José Antonio Primo de Rivera: Ένας πνευματικός πατριώτης

 

Συγγραφέας: Radbod

Μετάφραση: Ρωμανός

«Ο Φασισμός γεννήθηκε για να εμπνεύσει μια πίστη όχι της Δεξιάς (η οποία κατά βάσιν φιλοδοξεί να συντηρεί τα πάντα, ακόμη και την αδικία) ή της Αριστεράς (η οποία κατά βάσιν φιλοδοξεί να καταστρέψει τα πάντα, ακόμη και την καλοσύνη), αλλά μια συλλογική, ολοκληρωμένη, εθνική πίστη» 

José Antonio Primo de Rivera

Ο José Antonio Primo de Rivera y Saenz de Heredia Marques de Estella ή José Antonio (όπως συνήθως αναφέρεται) γεννήθηκε στις 24 Απριλίου 1903 στην Μαδρίτη, για να μεγαλώσει σε ένα υγιές αριστοκρατικό οικογενειακό περιβάλλον ως ο μεγαλύτερος γιος του στρατηγού Miguel Primo de Rivera, ο οποίος ήταν ο ηγέτης της Ισπανίας από το 1923 έως το 1930. Η οικογένειά του ήταν κοινωνικώς εξέχουσα στην Ανδαλουσία, έχοντας συνδεθεί μέσω επιγαμιών με μεγάλους γαιοκτήμονες και εμπόρους της περιοχής  Jerez de la Frontera 1. Από τον πατέρα του ο Χοσέ Αντόνιο κληρονόμησε τον τίτλο του μαρκησίου της Estella (marqués de Estella).

Ο πατέρας του, μετά από μια γρήγορη και λαμπρή στρατιωτική σταδιοδρομία στην Κούβα, τις Φιλιππίνες και το Μαρόκο, έγινε κυβερνήτης του Κάδιθ (1915), στην συνέχεια με την σειρά γενικός διοικητής της Βαλένθια, της Μαδρίτης και της Καταλονίας. Από την Καταλονία πραγματοποίησε πραξικόπημα τον Σεπτέμβριο του 1923, διαλύοντας το Κοινοβούλιο (Cortes Generales) και στην συνέχεια εγκαθίδρυσε, με την πλήρη έγκριση του βασιλέως Αλφόνσου του 13ου, ένα στρατιωτικό διευθυντήριο. Το σύνταγμα του 18762, καθώς και οι πολιτικές ελευθερίες ανεστάλησαν.  Η στρατιωτική δικτατορία αντικαταστάθηκε από μια πολιτική (1925)· αμφότερες κυβέρνησαν αρκετά μετριοπαθώς, χωρίς τις βιαιότητες και την ακραία καταστολή, οι οποίες χαρακτήριζαν τις μεταγενέστερες δικτατορίες

Ο Miguel Primo de Rivera τερμάτισε τον πόλεμο στο Μαρόκο (1926), εισήγαγε πολλά μέτρα με στόχο  τον οικονομικό εκσυγχρονισμό και την διοικητική μεταρρύθμιση και ξεκίνησε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα δημοσίων έργων, η διακυβέρνηση του, όμως, προκάλεσε την αντίθεση των αναρχοσυνδικαλιστών, των Καταλανών τοπικιστών και όλων των φιλελευθέρων. Το καθεστώς του ήταν σε περισσότερες από μία περιπτώσεις αποπροσανατολισμένο, αδέξιο και αφελές, αλλά ήταν κατά βάσιν γενναιόδωρο και χωρίς αποκλεισμούς. Η Ισπανία υπό την εξουσία του θα εξελισσόταν οικονομικά και όλοι οι Ισπανοί θα μοιράζονταν τα οφέλη. Υπήρχαν δημόσια έργα, μεγαλύτερη απασχόληση, περισσότερα σχολεία, υγειονομικές βελτιώσεις και προσοχή στα δικαιώματα των εργατών. Μια εξέγερση το 1929 των  φιλελευθέρων απέτυχε, αλλά διάφορες πολιτικές και οικονομικές αποτυχίες του καθεστώτος οδήγησαν σύντομα στην παραίτηση του (Ιανουάριος 1930). Πέθανε στην εξορία στο Παρίσι, σύμφωνα με πληροφορίες με ραγισμένη καρδιά.

Ο Χοσέ Αντόνιο ήταν ένας δυνατός διανοούμενος και μελέτησε έργα φιλοσόφων και πολιτικών στοχαστών όπως ο Σπένγκλερ, ο Κέιζερλινγκ, ο Μαρξ, ο Λένιν, ο Ορτέγκα, ο Μουσολίνι και ο Τρότσκι. Πήγε στο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, για να σπουδάσει νομικά και μετά την στρατιωτική θητεία του ξεκίνησε την καριέρα του ως δικηγόρος το 1925. Όταν στο Cortes (κοινοβούλιο) άρχισαν να χλευάζουν την μνήμη του πατέρα του, ασχολήθηκε με την πολιτική και  πραγματοποίησε ομιλίες υπερασπίζοντας τις πολιτικές του πατέρα του και τελικά αποφάσισε να θέσει υποψηφιότητα για το κοινοβούλιο. Όσο περισσότερο επετίθεντο και  γελοιοποιούσαν τον πατέρα του, τόσο πιο ανταγωνιστικός γινόταν έναντι της επιμονής τους υπέρ της φιλελεύθερης δημοκρατίας και τις κοινοβουλευτικές μορφές της μεσαίας τάξεως. Η περιφρόνησή του για την πολιτική σφαίρα θα του εμπνεύσει μια θεωρία για ένα πολιτικό σύστημα, το οποίο θα διατηρούσε τις θετικές πτυχές του καθεστώτος του πατέρα του και θα δημιουργούσε άλλες που θα μπορούσαν να διορθώσουν τα σφάλματα του. Ο Χοσέ Αντόνιο επιμελήθηκε επίσης την δεξιά εφημερίδα El Fascio. Αφού την έκλεισε η Δημοκρατική κυβέρνηση, έγραφε για το περιοδικό ABC.

Η Δημοκρατία εγκαθιδρύθηκε στην Ισπανία στις 14 Απριλίου 1931 με το τέλος της δικτατορίας του στρατηγού Primo de Rivera. Η χώρα, επομένως, δεν έψαχνε για άλλη μία αυταρχική μορφή κυβερνήσεως, και σίγουρα όχι για μοναρχία, αφ’ ής στιγμής ο Αλφόνσος ο 13ος  είχε δείξει, ότι ήταν εντελώς ανίκανος να κυβερνήσει τον ισπανικό λαό. Η Αριστερά είχε τελικά την ευκαιρία να κυβερνήσει την Ισπανία με τον τρόπο της. Ωστόσο, η αποστροφή για την πορεία των πραγμάτων ήταν εμφανής μόλις λίγους μήνες μετά την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας. Στα χρόνια που ακολούθησαν τα συναισθήματα έγιναν αγχώδη και τα νεύρα τεντώθηκαν. Οι υποσχέσεις για αλλαγή κατέπεσαν γρηγορότερα από όσο δόθηκαν. Το Cortes μαστιζόταν  από την διαρκή διαφωνία των μελών του, τα οποία ασχολούνταν μόνον με την προπαγάνδα και τις υποθέσεις τους. Ο ισπανικός φιλελευθερισμός σημείωνε άνοδο και η πιθανότητα δημιουργίας μιας πολιτικής εναλλακτικής άρχισε να συζητείται.

Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος είχε αφήσει την Ευρώπη σε κατάσταση αναταραχής. Το εθνικό πνεύμα είχε αναδυθεί σαν βαρύ άρωμα σε μια κρύα νύχτα, γλυκαίνοντας  ό,τι είχε απομείνει από μία σαπισμένη Ευρώπη. Υφήρπαν, ωστόσο, ακόμα το πρόβλημα της ταξικής πάλης και το ζήτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Αυτά τα δύο συστατικά - το εθνικό συμφέρον και το κοινωνικό ζήτημα - πυροδότησαν τελικά ένα νέο κίνημα, το οποίο καλούσε υπέρ του έθνους ανεξαρτήτως τάξεως  - εθνικιστικό και σοσιαλιστικό. Η Ισπανία μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν σε πολύ χειρότερη κατάσταση από οποιαδήποτε άλλη χώρα, με πιθανή εξαίρεση την Πορτογαλία. Η χώρα βρισκόταν σε περίπου μεσαιωνική κατάσταση. Περί τις αρχές του εικοστού αιώνα το ενενήντα οκτώ τοις εκατό περίπου της γης ανήκε στο 3 τοις εκατό περίπου του συνολικού πληθυσμού. Η κοινωνία ήταν κυρίως αγροτική και η οργάνωση της εργασίας άγνωστη. Μολονότι η Ισπανία βελτιωνόταν  χάρη στην βοήθεια της συνταγματικής μοναρχίας που ξεκίνησε το 1875 και της δικτατορίας του στρατηγού Primo de Rivera, η ανάπτυξή της ήταν ασυνήθιστα αργή. Το γεγονός δε οτι οι περιοχές με  οικονομική ανάπτυξη ήταν απομονωμένες, περισσότερο πολιτισμικά παρά γεωγραφικά, επιδείνωνε την κατάσταση. Η ταξική πάλη εκτραχυνόταν ολοένα και περισσότερο. Ίσως το μόνο πράγμα που η μεσαία τάξη, η οποία θα αποτελούσε το κύριο συστατικό του Φασιστικού κινήματος, ήταν παθιασμένη εκείνη την εποχή ήταν ο περιορισμός της προλεταριακής εξεγέρσεως, αν όχι η παντελής αποφυγή αυτής.

Οι συνθήκες ήταν τελικώς ευνοϊκές για την ανάπτυξη ενός εθνικού σοσιαλιστικού κινήματος. Διαφορετικά επίπεδα του νέου κινήματος αναπτύχθηκαν σε δύο άλλες χώρες εκτός της Ισπανίας. Η Γερμανία θα συμμετάσχει σε ένα εθνικό σοσιαλιστικό κίνημα, το οποίο καταπίεσε τον σοσιαλισμό υπό την παραφουσκωμένη υπερηφάνεια του εθνικισμού. Η Ιταλία προφανώς είχε μια ρεαλιστική συμφιλίωση σοσιαλιστικών και εθνικιστικών φιλοδοξιών. Το εθνικό σοσιαλιστικό ή φασιστικό κίνημα της Ισπανίας, ωστόσο, ανέλαβε έναν πιο προσωπικό ή ατομικό, πατριωτικό ρόλο. Η σκηνή προετοιμαζόταν για την απαρχή ενός ισπανικού εθνικού σοσιαλιστικού κόμματος, του κόμματος του Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα.

Ο Χοσέ Αντόνιο προσέφερε μια νέα ματιά στο σύστημα διακυβερνήσεως. Συντασσόταν με την Δημοκρατία αισθανόμενος περιφρόνηση για ένα καπιταλιστικό σύστημα. Όπως και η Αριστερά, ο Χοσέ Αντόνιο πίστευε ότι η Ισπανία υπέφερε από την καπιταλιστική πανούκλα «η οποία μετατρέπει τον εργαζόμενο σε απανθρωποιημένο γρανάζι στα μηχανήματα της αστικής παραγωγής». Ωστόσο, πίστευε επίσης ότι η λύση δεν ήταν ο κομμουνισμός που προσέφερε η Αριστερά. Ο Χοσέ Αντόνιο υποστήριξε ότι, ενώ ένα καπιταλιστικό σύστημα «απανθρωποποιούσε» το άτομο, ο κομμουνισμός «απορροφά την ατομική προσωπικότητα στο Κράτος».

Πέρασε ένα χρονικό διάστημα κατά τους πρώτους μήνες του 1933 αναζητώντας κάποιον, να ηγηθεί ενός νέου εθνικού σοσιαλιστικού κινήματος. Θεώρησε τον εαυτό του ανίκανο, ισχυριζόμενος ότι είχε «πάρα πολλές πνευματικές ανησυχίες, για να είναι ηγέτης των μαζών» και ότι οι πιθανοί χρηματοδότες του δεν ήθελαν να υποστηρίξουν «άλλον έναν Primo de Rivera». Ευτυχώς, ο Χοσέ Αντόνιο βρήκε «έναν γερό συνεργάτη» στο πρόσωπο του Ruiz de Alda. Ο Alda ήταν ένας διάσημος αεροπόρος, ο οποίος προσελκυόταν από τις εθνικιστικές ιδέες και δυσπιστούσε έναντι των καθιερωμένων κομμάτων. Ξεκίνησαν την συνεργασία για την δημιουργία του ιδεαλιστικού τους είδους εθνικού συνδικαλισμού. Το μόνο που έπρεπε τώρα να κάνουν,  ήταν να περιμένουν την στιγμή που η πολιτική ατμόσφαιρα θα ήταν πιο ευνοϊκή. Η αναμονή δεν ήταν μεγάλη, καθώς το φθινόπωρο του ίδιου έτους θα διεξάγονταν εκλογές.

Στις 29 Οκτωβρίου 1933 στο Teatro Comedia, ο Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα ανακοίνωσε την εκλογή του στο Cortes και την δημιουργία της Falange Española (Ισπανικής Φάλλαγας). Ο Χοσέ Αντόνιο ανακοίνωσε εκείνο το απόγευμα της Κυριακής στο Teatro Comedia σε ένα πλήθος περίπου 3.000 ατόμων, τι αντιπροσώπευε η Φάλαγγα: Πίστη προς την Ισπανία, δηλαδή στην συνολική σύνθεση όλων των ατόμων και των τάξεων, συνθέτοντας τα ούτως σε ένα νέο άτομο αποκτούσε ένα θεϊκό πεπρωμένο. Μέσα σε αυτήν τη σύνθεση, δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν πολιτικά κόμματα: η θρησκεία θα ήταν ανεκτή, εφόσον δεν θα παρέμβαινε σε απροσδιόριστες υποθέσεις εκτός της αρμοδιότητος της: δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν κηφήνες ή παράσιτα στην νέα κοινωνία: όλοι οι άνδρες θα είχαν το δικαίωμα αλλά και το καθήκον να εργάζονται  για την κοινότητα.

Για να επιτευχθεί η νέα κοινωνία, η βία μπορούσε να είναι απαραίτητη, αλλά δεν ήταν αυτοσκοπός. Ξεκίνησε την Φάλαγγα ως κίνημα αφοσιωμένο στην ανατροπή της κυβερνήσεως, εάν τα πολιτικά κόμματα της Αριστεράς κατάφερναν  να επιβάλουν την πολιτική τους στην χώρα. Ήταν εν μέρει πολιτοφυλακή, εν μέρει πολιτικό κόμμα και εν μέρει κίνημα, εμπνευσμένο από τον Φασισμό του Μουσολίνι, και άρχισε να κηρύττει την ανάγκη για ένα μεγαλύτερο εθνικό συμφέρον, το οποίο θα ήταν υπεράνω όλων των ειδικών ή των ομαδικών συμφερόντων, που απαιτούσαν τότε την προσοχή, και ότι η απάντηση δεν βρισκόταν ούτε στην Δεξιά ούτε στην Αριστερά, αλλά σε μια αμαγαλμάτωση των καλύτερων στοιχείων αμφοτέρων.

Τα αρχικά F.E. προέρχονται από τις λέξεις Falange Española και σχηματίζουν την ισπανική λέξη για την «πίστη» 3, συνοψίζοντας το συναίσθημα του Χοσέ Αντόνιο για την Ισπανία. Εξέθετε τις επαναστατικές απόψεις του στα περιοδικά του F.E. (1934) και Arriba (1935), και όταν αυτές οι εκδόσεις καταργήθηκαν από το κράτος, μιλούσε σε συναντήσεις ανά την χώρα και εκφωνούσε ομιλίες στο Cortes, στο οποίο εξελέγη  το 1933. Στο μανιφέστο της η Φαλάγγα καταδίκαζε τον σοσιαλισμό, τον μαρξισμό, την δημοκρατία  και τον καπιταλισμό και πρότεινε την μετατροπή της Ισπανίας σε φασιστικό κράτος. Αναγνωρίζοντας γενικώς τις αρχές του φασισμού, η Φάλαγγα ξεχώρισε από τις άλλες φασιστικές ομάδες λόγω  της μεγάλης εμφάσεως της στην εθνική παράδοση, ιδιαιτέρως στις αυτοκρατορικές και αναγεννησιακές χριστιανικές παραδόσεις της Ισπανίας.

Κατά τους πρώτους μήνες της η Φάλαγγα είχε μεγάλη επιτυχία. Ήδη είχε αποκτήσει περισσότερα μέλη από τους Εθνικο-Συνδικαλιστές (Juntas de Ofensiva Nacional-Sindicalist - J.O.N.S. 4), την εθνική συνδικαλιστική οργάνωση με επικεφαλής τον Ledesma Ramos. Μεταξύ των νέων οπαδών ήταν πολλοί φοιτητές πανεπιστημίου εντυπωσιασμένοι από την ρητορική του Χοσέ Αντόνιο. Η  J.O.N.S. είχε παρόμοιο στυλ, και διέθετε περίπου χίλια μέλη. Υπήρξε μια τεράστια πίεση στα δύο κόμματα να συγχωνευθούν, εάν ήθελαν να παραμείνουν στο πολιτικό παιχνίδι. Στις 14 Μαρτίου 1934 η J.O.N.S. εντάχθηκε στην Φάλαγγα, για να γίνουν ένα (FE-JONS) υπό την ηγεσία του Χοσέ Αντόνιο. Ο Χοσέ Αντόνιο συμφώνησε στην ένωση, δεν του άρεσαν ο Λεντέσμα, ο αρχηγός του κόμματος και η «αγριότητα» του κόμματος.

Ωστόσο, η βία δεν δεν ήταν κάτι καινούργιο για το κόμμα της Φάλαγγος. Η βία μεταξύ των Φαλαγγιτών και της Αριστεράς ήταν έντονη. Λίγες μέρες μετά την δημιουργία του κόμματος, σκοτώθηκε το πρώτο του μέλος. Ο Χοσέ Αντόνιο είχε διαβεβαιώσει, ότι η βία θα ήταν απαραίτητη και ήταν απολύτως ρεαλιστής. Έγιναν πολλές απόπειρες εναντίον της ζωής του, συμπεριλαμβανομένης μιας βόμβας, την οποίαν έριξαν στο όχημα του. Ο Χοσέ Αντόνιο αντέδρασε βγαίνοντας από το αυτοκίνητό του και προσπαθώντας να πυροβολήσει τους επιτιθέμενους. Δεν φοβήθηκε με κόστος την ελευθερία του λόγου. Κάθε νύκτα υπήρχαν αναφορές για «ύποπτους Φασίστες», οι οποίοι συνελήφθησαν ή πυροβολήθηκαν. Στην ομιλία  ιδρύσεως  της Φάλαγγος, ο Χοσέ Αντόνιο δήλωσε: «Δεν θα πάμε σε αυτό το μέρος (το Cortes), για να λογομαχούμε με τους θαμώνες για τα άνοστα αποφάγια ενός βρώμικου συμποσίου. Η θέση μας είναι έξω, η θέση μας είναι στην ύπαιθρο, κάτω από τον καθαρό νυχτερινό ουρανό, με το σπαθί στο χέρι και τα αστέρια από επάνω μας»

Στο κόμμα αναδυόταν ένας διαφορετικός τύπος βίας. Πολλοί φοβούνταν, ότι το κόμμα γινόταν πολύ συντηρητικό. Ενώ ο Χοσέ Αντόνιο ενίσχυε τον έλεγχο του, ο Ledesma εγκατέλειψε το κόμμα στις αρχές του 1935. Αργότερα εκείνο το έτος, ο Χοσέ Αντόνιο έθεσε το κόμμα του στην υπηρεσία της ιταλικής κυβερνήσεως, από την οποία λάμβανε μηνιαία επιδότηση έως τον Ιούνιο του 1936.

Το 1935 τα κόμματα της Αριστεράς σχημάτισαν το Λαϊκό Μέτωπο, το οποίο ανήλθε στην εξουσία μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου του 1936, ενώ η Φάλαγγα έλαβε μόνον το 0,7 τοις εκατό των ψήφων. Ο Χοσέ Αντόνιο εξελέγη στο Cortes. Το να είσαι νομίμως εκλεγμένος αξιωματούχος μικρή σημασία είχε για την κυβέρνηση της Αριστεράς στη Μαδρίτη. Για αυτούς ο Χοσέ Αντόνιο ήταν σύμβολο, όλων όσων φοβούνταν: Πατριωτισμός, Πειθαρχία, Ηθική και Πνευματικότητα. Εκείνη την εποχή, η Φάλαγγα δεν είχε ούτε τους αριθμούς ούτε τα χρήματα, για να κάνει τη διαφορά. Δεν επρόκειτο με κανέναν τρόπο η Δημοκρατική κυβέρνηση να επιτρέψει στους Φαλαγγίτες, να αποκτήσουν οποιαδήποτε εξουσία στην Ισπανία, με τυπικά νόμιμο ή με άλλο τρόπο.

Για λίγο κατάφερε να αποτρέψει τους οπαδούς του από το να ανταποκρίνονται στην αυξανόμενη βία στους δρόμους. Μετά την νίκη του Λαϊκού Μετώπου, η Ισπανική Φάλαγγα μεγάλωσε ραγδαίως και μέχρι τον Ιούλιο είχε 40.000 μέλη. Τότε απορροφήθηκε  και αυτός από τις ένοπλες μάχες, οι οποίες ήταν η κανονική μορφή διαμάχης στους δρόμους. Η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω και, μετά την αποτυχία άλλων επιλογών, ο Πρίμο ντε Ριβέρα συμμετείχε σε μια συνωμοσία για την ανατροπή της κυβερνήσεως του Λαϊκού Μετώπου. Ο Πρίμο ντε Ριβέρα  υποστήριξε πλήρως την στρατιωτική εξέγερση τον Ιούλιο του 1936 εναντίον της δημοκρατικής κυβερνήσεως και μετά το ξέσπασμα του ισπανικού εμφυλίου πολέμου η Φάλαγγα κατέστη το κυρίαρχο πολιτικό κίνημα των Εθνικιστών. Η πολιτοφυλακή της Φάλαγγος προσχώρησε στους Στασιαστές κατά τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο του 1936-39.

Όταν η δημοκρατική κυβέρνηση πληροφορήθηκε, ότι οι Φαλαγγίτες άρχιζαν να εξοπλίζονται, ξεκίνησαν οι συλλήψεις των ηγετών του Φαλαγγιτικού κινήματος σε όλη την Ισπανία. Η λεγόμενη Δημοκρατική κυβέρνηση δεν έκανε ποτέ τίποτα, για να εμποδίσει τους Κομμουνιστές και τους Σοσιαλιστές να οπλιστούν ή τις εγκληματικές πράξεις, που διαπράχθηκαν από αυτές τις δύο ομάδες.

Η βία αυξήθηκε στους δρόμους της Μαδρίτης. Οι Φαλαγγίτες συλλαμβάνονταν και εκτελούνταν, και συνέβαινε το αντίθετο ως αντίποινα. Οι εντάσεις κορυφώθηκαν τελικώς, όταν το βράδυ της 12ης Ιουλίου 1936, όταν ο José Calvo Sotelo, ο επικεφαλής εκπρόσωπος της οργανωμένης Δεξιάς, τέθηκε δήθεν υπό κράτηση. Το επόμενο πρωί το πτώμα του βρέθηκε στις πύλες ενός νεκροταφείου. Αυτό ήταν το περιστατικό που πυροδότησε τις εξελίξεις. Ξέσπασαν ταραχές, πραγματοποιήθηκαν εξεγέρσεις και στις 17 Ιουλίου 1936 ξεκίνησε ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος. Με το ξέσπασμα του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, λίγο μετά την απώλεια της έδρας του στο Cortes εκείνη την εποχή, η Ισπανική Φάλαγγα κηρύχθηκε ως παράνομη οργάνωση από τους Δημοκρατικούς. Απαγόρευαν το κόμμα, συνέλαβαν τους ηγέτες του και έκλεισαν τα έντυπα του Ο Πρίμο ντε Ριβέρα συνελήφθη στις 5 Ιουνίου 1936 και φυλακίσθηκε στην φυλακή του Αλικάντε από τους μισθοφόρους του Κράτους (την αστυνομία), υπό την εξουσία των αντιπάλων του. Η Φάλαγγα εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο ισχυρά κινήματα στην Ισπανία ενώ ο Χοσέ Αντόνιο ήταν στην φυλακή.

Ο Πρίμο ντε Ριβέρα δικάστηκε για την συμμετοχή του στην εξέγερση. Δικάστηκε με μία συνοπτική δίκη με την κατηγορία  της συνωμοσίας εναντίον της Δημοκρατίας και της ηγεσίας  φασιστικής οργανώσεως και καταδικάσθηκε σε θάνατο. Στις 18 Νοεμβρίου 1936, ο Χοσέ Αντόνιο έγραψε: «Χθες καταδικάστηκα σε θάνατο, προσεύχομαι στον Θεό, αν δεν με γλυτώσει από αυτήν την τελευταία δοκιμασία, να διατηρήσει εντός μου μέχρι το τέλος την φαινομενική υποταγή, με την οποία τον αναλογίζομαι, και όταν κρίνει την ψυχή μου, να το κάνει με μέτρο όχι τις αρετές  μου, αλλά με αυτό το άπειρο Έλεος Του.»

Οι συνθήκες γύρω από τον θάνατο του Χοσέ Αντόνιο είναι πολύ περίεργες. Η Δημοκρατική κυβέρνηση ανησυχούσε για την αύξηση της δυνάμεως των Φασιστών. Εφαρμόστηκε καταστολή στους Φασίστες. Φοβούμενη για την εντύπωση που θα προκαλούσε  ο Χοσέ Αντόνιο στους οπαδούς του, η Δημοκρατική κυβέρνηση τον κράτησε φυλακισμένο για αρκετούς μήνες. Στην διαθήκη του, ο Χοσέ Αντόνιο σημειώνει ότι μόλις πέντε έως έξι ημέρες πριν την συντάξει, ενημερώθηκε για τις εναντίον του κατηγορίες.  Στις 20 Νοεμβρίου 1936, ο Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα οδηγήθηκε έξω από το κελί του στη φυλακή του Αλικάντε και με έναν σταυρό στα χέρια του, με  «προσευχή στα χείλη του» και συγχώρεση για τους εχθρούς, που θα τον δολοφονούσαν, εκτελέσθηκε από εκτελεστικό απόσπασμα. Ο Χοσέ Αντόνιο πέθανε σαν Άνδρας, πέθανε Ήρωας, Μάρτυρας και Άγιος.

Οι ειδήσεις για τον θάνατο του παρέμεναν απαγορευμένες μέχρι και ένα έτος έπειτα. Η θέση του σώματός του στο νεκροταφείο της φυλακής του Αλικάντε ήταν άγνωστη, έως ότου ο αδελφός του Μιγκέλ, αφότου αποφυλακίσθηκε, κατάφερε να παράσχει πληροφορίες. Πριν από τη δήλωση του Μιγκέλ σχετικά με τα γεγονότα, η Δημοκρατική κυβέρνηση είχε προσπαθήσει να καλύψει την εκτέλεση ισχυριζόμενη, ότι ένας όχλος εισέβαλε στη φυλακή και σκότωσε τον Χοσέ Αντόνιο.

Ο θάνατος του Χοσέ Αντόνιο οδήγησε στον θάνατο της Φάλαγγος του. Η Φάλαγγα  θα περνούσε στην συνέχεια από τεράστιες αλλαγές. Υπήρξαν πολλές διενέξεις, για το ποιος θα διαδεχθεί τον José Antonio. Ένας άντρας, ο πλέον ανάξιος της θέσεως, ονόματι Hedilla 5  ηγήθηκε της οργανώσεως για σύντομο χρονικό διάστημα. Διότι ο Φράνκο δρούσε στο παρασκήνιο, αυξάνοντας τις νίκες του. Τελικώς ο Generalissimo ανακήρυξε τον εαυτό του jefe nacional και στις 19 Απριλίου 1937  μετονόμασε την οργάνωση σε Falange Espanola Tradicionalista y de las Juntas de Ofensiva Nacional-Sindicalist.

Τελικώς, κατόπιν τριών ετών ψευδών, ο Χοσέ Αντόνιο έλαβε τον οφειλόμενο στο πρόσωπό του σεβασμό το 1939. Τα λείψανα του ανεσκάφησαν και μεταφέρθηκαν στη Μονή Εσκοριάλ. Αεροπλάνα έριξαν στεφάνια στο νεκροταφείο του Αλικάντε και ο Φράνκο απέδωσε μέσω ραδιοφώνου φόρο τιμής στον νεκρό ηγέτη. Πραγματοποιήθηκε μια τεράστια τελετή κηδείας, η οποία διήρκεσε 10 ημέρες και περιελάμβανε πομπή 284 μιλίων με το φέρετρο του στους ώμους των Φασιστών. Ο Μουσολίνι έστειλε  Ιταλούς Φασίστες να φέρουν προσωπικά ένα χάλκινο στεφάνι στον τάφο του. Ο Χοσέ Αντόνιο ετάφη στη Μονή Εσκοριάλ  στα Όρη Γκουανταράμμα ανάμεσα στον βασιλιά και τις βασίλισσες της Ισπανίας. Αφότου έκτισε ο Φράνκο  την Κοιλάδα των Πεσόντων, τα λείψανα του μεταφέρθηκαν εκεί για τελευταία φορά στις 30 Μαρτίου 1959.

Το κόμμα του στρατηγού Φράνκο αντιμετώπισε τον Χοσέ Αντόνιο ως μάρτυρα, προκειμένου να κερδίσει την υποστήριξη των οπαδών του Εθνικού Επαναστατικού Κινήματος. Έχοντας συγχωνευθεί με την πολιτοφυλακή των Καρλιστών  από τον Φρανσίσκο Φράνκο το 1937, η οργάνωση μετονομάστηκε σε Falange Española Tradicionalista και έγινε το επίσημο κόμμα του εθνικιστικού κράτους. Ήταν, ωστόσο, μια σαφώς λιγότερο ανεξάρτητη δύναμη από τον ιταλικό φασισμό, την οποίαν εκμεταλλευόταν και χειραγωγούσε ο Φράνκο. Από τα μέσα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και μετά το κόμμα αποδυναμωνόταν σταθερά και ο Φράνκο προσπάθησε να το κάνει ένα είδος γραφειοκρατικού εθνικιστικού μετώπου. Το ίδιο το Φαλαγγιτικό κίνημα εξασθένησε και τυχόν υπολείμματα του παλαιού επαναστατικού πνεύματος εξαλείφθηκαν για να καθησυχάσουν τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και τον στρατό. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ουσιαστικά δεν είχε καμία επιρροή. Τα άρθρα και οι ομιλίες του Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα βοηθούν στην διαμόρφωση μέρους του δόγματος του εθνικιστικού κινήματος του Φράνκο· αλλά όπως κάθε άλλη από όλες τις κυρίαρχες πολιτικές οργανώσεις, δεν μπορούσαν πραγματικά να θρέψουν πέραν του συμβατισμού και να θεσπίσουν τις πραγματικά Επαναστατικές πτυχές του δόγματος, το οποίο θα είχε καταστήσει την Ισπανία ένα πραγματικό Έθνος του Λαού.

Με όλα όσα έχουν ειπωθεί, είναι δύσκολο να φαντασθεί κανείς, ότι ακόμα και σήμερα οι άνθρωποι χρησιμοποιούν αλόγιστα μια λέξη τόσο ισχυρή όσο η λέξη «Φασίστας». Αυτός ο όρος χρησιμοποιήθηκε προχείρως για τον χαρακτηρισμό οποιουδήποτε ατόμου ή οργανώσεως της Δεξιάς,  που θεωρούνται επαναστατικά, όποιου αγαπά την χώρα του πάνω απ 'όλα, και όποιου εγκρίνει μια αυταρχική κυβέρνηση. Σήμερα, οι πατριώτες  Χριστιανοί της μεσαίας τάξεως που πιστεύουν στην ατομική ευθύνη φάνηκε ότι χαρακτηρίζονται ως Φασίστες ή ως συμπαθούντες τον Φασισμό. Ο Ιούλιος Έβολα έχει σχολιάσει, ότι «ο Φασισμός έχει υποστεί μια διαδικασία, η οποία μπορεί να ονομασθεί μυθοποίηση και η στάση που υιοθετούν πολλοί απέναντι ​​του είναι περισσότερο παθιασμένη και παράλογη είδους παρά κριτική και πνευματική».

Σε ένα σημείωμα που τελικώς  δημοσιεύθηκε στον ισπανικό τύπο στις 10 Δεκεμβρίου 1934, ο Χοσέ Αντόνιο δηλώνει σαφώς ότι η  «Falange Espanola de las J.O.N.S. δεν είναι φασιστικό κίνημα. Συμπίπτει με τον Φασισμό συγκεκριμένα σε βασικά σημεία, τα οποία είναι καθολικής ισχύος· αλλά καθημερινώς αποκτά ένα δικός της σαφέστερο περίγραμμα, και είναι πεπεισμένη ότι ακολουθώντας αυτό το μονοπάτι και κανένα άλλο θα βρει τις πιο καρποφόρες δυνατότητές της για ανάπτυξη». Ακόμα και στο τέλος της ζωής του απογοητεύτηκε έντονα από την πολιτική ονομασία και τον εκφοβισμό. «Με εκπλήσσει το γεγονός, ότι μετά από τρία χρόνια, η τεράστια πλειοψηφία των συμπατριωτών μας πρέπει να συνεχίσει να μας κρίνει χωρίς να έχει αρχίσει να δείχνει το λιγότερο σημάδι για να μας καταλάβει, και μάλιστα χωρίς να έχει αναζητήσει ή  αποδεχθεί τις παραμικρές πληροφορίες».

Δεν είναι περίεργο  σε αυτήν την εποχή της ανηθικότητας και των αντι-ηρώων, ο Χοσέ Αντόνιο ξεχωρίζει σαν ένας Φάρος Φωτός με μια ολοένα αυξανόμενη δημοτικότητα και υποστήριξη, όχι μόνον σε ολόκληρη την Ισπανία αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο επίσης.

Σημειώσεις

1.Jerez de la Frontera (Χερέθ ντε λα Φροντέρα ) είναι πόλη και δήμος στην Ανδαλουσία, στη νότια Ισπανία, η οποία βρίσκεται στην επαρχία του Κάδιθ.

2.Το πραξικόπημα (pronunciamiento) του Μαρτίνεθ-Κάμπος εγκατέστησε τον Αλφόνσο ΙΒ΄ως βασιλέα, επιφέροντας το τέλος της Πρώτης Ισπανικής Δημοκρατίας. Μετά από αυτό, το σύνταγμα του 1876 γράφτηκε και εφαρμόστηκε κατά την διάρκεια ολόκληρης της Παλινορθώσεως. Το σύνταγμα αυτό καθόρισε την Ισπανία ως συνταγματική μοναρχία με διπλό νομοθετικό σώμα (Cortes Generales), αποτελούμενο από την άνω βουλή (Senado-Γερουσία) και την κάτω βουλή (Congreso de los Diputados, Βουλή). Το Σύνταγμα αυτό έδινε στον βασιλιά την εξουσία να ορίζει γερουσιαστές και να ανακαλεί νόμους εφόσον το επιθυμούσε και του ανέθετε επίσης την ηγεσία του στρατού.

3.Fe  στα ισπανικά σημαίνει πίστη

4.Juntas de Ofensiva Nacional-Sindicalist - J.O.N.S. Συνελεύσεις της Εθνικής Συνδικαλιστικής Αντεπιθέσεως, οργάνωση, η οποία προέκυψε  στις 10 Οκτωβρίου 1931 από την ενοποίηση των οργανώσεων  La Conquista del Estado (Η Κατάκτηση του Κράτους) του  Ramiro Ledesma Ramos και  Juntas Castellanas de Actuación Hispánica (Καστιλλιάνικη Συνέλευση Ισπανικής Δράσεως) του Onésimo Redondo. Υπήρξε μικρή οργάνωση βασισμένη σε φοιτητές της Μαδρίτης και σε εργάτες και αγρότες εντός και πέριξ της Βαγιαδολίδ.  Το 1933 άρχισε να μεγαλώνει ως οργάνωση, ξεκίνησε την έκδοση του θεωρητικού περιοδικού  JONS., δημιούργησε εργατικό σωματείο στην Καστίλη και την Βαγιαδολίδ, ίδρυσε την Ομοσπονδία Αγροτικών Σωματείων, ενώ συνολικά προέβη στην δημιουργία περίπου 175 εργατικών σωματείων. Ο Λεντέσμα Ράμος δολοφονήθηκε από την αριστερά και ο Ονεσίμο Ρεντόντο έπεσε κατά τον ισπανικό εμφύλιο στο πεδίο της μάχης ηρωικώς μαχόμενος.

5.Manuel Hedilla Larrey  (18 Ιουλίου 1902- 4 Φεβρουαρίου  1970), εκ των αρχικών μελών της Φάλαγγος και στενός συνεργάτης του Χοσέ Αντόνιο.  Έλαβε μόρφωση από ρωμαιοκαθολικά σχολεία και εργάσθηκε ως εργάτης σε ναυπηγεία και σε δημόσια έργα επί δικτατορίας Miguel Primo de Rivera, έζησε, ωστόσο, και μεγάλες περιόδους ανεργίας.  Ανήκε στην αριστερή πτέρυγα της Φάλαγγος και έδιδε μεγάλη βαρύτητα στην  προλεταριακή και συνδικαλιστική πλευρά αυτής.  Μετά την δολοφονία του Χοσέ Αντόνιο τον διαδέχθηκε στην ηγεσία της Φάλαγγος για λίγους μήνες, καθόσον ακολούθησε η πραξικοπηματική και βίαια μέσω του Decreto de Unificaciòn, (Διάταγμα ενοποίησης) συγχώνευση της  Φάλαγγος (Falange Española de las Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista / FE de las JONS)  με τους Καρλιστές της Comunión Tradicionalista  (μάχιμοι βασιλόφρονες υπέρ της γραμμής του δον Κάρλος-Μαρία κόμη της Μολίνα της δυναστείας των Βουρβόνων) και με τους αντιδραστικούς  της CEDA(Confederación Española de Derechas Autónomas/ Ισπανική Ομοσπονδία Δεξιών Αυτονόμων, συντηρητική-καθολική οργάνωση), του Bloque Nacional (Εθνικό Μέτωπο,  μοναρχικό κόμμα)και της  Renovación Española (RE, Ισπανική Αναγέννηση, μοναρχικό κόμμα) και την δημιουργία της Falange Española Tradicionalista y de las Juntas de Ofensiva Nacional Sindicalista.

Ο Hedilla, επειδή μαζί με άλλους αδιάλλακτους Φαλαγγίτες αρνήθηκε να υπακούσει στην συγχώνευση του Φράνκο, συνελήφθη και δικάστηκε με την κατηγορία της συνωμοσίας εναντίον του Φράνκο. Κατεδικάσθη σε θανατική ποινή, η οποία μετετράπη αργότερα σε είκοσι χρόνια φυλακίσεως, για να εκτίσει εν τέλει τέσσερα έτη.

Η εις βάρος του κριτική από τον συγγραφέα του άρθρου είναι μάλλον άδικη. Προφανώς ο Hedilla δεν ήταν χαρισματικός ηγέτης, όπως ο προκάτοχος του, όμως λαμβανομένων υπ’ όψιν των τότε συνθηκών και εξελίξεων φαίνεται, ότι δεν είχε και πολλά περιθώρια αντιδράσεως.

πηγή