Maurice Bardèche ''Les Temps modernes'' (1952)

«Πάει πολύς καιρός από τότε που ότι εθνικιστικό υπάρχει στη Γαλλία πέφτει συνεχώς στην ίδια παγίδα που του στήνει η πίστη και η στοργικότητα. Όταν οι εθνικιστές έχουν πολλαπλασιάσει επί χρόνια τις προειδοποιήσεις και τις επιπλήξεις τους, όταν έχουν καταγγείλει τα λάθη του καθεστώτος και καταδείξει ότι το έθνος έπρεπε να διαχωριστεί με κάθε τίμημα από τους ανθρώπους που το οδηγούσαν στο χαμό του, όταν το δράμα που πρόβλεψαν, ξεσπά, εκείνη ακριβώς τη στιγμή, οι άνθρωποι του καθεστώτος προσπαθούν ανυπερθέτως να σώσουν εαυτόν διακηρύσσοντας ότι η υπεράσπιση του έθνους ταυτίζεται με την υπεράσπιση του καθεστώτος και ότι χτυπώντας κανείς το καθεστώς χτυπά την ίδια την πατρίδα.

Εκείνη ακριβώς τη στιγμή οι άνθρωποι του έθνους θα έπρεπε να αρνηθούν αυτόν τον ψευδή συμψηφισμό που τους συνδέει στην πραγματικότητα με την δολοφονία της πατρίδας. Δεν μπορούν να σώσουν το μέλλον του ίδιου του έθνους παρά μόνο ζητώντας (από τους αντιπάλους τους στμ) μια προκαταβολική παραίτηση και βασίζοντας την εθνική ανάκαμψη όχι πάνω στις αιτίες που προκάλεσαν την ήττα και που δεν μπορούν παρά να προκαλέσουν κι άλλες, αλλά πάνω στα διδάγματα της ίδιας της ήττας που απαιτούν να ακολουθήσουμε νέους δρόμους με διαφορετικούς ανθρώπους. Όμως αυτό δεν έγινε, δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν το έκαναν ποτέ. Δεν ακούν παρά μόνο την καρδιά τους και δεν βλέπουν παρά μόνο την καταματωμένη πατρίδα. Έτσι πέφτουν με τα μούτρα στα καλάθι της ιερής ένωσης προσφέροντας στους αντιπάλους τους που δεν άλλαξαν ποτέ την πολύτιμη στήριξη της ίδιας τους της θυσίας. (...)

Οι δημοκρατικοί ευχήθηκαν το Σεντάν και χειροκρότησαν το Σεντάν (την ήττα της Γαλλίας στον γαλλοπρωσικό πόλεμο του 1870 ώστε να προκληθεί κατάρρευση του αυτοκρατορικού καθεστώτος του Ναπολέοντος του Γ'. στμ), οι μπολσεβίκοι προκάλεσαν την κατάρρευση του ρωσικού μετώπου και υπέγραψαν την ειρήνη του Μπρεστ - Λιτόφσκ, οι αντιστασιακοί χαιρέτησαν το βομβαρδισμό των πόλεων μας και θέλησαν τον εμφύλιο πόλεμο: κι εμείς, δεν θα ευχηθούμε ποτέ το Σεντάν και δε θα αποδεχτούμε ποτέ το Μπρεστ - Λιτόφσκ και δεν θα καλέσουμε ποτέ σε εμφύλιο, κι έτσι οι δημοκρατικοί, οι μπολσεβίκοι και οι αντιστασιακοί εγκαταστάθηκαν στα τέλος για τα καλά στην εξουσία πατώντας πάνω σ' αυτά τα συντρίμμια που εμείς απορρίπτουμε. (...)

Αν η Γαλλία μπορεί να υπολογίζει σ' εμάς, γιατί είμαστε εθνικιστές (...) κάθε φορά που διακυβεύονται τα ουσιαστικά της συμφέροντα και ιδίως η εδαφική της ακεραιότητα, να μην χάνουμε ποτέ ωστόσο απ' την οπτική μας ότι το ουσιώδες, στο συμφέρον της ίδιας της πατρίδας, είναι να εξαφανιστεί το τωρινό καθεστώς: το καθήκον μας ως εθνικιστών είναι, κατά συνέπεια, ν' αρπάξουμε κάθε ευκαιρία, κάθε αναποδιά, κάθε στροφή της ιστορίας για να το πλήξουμε.

Μόνο έχοντας συνεχώς κατά νου αυτή τη σκέψη θα μπορέσουμε να καταλάβουμε μια μέρα τη στιγμή που θα μας προσφέρει η ιστορία, την χαραμάδα αυτή απ' την οποία θα περάσει η αναγέννησή μας. Δεν είναι αλήθεια ότι κάποια ιστορική μοίρα παρασύρει σαν ποτάμι τους λαούς προς το χαμό τους. Οι λαοί οι ίδιοι είναι που κάνουν το πεπρωμένο τους. Και το κάνουν όπως ακριβώς και οι άνθρωποι με την θέληση και το θάρρος τους. Ας ανακτήσουμε την θέληση μας και θα κερδίσουμε κι ένα μέλλον».