Yukio Mishima, Yojuro Yasuda και Φασισμός (μέρος δεύτερο)

6. Η λογοτεχνία δράσεως του Mishima

Ας προσπαθήσουμε να αναζητήσουμε τις ομοιότητες μεταξύ της λογοτεχνίας του Mishima και του Φασισμού υπό ένα λογοτεχνικό πρίσμα. Εάν χρησιμοποιήσουμε μία λέξη, για να περιγράψουμε την λογοτεχνία του Mishima, αυτή είναι λογοτεχνία της δράσεως. Τα ύστερα έργα του δείχνουν μία ιδιαιτέρως ισχυρή τάση δράσεως. Ακόμα και στα πρώιμα έργα του, οι πρωταγωνιστές είναι υπέρ της δράσεως. Υπό μία συνολική έννοια, η λογοτεχνία του Mishima είναι περισσότερο ακτιβιστική παρά διανοουμενίστικη. Αυτό είναι όμοιο με τον Φασισμό, ο οποίος εξίσου αποδίδει σπουδαιότητα στην δράση.

Ο Giovanni Gentile, ο Ιταλός φασίστας φιλόσοφος, υιοθέτησε μία Φιλοσοφία της Δράσεως. Σύμφωνα με τις θεωρίες του, η ανθρωπότητα επιτυγχάνει αυτό-συνειδητότητα και αυτό-πραγμάτωση πρωτίστως μέσω της δράσεως. Ένεκα τούτου ο Φασισμός αποκαλείται, επίσης, πολιτική της δράσεως.

Ο Μουσολίνι συχνά συγκρίνεται με τον Λένιν. Οι πολιτικές τους θεωρίες και η κομματική οργάνωσή τους είναι υποθετικά όμοιες, ο δε Μουσολίνι έβγαινε με μια γυναίκα, η οποία είχε εργασθεί ως γραμματέας του Λένιν και εξήγησε στον Μουσολίνι τον Μαρξισμό, μέσω του οποίου ασκήθηκε εμμέσως η επιρροή του Λένιν στον Μουσολίνι. Και ο Μουσολίνι και ο Λένιν θεωρούσαν ότι οι οργανώσεις των λίγων έπρεπε να καθοδηγούν τις μάζες. Διαφοροποιούνταν, όμως, μεταξύ τους θεμελιωδώς στην φύση αυτών των ελίτ. Για τον Λένιν, ήταν οι διανοούμενοι. Για τον Μουσολίνι, ήταν οι άνθρωποι της δράσεως.

Ο Μουσολίνι και ο Mishima μοιράζονται μία ηρωική αντίληψη του ανθρώπου. Οι πρωταγωνιστές των λογοτεχνικών έργων του Mishima είναι δραστήριοι ήρωες με ισχυρό χαρακτήρα. Αυτό αποτελεί, επίσης, ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του Φασισμού. Περαιτέρω, ενώ ο Μαρξισμός και ο Φιλελευθερισμός αποδίδουν μεγάλη σπουδαιότητα στις υλικές συνθήκες και ισχυρίζονται ότι οι άνθρωποι ελέγχονται από την οικονομία και από το περιβάλλον, αυτή η θεώρηση απορρίπτεται εντελώς από τον Φασισμό, ο οποίος αποδίδει μεγάλη σημασία στην ανθρώπινη βούληση, με την οποίαν μπορούμε να ελέγξουμε το περιβάλλον μας. Τούτο, επίσης, σημαίνει ότι οι άνθρωποι αποφασίζουμε οι ίδιοι για την μοίρα μας.

Ο Mishima και ο Μουσολίνι μοιράζονται, επίσης, μία μεγάλη εκτίμηση για την παράδοση και την εξ αίματος συγγένεια. Όπως ο Μαρξισμός, ο Φασισμός αρνείται ότι ο άνθρωπος απλώς υπάρχει στο παρόν. Κουβαλάμε το παρελθόν μέσα μας, Οι άνθρωποι είναι προϊόντα της ιστορίας. Ό,τι κληρονομούμε από το παρελθόν, το μεταβιβάζουμε στο μέλλον. Αυτή είναι, επίσης, η άποψη του Mishima. Οι άνθρωποι είναι αποτέλεσμα της συσσωρεύσεως του παρελθόντος και θα συνεχίσουν στο μέλλον, έστω και ασυνείδητα. Η Παράδοση ενσωματώνεται κατά φυσικό τρόπο στην εξ αίματος συγγένεια. Για αυτόν τον λόγο οι συντηρητικοί και οι εθνικιστές νοιάζονται για την Παράδοση. Η Ιαπωνική Ρομαντική Σχολή, η ομάδα λογοτεχνών και διανοουμένων, η οποία επηρέασε άμεσα τον Mishima, επίσης ενδιαφερόταν για την αιματολογική γραμμή όπως και για την Παράδοση.

Οι έννοιες της Παραδόσεως και της καταγωγής είναι εξίσου πολύ σημαντικές για τα μεμονωμένα άτομα μίας κοινότητος. Οι παραδόσεις αποτελούν το θεμέλιο μίας κοινότητος, χωρίς την οποίαν θα ήμασταν μοναχικά και απομονωμένα όντα. Συνεπώς, συνεχίζουμε την δική μας ταυτότητα εντός της κοινότητός μας και υπό αυτήν την έννοια οι παραδόσεις και η καταγωγή συνιστούν την πηγή της ατομικής ταυτότητος. Ο Mishima είχε ξεκάθαρα το θέμα αυτό στον νού του όταν έγραφε το βιβλίο «Σε υπεράσπιση του Πολιτισμού». Οι άνθρωποι υπάρχουν και λειτουργούν σε μία κοινωνία και οφείλουμε την ταυτότητά μας στην ύπαρξη των παραδόσεων.

Στην σύγχρονη περίοδο της παγκοσμίου τυποποιήσεως, οι παραδόσεις τείνουν να απορρίπτονται ως κάτι αρνητικό. Διαφορετικά έθνη, έθιμα και παραδόσεις αντιμετωπίζονται ως εμπόδια για την παγκοσμιοποίηση και βαθμιαία εξαφανίζονται. Αυτό, όμως, οδηγεί στην καταστροφή της ατομικότητος. Οι παραδόσεις και οι πολιτισμοί είναι οι πηγές της ταυτότητός μας. Ούτως η υπεράσπιση του πολιτισμού σημαίνει εξίσου την υπεράσπιση της ανθρώπινης ατομικότητος.

Όσο δε για την σχέση της παραδόσεως και της βελτιώσεως, η «Παράδοση» έχει και καλή και κακή σημασία. Η τήρηση των παραδόσεων δεν πρέπει να σημαίνει την μηχανική προσκόλληση σε παλαιές συνήθειες, διότι τούτο δεσμεύει και αναστέλλει την ενέργεια και την δημιουργικότητα ενός έθνους. Πρέπει πάντοτε να γνωρίζουμε τις ενυπάρχουσες παραδόσεις στο συνεχές από το παρελθόν, να αγωνιζόμασθε να αναμορφώσουμε το παρόν και να δημιουργήσουμε τα θεμέλια για το μέλλον.

7. Η πηγή της δημιουργικότητος

Στις αρχές του 20ου αιώνος ο Φουτουρισμός στην Ιταλία ήταν ένα πρωτοπόρο πολιτιστικό κίνημα, το οποίο καλούσε σε καταστροφή των φιλελεύθερων κλασικών. Ο Φουτουρισμός διαπέρασε την λογοτεχνία, την ζωγραφική, την αρχιτεκτονική, την μαγειρική και όλα τα υπόλοιπα πεδία και έπαιξε έναν σημαντικό ρόλο στον σχηματισμό του Φασισμού. Πράγματι, αυτοί που συνέβαλαν στην θεμελίωση του ιταλικού Φασισμού υπήρξαν πρώην μέλη του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, πρώην στρατιωτικοί και μέλη του Φουτουριστικού πνευματικού κινήματος.

Στην Ιαπωνία ο Yojuro Yasuda είχε μία παρόμοια άποψη για την Παράδοση. Πίστευε ότι η συντήρηση έπρεπε να οδηγήσει στην αναμόρφωση, διότι εάν ενδιαφερόμασθε μόνον για την διατήρηση του παρελθόντος, οι παραδόσεις θα κολλήσουν στην πλήξη και την μονοτονία και προοδευτικά θα εξαφανισθούν.

Η ιδέα ότι η συντήρηση πρέπει να οδηγεί στην αναμόρφωση μπορεί να θεωρηθεί ως η αντίληψη του Φασισμού για την επανάσταση. Ο Mishima αξιολογούσε την Παράδοση τόσο στην σκέψη όσο και στην δράση. Ήταν, ωστόσο, άνθρωπος της σύγχρονης εποχής και την ζούσε. Είχε επιτύχει σε μεγάλο βαθμό να απορροφήσει την κουλτούρα και την λογοτεχνία της Δύσεως και να τις ενσωματώσει στο ιαπωνικό πλαίσιο. Το έργο του Mishima «Σύγχρονα έργα θεάτρου Noh» είναι εμβληματικό αυτής της μίξεως ιαπωνικών και δυτικών παραδόσεων.

Η λογοτεχνία του Mishima συνέθετε ολόκληρη την εμπειρία του Ιαπωνικού έθνους, την οποίαν Giovanni Gentile αποκαλούσε «εθνική σύνθεση». Διά του συλλογισμού οτι τα στοιχεία της Δυτικής κουλτούρας, τα οποία η Ιαπωνία απορρόφησε από την στιγμή που άνοιξε τις πύλες της και ακολούθησε το μονοπάτι του εκσυγχρονισμού, αποτελούν εξίσου μέρος της εμπειρίας του Ιαπωνικού έθνους, ο Mishima έπραξε τα περισσότερα από οποιονδήποτε άλλον, για να «εξιαπωνίσει» αυτά τα ξένα στοιχεία.

Ο Φασισμός ήταν, επίσης, αρχικά μία απόπειρα για «εθνική σύνθεση». Ο Μουσσολίνι ξεκίνησε από την Αριστερά και εγκαθίδρυσε έναν νεόν τρόπον σκέψεως βασισμένο στην σύνθεση των εμπειριών ολόκληρου του Ιταλικού έθνους. Μία τέτοια «εθνική σύνθεση» προκύπτει από την ορθή κατανόηση της Ιστορίας.

πηγή

Yukio Mishima, Yojuro Yasuda και Φασισμός μέρος πρώτο