του Alain de Benoist
Ἡ
Γεωπολιτικὴ ἐδῶ καὶ
καιρὸ ἔχει τύχει ἀποδοκιμασίας ἀπὸ τὴν
κοινὴ γνώμη. Μετὰ τὸν Β΄ΠΠ, ἔγινε
ἡ λιγότερο δημοφιλὴς ἀπ’ ὅλες
τὶς κοινωνικὲς ἐπιστήμες. Εἶχε
κατηγορηθεῖ ὅτι εἶναι μία «Γερμανικὴ
ἐπιστήμη» τὸ ὁποῖο
δὲν σήμαινε κάτι, ἐκτὸς τοῦ
ὅτι ὀφείλει τὴν ἀρχικὴ
της ὤθηση στὶς ἀρχὲς
τῆς πολιτικῆς γεωγραφίας ποὺ διατυπώθησαν ἀπὸ τὸν
Γερμανὸ γεωγράφο
Φρειδερίκο Ράτσελ (Friederich Ratzel) – ὁ
ὅρος «Γεωπολιτική»
χρησιμοποιεῖται γιὰ πρώτη φορὰ ἀπὸ
τὸν Σουηδὸ γεωγράφο Ῥοδόλφο Τσέλλεν (Rudolf
Kjellen) τὸ 1889.
Στὸ βιβλίο του «Politische
Geographie oder die Geographie der Staaten, des Verkehrs und des Krieges»
(Πολιτικὴ Γεωγραφία, ἤτοι ἡ Γεωγραφία τῶν
Κρατῶν, τῆς
Ἐπικοινωνίας καὶ τοῦ Πολέμου, 1897) ὁ
Ράτσελ ἀνέλυσε τὶς ἀλληλεπιδράσεις τοῦ
κράτους , θεωρούμενου ὡς
ζωντανὸ σῶμα, ἀπὸ
τὴν ἄποψη τῆς γεωγραφικῆς
θέσεως καὶ τοῦ χώρου του. Ἕνας ἀπὸ
τοὺς μαθητὲς του ἦταν ὁ
Βαυαρὸς στρατηγὸς Κάρολος Χαουσχόφερ (Karl
Haushofer), ἰδρυτῆς τῆς « Zeitschrift für Geopolitik» (Ἐπανεξέταση τῆς Γεωπολιτικῆς). Ἦταν μόνον λόγῳ
μίας προφανοῦς συγχίσεως
μεταξὺ τῆς ἐννοίας τοῦ
χώρου στὴν γεωπολιτικὴ λογικὴ καὶ
τῆς ἐννοίας τοῦ «Lebensraum» (ζωτικοῦ χώρου) ποὺ ἡ σύνδεση / ἐγγύτητα
μεταξὺ τοῦ Καρόλου Χαουσχόφερ καὶ τοῦ Ἐθνικοσοσιαλισμοῦ προέκυψε ὡς ζήτημα.
Αὐτὸ ἦταν ἐσφαλμένο
ὄχι μόνον ἐπειδὴ ὁ
Χαουσχόφερ δὲν ἦταν ποτὲ του ἰδεολόγος
τοῦ 3ου Ράιχ. Τὸ πιὸ σημαντικὸ
ἦταν ὅτι ὁ Χίτλερ (Hitler) ἔτρεφε
πολὺ μεγαλύτερη συμπάθεια
γιὰ τοὺς Αγγλοσάξωνες ἀπὸ ὅτι
γιὰ τοὺς Σλάβους. Διεξήγε πόλεμο κατὰ τῆς Ρωσσίας, μίας δυνάμεως τῆς ἠπειρωτικῆς Εὐρώπης, ἀλλὰ ὁ ἴδιος
θὰ προτιμοῦσε νὰ συμμαχήσῃ
μὲ τὴν Μ. Βρεταννία, μία θαλάσσια
δύναμη. Ἐὰν εἶχε ἐνστερνισθεῖ
τὶς θέσεις τῆς γεωπολιτικῆς θὰ εἶχε
κάνει ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο.
Ἐπιπλέον,
ὁ ὁρισμὸς
τοῦ πεδίου μελέτης τῆς Γεωπολιτικῆς ἢ ἡ
θέση της δὲν ἔπαψε ποτὲ νὰ εἶναι
ἕνα πρόβλημα. Ἡ Γεωπολιτικὴ μελετᾶ τὴν
ἐπίδραση τῆς γεωγραφίας στὴν πολιτικὴ καὶ τὴν
ἱστορία, δηλαδὴ τὴν σχέση μεταξὺ
τοῦ χώρου καὶ τῆς ἰσχύος
(πολιτικῆς, οἰκονομικῆς ἢ
ἄλλης). Ὡστόσο, ὁ ὁρισμὸς παραμένει ἀσαφής, γεγονὸς ποὺ ἐξηγεῖ γιατὶ ἡ
πραγματικότητα τόσο τῆς ἔννοιας ὅσο καὶ
τῆς σχέσεως πρὸς τὸ ἀντκείμενό
της ἔχουν ἀμφισβητιθεῖ. Κατὰ συνέπεια ἔχει
περιγραφεῖ ὡς μία θεωρία ποὺ ἀποσκοπεῖ
στὸ νὰ νομιμοποιήσῃ ἀναδρομικῶς
ἱστορικὰ γεγονότα ἢ πολιτικὲς ἀποφάσεις.
Οἱ ἐπικρίσεις αὐτές ὅμως δὲν
φθάνουν στὸ βάθος τοῦ ζητήματος: Ὅτι μποροῦμε νὰ ἐντοπίσουμε
μέσα στὴν ἱστορία, γεωγραφικὲς σταθερὲς πολιτικῆς δράσεως, εἶναι ἕνα ἀναμφισβήτητο
γεγονός. Ἡ Γεωπολιτικὴ παραμένει λοιπὸν ἕνας κλάδος μεγάλης ἀξίας
καὶ σημασίας. Ἀκόμη περισσότερο, εἶναι ἀναγκαῖο
νὰ καταφεύγουμε σὲ αὐτήν, σὲ
ἕναν κόσμο ποὺ εὑρίσκεται σὲ
μεταβατικὸ στάδιο καὶ ὅπου τὰ
χαρτιὰ τῆς τράπουλας ἀναδιανεμόνται παγκοσμίως. Ἡ Γεωπολιτικὴ θέτει σὲ προοπτικὴ τὸ βάρος τῶν
ἀπλῶς ἰδεολογικῶν
παραγόντων, ἀσταθῶν ἐξ ὁρισμοῦ, καὶ ὑπενθυμίζει
τὴν ὕπαρξη μεγάλων σταθερῶν ποὺ ὑπερβαίνουν
τὰ πολιτικὰ καθεστῶτα καθὼς
καὶ τὶς διανοητικὲς τοποθετήσεις καὶ διαξιφισμούς.
Ἀπὸ ὅλες τὶς
ἔννοιες ποὺ εἰδικῶς
ἀναφέρονται στὴν Γεωπολιτική, μία ἀπὸ τὶς
πλέον σημαντικὲς εἶναι ἀναμφισβήτητα ἡ
διαλεκτικὴ ἀντίθεση μεταξὺ τῆς Θαλάσσης καὶ
τῆς Γῆς. «Ἡ παγκόσμια ἱστορία
εἶναι ἡ ἱστορία τῆς
πάλης μεταξὺ τῶν θαλασσίων δυνάμεων ἐναντίον τῶν ἡπειρωτικῶν
καὶ τῶν ἡπειρωτικῶν
δυνάμεων ἐναντίον τῶν θαλασσίων», δήλωσε ὁ Kάρολος Σμίτ (Carl Schmitt).
Αὐτὴ ἦταν καὶ
ἡ γνώμη τοῦ Ναυάρχου Κάστεξ (Admiral
Castex) καθὼς καὶ πολλῶν ἄλλων
γεωπολιτικῶν. Ὁ Χάλφορδ Μακίντερ (Halford
Mackinder), γιὰ
παράδειγμα, ὁρίζει τὴν δύναμη τῆς Μ. Βρετανίας διὰ τῆς κυριαρχίας τῶν
ὠκεανῶν καὶ θαλασσῶν.
Ἀντιλαμβάνεται τὸν πλανήτη ὡς ἕνα σύνολο ἀποτελοῦμενο ἀπὸ
ἕναν «Παγκόσμιο Ὠκεανό» καὶ ἕνα «Παγκόσμιο Νησί», ποὺ ἀντιστοιχεῖ σὲ ὁλόκληρο
τὸν χῶρο τῆς Εὐρασίας
καθὼς καὶ τῆς Ἀφρικῆς, καὶ τῶν
‘περιφερειακῶν νησιῶν’ Ἀμερικῆς
καὶ Αὐστραλίας. Γιὰ νὰ κυριαρχήσουμε τὸν
κόσμο, πρέπει νὰ
κατέχουμε τὸ παγκόσμιο
νησί καὶ κυρίως τὴν ‘καρδιά’ του, τὴν Heartland , τὸν πραγματικὸ γεωγραφικὸ πόλο ποὺ ἐκτείνεται ἀπὸ τὴν Κεντρικὴ
Εὐρώπη πρὸς τὴν Δυτικὴ
Σιβηρία καὶ πρὸς τὴν Μεσόγειο, ἀπὸ τὴν Μέση Ἀνατολὴ καὶ τὴν
Νότια Ἀσία. Ἕνας ἀπὸ
τοὺς πρώτους σπουδαίους Ἄγγλους θαλασσοπόρους, ὁ Σὲρ Οὐώλτερ
Ράλλεϋ (Sir Walter Raleigh), συνήθιζε νὰ
λέγῃ: «Ὅποιος ἐλέγχει τὶς
θάλασσες ἐλέγχει τὸ παγκόσμιο ἐμπόριο· ὅποιος ἐλέγχει τὸ
παγκόσμιο ἐμπόριο κρατᾶ ὅλους τοὺς
θησαυροὺς τοῦ κόσμου στὴν κατοχή του, καὶ στὴν πραγματικότητα ὅλον
τον κόσμο».
για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο στον σύνδεσμο εδώ ...