Josué Estébanez: φωνάζει «ελευθερία!» επί 16 χρόνια.

του Κωνσταντίνου Μποβιάτσου από το Kultura Europa

Καταδικάστηκε άδικα για τα γεγονότα του 2007, πήρε μόλις πέρυσι την πρώτη του άδεια ως ανταμοιβή της καλής συμπεριφοράς, που του επέτρεψε να φύγει από το σωφρονιστικό κατάστημα για πέντε ημέρες. Ο Josué Estébanez de la Hija, ένας Ισπανός νεαρός εθνικιστής που γεννήθηκε το 1984 και που τα τελευταία 16 χρόνια πληρώνει με την ελευθερία του επειδή γλίτωσε από ένα λιντσάρισμα. Πολλοί στη χώρα μας - κυρίως νέοι -  δεν γνωρίζουν τα γεγονότα που οδήγησαν στη φυλάκιση του Josué, ο οποίος καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 26 ετών και 6 μηνών συνολικά.

Πάμε όμως με τη σειρά να ξαναθυμίσουμε τι έγινε τότε. Είναι Νοέμβριος του 2007 και το σημείο αναφοράς πολλών από τους εθνικιστές της Μαδρίτης, είναι το εθνικιστικό κίνημα “Democracia Nacional”, που ιδρύθηκε το 1995 συλλέγοντας την ιστορική κληρονομιά άλλων ριζοσπαστικών κινημάτων. Παρά την αποτυχία που σημειώθηκε στις κάλπες στις περιφερειακές εκλογές του Μαΐου, η δραστηριότητα του DN στους δρόμους της πόλης είναι αδιάκοπη. Στο πλαίσιο μιας ενεργητικής αντιμεταναστευτικής εκστρατείας που διεξάγεται με άλλες ομάδες, έχει προγραμματιστεί μια συγκέντρωση για την Κυριακή 11 του μήνα στη γειτονιά Usera, μια συνοικία που έχει ήδη υποβαθμιστεί εδώ και χρόνια καθώς είναι και αγαπημένος προορισμός για την αγορά ουσιών από τους τοξικομανείς της πρωτεύουσας. Οι ακτιβιστές ριζοσπάστες  στην πραγματικότητα θέλουν να διαμαρτυρηθούν για τη νέα εισβολή, αυτή τη φορά ασιατικής καταγωγής, που καταστρέφει την περιοχή εδώ και αρκετό καιρό.

Προβλέποντας μαζική συμμετοχή στην πρωτοβουλία αυτή της DN, οι ντόπιοι αντιφασίστες αποφασίζουν να οργανώσουν μια αντισυγκέντρωση με το ακρωνύμιο του “Coordinadora Antifascista Madrid”. Οι αντιφάδες οργανώθηκαν για να φυλάξουν τις γραμμές του μετρό που οδηγούσαν στον τόπο της εθνικιστικής διαδήλωσης, με στόχο να εντοπίσουν και να στοχοποιήσουν τους εθνικιστές της πρωτοβουλίας αυτής. Ο ίδιος ο Josué ταξιδεύει σε ένα από τα βαγόνια της γραμμής M-3. Το αγόρι με καταγωγή από το Galdacáno, έναν μικρό δήμο στη Χώρα των Βάσκων, είναι πρώην στρατιώτης σε κατάσταση εφεδρείας, όπου είχε υπηρετήσει στο “Regimiento de Infanteria in memorial del rey n°1”, από τα πιο παλαιά στρατιωτικά σώματα της χώρας και εκείνη την ημέρα αποφασίζει  να λάβει μέρος στην εκδήλωση. Έχοντας φτάσει στη στάση Legazpi, ο Josué βλέπει μια μεγάλη ομάδα μελών της αριστερής κολεκτίβας να ανεβαίνουν και αποφασίζει να προετοιμαστεί για το χειρότερο.

Βγάζει ένα μαχαίρι από την τσέπη του με τρόπο διακριτικό και περιμένει να εξελιχθεί η κατάσταση. Οι αντιφασίστες, αφού τον είχαν ήδη εντοπίσει λίγο πριν από το άνοιγμα των θυρών του βαγονιού, πιθανόν από ένα φούτερ γνωστής εθνικιστικής μάρκας “Three stroke” που φορούσε,  αρχίζουν να κινούνται δείχνοντας τον νεαρό με τις φόρμες που τους κοιτάζει ψύχραιμα, ακουμπώντας σε ένα από τα στηρίγματα του τρένου και το οπλισμένο χέρι του πίσω από την πλάτη. Πολλοί άρχισαν αμέσως να βγάζουν όπλα διαφόρων ειδών και να φορούν σιδερογροθιές. Ένας από αυτούς, προφανώς ενθαρρυμένος από κάποιους «συντρόφους» και πεπεισμένος ότι βρήκε μια εύκολη λεία για να επιδείξει την τόλμη του, πλησιάζει τον Josué. Ο τελευταίος διατηρεί τρομερή ψυχραιμία και μετά από μερικές λεκτικές ανταλλαγές, πρόσωπο με πρόσωπο, αποφασίζει να ενεργήσει πρώτος και να μην δώσει χρόνο στον αντιφασίστα να δώσει το πρώτο χτύπημα. 

Του καταφέρνει αμέσως ένα αστραπιαίο χτύπημα που χτυπά στην καρδιά τον Carlos Palomino. Πολλοί από τους δικούς του δεν φαίνεται να συνειδητοποιούν αμέσως τι έχει συμβεί και ενώ κάποιοι σέρνουν τον Palomino έξω από το βαγόνι, άλλοι υποχωρώντας προς τα έξω, προσπαθούν με κάθε τρόπο να ξαναπερικυκλώσουν τον Josué που συνέχιζε να είναι αποκλεισμένος. Οι αντιφασίστες αρχίζουν αμέσως να του πετούν διάφορα αντικείμενα και προσπαθούν να του επιτεθούν πάλι σωματικά. Ένας από αυτούς συγκεκριμένα, με ένα στιλέτο στα χέρια προσπαθεί να επιτεθεί από πίσω στον νεαρό εθνικιστή, ο οποίος καταφέρνει αμέσως να αμυνθεί και να αντεπιτεθεί με ένα χτύπημα δικό του.

Η κατάσταση γίνεται ολοένα και πιο κρίσιμη, παρά το γεγονός ότι στο μεταξύ έχουν παρέμβει οι σεκιουριτάδες του μετρό και προσπαθούν να καταπνίξουν την τραγική πλέον κατάσταση. Οι αντιφασίστες συνεχίζουν να πετούν αντικείμενα και να εντείνουν τις προσπάθειές τους να επιτεθούν σωματικά στον Estébanez.  Ο ίδιος δείχνει τεράστια ψυχραιμία, πιθανόν και λόγω της στρατιωτικής εκπαίδευσης. Εκμεταλλευόμενος έναν πυροσβεστήρα, αποφασίζει να τον ενεργοποιήσει για να δημιουργήσει ένα προπέτασμα καπνού και να εγκαταλείψει γρήγορα το βαγόνι, αποφεύγοντας στην κυριολεξία την σφαγή από μέλη της αντιφασιστικής συμμορίας. Συγκλονισμένος από ότι είχε συμβεί και έχοντας επίγνωση της κατάστασης, ότι μόλις ξέφυγε, παραδόθηκε σε περιπολικό της αστυνομίας και ενώ οι αστυνομικοί τον συλλάμβαναν, έφτασαν κάποιοι αριστεροί και τον χτύπησαν στο πρόσωπο, κινδυνεύοντας να χάσει ένα μάτι.

Μετά το τέλος της σωματικής σύγκρουσης, ξεκινά μια νέα μάχη και τα ΜΜΕ βγάζουν τίτλους με συγκλονιστικές φράσεις που παραποιούν την πραγματικότητα των γεγονότων και μιλούν για μια βάναυση, χωρίς κίνητρα και σκόπιμη δολοφονία από έναν φασίστα  εναντίον ενός ανυπεράσπιστου «νεαρού αντισυστημικού». Ο Josué στάλθηκε αμέσως στη φυλακή για προληπτική κράτηση εν αναμονή μιας δίκης που κορυφώθηκε σχεδόν δύο χρόνια αργότερα, τον Οκτώβριο του 2009. Το δικαστήριο, απορρίπτοντας όλα τα αιτήματα των δικηγόρων του Estébanez για αυτοάμυνα, τον καταδίκασε σε κάθειρξη 19 ετών για την εκούσια δολοφονία του Carlos Palomino και 7 χρόνια και 6 μήνες για την απόπειρα ανθρωποκτονίας ενός εκ των φίλων του θύματος, καθώς και μεγάλα χρηματικά ποσά για την αποζημίωση ενός τραυματία τρίτου αντιφασίστα και των συγγενών του θύματος.

Το δικαστήριο της Μαδρίτης στην πραγματικότητα ισχυρίζεται ότι δεν υπήρχαν λόγοι για τους οποίους ο Ισπανός εθνικιστής θα έπρεπε να υποθέσει ότι κινδυνεύει από επικείμενη επίθεση και σαν να μην έφτανε αυτό, υπογραμμίζει τη διάκριση στις πράξεις του λόγω ιδεολογικού μίσους, κρίνοντας για πρώτη φορά στο ισπανικό δίκαιο, την επιβαρυντική περίσταση που προβλέπεται στο άρθρο 22.4 του Ποινικού Κώδικα. Αυτό που βαραίνει περαιτέρω την τιμωρία είναι η αύξηση της ενοχής που οφείλεται, σύμφωνα με τους δικαστές, στη στρατιωτική προετοιμασία που είχε οδηγήσει τον Josué να χτυπήσει τον αριστερό, στρέφοντας τη λεπίδα προς τα κάτω και γενικά βλέποντας προσεκτικά το βίντεο, ο τρόπος που κινείτο και κρατούσε το μαχαίρι, θεωρήθηκε ... πολύ επαγγελματικός! 

Μετά την ποινή ο εθνικιστής μεταφέρθηκε σε στρατιωτική φυλακή όπου παρέμεινε για ένα χρόνο, εναλλάσσοντας την παραμονή του στις εγκαταστάσεις με κοινωνική εργασία. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο σωφρονιστικό κατάστημα στο Cadice, στα νοτιοδυτικά της Ισπανίας, περίπου 1000 χιλιόμετρα μακριά από την οικογένεια του. Μετά από προσπάθεια των αγαπημένων του προσώπων, μεταφέρθηκε στη συνέχεια σε μια φυλακή στη Βόρεια Ισπανία, όπου αφιερώθηκε στη διαχείριση ενός εργαστηρίου κεραμικής και στην επίβλεψη των αθλητικών δραστηριοτήτων του κέντρου κράτησης. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, ο Josué υποβλήθηκε σε πολύ σκληρά περιοριστικά μέτρα που τον εμπόδισαν να λαμβάνει βιβλία και υλικό που θεωρούνταν πολιτικό και περιόριζαν τις ευκαιρίες συνάντησης μόνο στα μέλη της οικογένειας. Μόλις πέρυσι, 15 χρόνια μετά τα γεγονότα του μετρό της Μαδρίτης, ο Josué έλαβε για πρώτη φορά άδεια μπόνους πέντε ημερών.

Εν ολίγοις, η ιστορία του Josué δεν μπορεί  να μας αφήνει αδιάφορους, παρά τον καιρό που έχει περάσει και τις εποχές που ζούμε, γεμάτες μόνο νωθρότητα και απαθή μηδενισμό. Δεν μπορεί παρά να μας κάνει να νιώθουμε ιδανικά και συναισθηματικά συνδεδεμένοι με έναν νέο εθνικιστή, που είδε τα νιάτα του να ξεριζώνονται για τις δικές του ιδέες, που είδε την ελευθερία του να θυσιάζεται στις αίθουσες ενός δημοκρατικού δικαστηρίου, για να υπερασπιστεί τη ζωή του. Το βίντεο αυτών των λεπτών, ακόμη και σήμερα, δεν μπορεί να μην αγγίξει την καρδιά εκείνων που πηγαίνοντας σε μια συγκέντρωση στην πόλη τους, δεν αναρωτήθηκαν τουλάχιστον μια φορά εάν, σε παρόμοια κατάσταση, θα είχαν το θάρρος να θυσιάσουν όλα αυτά για να μη χαμηλώσουν το κεφάλι. 

Ωστόσο πολύ λίγοι (ευτυχώς) έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με ένα τέτοιο σταυροδρόμι και για όλους εμάς που δεν μπορούμε και δεν θέλουμε να απαντήσουμε με εύκολες λέξεις που προφέρονται στα τραπέζια ενός μπαρ και μιας καφετέριας, δεν μένει τίποτα να κάνουμε παρά να συνεχίσουμε να φωνάζουμε κάθε φορά στις 11 Νοεμβρίου περισσότερο από ποτέ, «¡Josué Libertad!» και λέγοντας την ιστορία, επαναβεβαιώνουμε καθημερινά ότι η υπεράσπιση της ζωής μας δεν είναι έγκλημα.