροπόδηδες»: απαξιωτικός χαρακτηρισμός των Ευρωπαίων κατοίκων της σημερινής Αλγερίας, από τους Γάλλους της μητρόπολης, επειδή ζούσαν και πατούσαν στην Μαύρη Αφρική.

Δημοσιεύθηκε στο δεύτερο τεύχος του περιοδικού ΑΝΑΚΤΗΣΗ