Εις μνήμην Βαγγέλη Ρωχάμη: καλό ταξίδι «Πεταλούδα»

 

γράφει ο Ανέστης Θεοφίλου

Όλοι μας όταν ακούμε ή διαβάζουμε  την λέξη Πεταλούδας το μυαλό μας ταξιδεύει στην ομώνυμη ταινία με τον Στηβ Μακουίν και τον Ντάστιν Χόφμαν. Όμως και στην πραγματική ζωή υπάρχουν ακόμα οι καταραμένοι οι οποίοι λες και βγήκαν από βιβλίο του Έντγκαρ Άλαν Πόε δηλώνουν την άρνηση τους απέναντι στην κοινωνία η οποία δεχόμενη τις προσλαμβάνουσες της άρχουσας τάξης (οικονομικής και πολιτικής) έχει αποβάλει την φύση του Άναρχου κατά Junger αλλά και την αντίληψη του Γκρεμιστή κατά Νίτσε (τάδε έφη Ζαρατούστρα). Η παράδοση της ληστείας έχει βαθιές ρίζες στην Ελλάδα, Νταβέλης, Γιαγκούλας, Γκαντάρας και οι αδερφοί Ρετζαίοι τραγουδιούνται μέχρι σήμερα  από την δημοτική μας παράδοση.

Μία λοιπόν από τις ζώσες φιγούρες αυτής της παράδοσης ήταν ο Βαγγέλης Ρωχάμης, φίλος του Θόδωρου Βερνάρδου του ληστή με τις γλαδιόλες. Ο Ρωχάμης αποτέλεσε μια φιγούρα αντίδρασης απέναντι σε ένα υπάρχων και σαθρό σύστημα. Το πρόβλημα του κράτους με τον Ρωχάμη δεν ήταν πως λήστευε τράπεζες και ηλεκτρικές συσκευές, αυτό το έκαναν και άλλοι. Το επί της ουσίας πρόβλημα του συστήματος ήταν πως ο Ρωχάμης με τις αποδράσεις του κατάφερε να εκθέσει έναν ολόκληρο κρατικό μηχανισμό ο οποίος έπρεπε να αποδείξει σε ΕΟΚ και ΗΠΑ πως η Ελλάδα της χρεωστικής Παπανδρέου Α.Ε. εκσυγχρονίζεται και δεν θυμίζει σε τίποτα την παράδοση του Ευρωπαίου που κουρσεύει και ληστεύει γιατί αρνείται να είναι δούλος.

Επί στρατιωτικού καθεστώτος ο Ρωχάμης υπηρετούσε την θητεία του, το 1971 ήθελε μεγάλα κότσια να αρπάξεις από τον γιακά αξιωματικό και να του πεις ''ρε άσε αυτά τα καραβανικά που ξέρεις, πότε θα βγω να δω την κόρη μου''. Επίσης ήθελε ακόμα μεγαλύτερα κότσια να το σκάσεις από τον στρατό γιατί η ηθική σου υπερβαίνει τις όποιες κρατικές και στρατιωτικές διαταγές. Ο Ρωχάμης λοιπόν φέρθηκε σαν ένας αντάρτης των συνειδήσεων, όπως είπε και ο Dominique Venner ''ο στρατιωτικός ηρωισμός έχει λίγα κοινά με τον επαναστατικό ηρωισμό. Χωρίς αμφιβολία ο στρατιώτης αντιμετωπίζει επίσης θάνατο και βάσανα, αλλά συμφωνεί απόλυτα με την κοινωνία και την εξουσία που του δίνουν νομιμοποίηση και του παρέχουν ηθική υποστήριξη, τιμές και διακρίσεις. Είναι μια ουσιαστική διαφορά με τον επαναστάτη ή τον αντάρτη, που εκτός από όλους τους προσωπικούς κινδύνους, πρέπει να αντλήσει από τον εαυτό του τις δικαιολογίες για να αντιμετωπίσει την αποδοκιμασία, την εχθρότητα, την κατασταλτική δράση της κοινωνίας που αντιμετωπίζει καθημερινά.''

Η άποψη λοιπόν του Venner δεν θα μπορούσε να ταιριάζει σε κανένα άλλο πέρα από τον Ρωχάμη ο οποίος στην ουσία ήταν ένας ανυπότακτος άνθρωπος που απλώς εκφράστηκε μέσα από την παρανομία. Όταν άρχισε τις ληστείες ο Ρωχάμης το στρατιωτικό καθεστώς είχε πέσει, οπότε για την Γ' Ελληνική Δημοκρατία ήταν ένα μεγάλο δέλεαρ να αποδείξει πως όλα λειτουργούν ομαλά. Η αμερικανική παρέμβαση και η ψυχροπολεμική αντισοβιετική διάθεση δεν ήθελε επουδενί να αποδείξει την σαθρότητα της στην κοινή γνώμη η οποία κοιμόταν και ξυπνούσε με την παραμύθα της νοικοκυρεμένης Δύσης ενώ η Ευρώπη εποικιζόταν από αφροασιάτες (δεδομένου πως η Ελλάδα τότε δεν είχε μεταναστευτικό πρόβλημα). Το 1981 ο Ρωχάμης πρωτοστατεί στην εξέγερση των κρατουμένων στις φυλακές Κορυδαλλού διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες κράτησης όπως και καλύτερη μεταχείριση των κρατουμένων από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους όπου σύμφωνα με τους ίδιους τους κρατούμενους, υπήρχαν κρυφά βασανιστήρια για τα οποία κάνεις δημοκράτης ποτέ δεν μίλησε. Για την δράση του αυτή ο Ρωχάμης δικάστηκε και του προστέθηκαν συν 27 μήνες φυλάκιση. Βλέπετε αγαπητοί αναγνώστες η απαίσια και σαθρή δημοκρατία δεν μπορούσε να διαχειριστεί πως η ίδια είναι η γεννεσιουργός αρχή κάποιων κοινωνικών ταραχών, διότι ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας οι φυλακές είναι κάτι που μας αφορά όλους, γιατί μια μέρα όλοι μπορεί να βρεθούμε εκεί μέσα και όχι απαραίτητα για ποινικούς λόγους.

Όμως ο Ρωχάμης δεν έκατσε με σταυρωμένα τα χέρια και εξέθεσε όλο το μπατσολόι του Κορυδαλλού. Ενδεδυμένος δικηγόρος και με πλαστή ταυτότητα διέφυγε από τις φυλακές Κορυδαλλού με ολόκληρο το σύστημα να έχει μείνει στήλη άλατος από αυτή την πραγματικά χλευαστική απόδραση του Βαγγέλη Ρωχάμη. Το ίδιο και στην Κέρκυρα ο Ρωχάμης κατάφερε με αντικλείδι να ξεκλειδώσει τις επτά πόρτες (μια δώρο σύμφωνα με τον ίδιο) και να αποδράσει. Σε μια από τις πολλές αποδράσεις του πήγε σε ένα νυχτερινό μαγαζί και αφού ακούμπησε την τσάντα με τα πιστόλια στο τραπέζι έριξε ένα λεβέντικο ζεϊμπέκικο με το μαγαζί να τον αποθεώνει γνωρίζοντας ποιος είναι. Αφού έφυγε κέρασε όλο το μαγαζί και εξαφανίστηκε. Μάλιστα μια μαρτυρία λέει πως ο Ρωχάμης μια φορά κέρασε ένα τραπέζι με μπάτσους ουίσκι και στο τέλος τους άφησε ένα χαρτάκι που έγραφε ''με  αγάπη και καθόλου μίσος Βαγγέλης Ρωχάμης''. Οι διωκτικές αρχές μη διαχειριζόμενες την καζούρα του Ρωχάμη έφτασαν στο σημείο να συλλάβουν την κόρη του προκειμένου να τον αναγκάσουν να παραδοθεί. Τότε ο Ρωχάμης πήρε ένα πενηντάρι πολυβόλο εφαρμοσμένο πάνω σε όχημα και γάζωσε όλο το τμήμα Χαϊδαρίου χωρίς εννοείται να σκοτώσει κάποιον αστυνομικό και να σημειωθεί πως ο Ρωχάμης ουδέποτε σκότωσε άνθρωπο από άποψη και αυτό θέλει μαγκιά.

Η αντιμετώπιση της κοινωνίας προς τον Ρωχάμη ήταν σε πλειοψηφία θετική διότι μέσα από την ανυποταξία του, ο κόσμος έβλεπε την μετουσίωση της γνώμης του απέναντι στην εξουσία την οποία δεν είχε την δύναμη να πολεμήσει. Επίσης η αμφισβήτηση του Ρωχάμη απέναντι στο σύστημα γέννησε μια λαϊκή έκφραση απέναντι σε κάθε τι εκτιθόταν στα μάτια του κόσμου με αποτέλεσμα αυτό να γεννά τριγμούς στο κομματικό πελατειακό κράτος.

Με την αποφυλάκιση του το 2000, ο Βαγγέλης Ρωχάμης γύρισε στην Εύβοια από όπου και καταγόταν και άνοιξε μια ταβέρνα στο Λευκαντί. Έκτοτε η ταβέρνα του Ρωχάμη αποτέλεσε στέκι για τους Αθηναίους και τους Χαλκιδαίους, με τον Ρωχάμη να αφηγείται στους θαμώνες τις ιστορίες του γύρω από την παρανομία αλλά και την πολυτάραχη ζωή του η οποία κάποια στιγμή είμαι πεισμένος πως θα βγει ταινία. Τα ζεϊμπέκικα και τα κεράσματα έδιναν και έπαιρναν μέσα στο μαγαζί του και μια πραγματική αντιεξουσιαστική χροιά συνόδευε την ατμόσφαιρα. Σαν έφηβος πήγα και εγώ με την παρέα μου στο ταβερνάκι του Ρωχάμη και αφού μας είπε τις ιστορίες του με όλη του την καρδιά στο τέλος μας λέει ''παλληκάρια το τραπέζι δικό μου ευχαριστώ που ξανάνιωσα''. Όταν τον ρώτησαν πως και δεν κάνεις καμιά ληστεία απάντησε δεν έχουν λεφτά οι τράπεζες.

Αυτός ήταν ο Βαγγέλης Ρωχάμης ένας γνήσιος αντιεξουσιαστής ο οποίος έγινε λαϊκός ήρωας για τον απλούστατο λόγω πως δεν έσκυψε το κεφάλι και έζησε όπως ήθελε. Όπως εύστοχα τόνισε πριν πολλά χρόνια ο Αμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος Hunter Thomson ''Σε ένα έθνος από φοβισμένους και δούλους θα υπάρχει μεγάλη έλλειψη παρανόμων. Και αυτοί λίγοι που θα το καταφέρουν σε ένα βαθμό να γίνουν, θα είναι πάντα ευπρόσδεκτοι'' και είχε δίκιο στην κρίση του αυτή ο Thomson γιατί στην περίπτωση του Ρωχάμη ταιριάζει γάντι. Ο Ρωχάμης στην πραγματικότητα ήταν η μόνη λαϊκή αντιπολίτευση η οποία ποτέ δεν ψηφίστηκε. Στην μνήμη λοιπόν του Έλληνα Albert Spaggiari  αφήνουμε αυτό το άρθρο ως έναν «φαιοκόκκινο» αντιεξουσιαστικό επικήδειο.