Κασέμ Σολεϊμανί, ήρωας του έθνους του, σύμβολο αντίστασης στον ιμπεριαλισμό. Τέσσερα χρόνια από τη δολοφονία του.

 

γράφει ο Α.Π.

Ο Κασέμ Σολεϊμανί ήταν Ιρανός στρατιωτικός ηγέτης, υποστράτηγος και διοικητής των ειδικών δυνάμεων αλ-Κουντς των Φρουρών της Επανάστασης για ειδικές επιχειρήσεις εκτός του Ιράν. Οι Αλ-Κουντς, υπό την ηγεσία του Σολεϊμανί παρείχαν στήριξη στις δυνάμεις της Χαμάς και της Χεζμπολάχ στην Παλαιστίνη και τον Λίβανο, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής κατάστασης στο Ιράκ μετά την απόσυρση αμερικανικών στρατευμάτων από εκεί. Από το 2012, οι ιρανικές δυνάμεις υποστήριξαν τις δυνάμεις του Μπασάρ αλ-Άσαντ στη Συρία. Ο Σολεϊμανί συμμετείχε επίσης στις επιχειρήσεις παροχής βοήθειας στην κυβέρνηση του Ιράκ για την καταπολέμηση των τρομοκρατών του Ισλαμικού Κράτους (2014-2015). Στις 3 Ιανουαρίου 2020 σκοτώθηκε στη Βαγδάτη, από αεροπορική επιδρομή μη-επανδρωμένων αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ.

Θεωρείται εθνικός ήρωας στο Ιράν. Έχουν δημιουργηθεί ακόμη και ταινίες, τραγούδια και άλλα προς τιμήν του. Στην Ελλάδα έχει δημοσιευτεί το 2021 το βιβλίο «ο ευτυχισμένος φίλος μας» από τις εκδόσεις Ταξιδευτής που είναι στιγμιότυπα από την ζωή του.

Πρώτα χρόνια

Ο Κασέμ Σολεϊμανί γεννήθηκε το 1957 σε μια φτωχή αγροτική οικογένεια στο ορεινό χωριό Κανάτ-ε-Μάλεκ στην επαρχία Ραμπόρ της νοτιοανατολική επαρχία Κερμάν. Ο πατέρας του, ο οποίος είχε ένα χωράφι από τις μεταρρυθμίσεις του Σάχη, είχε χρεωθεί με ένα δάνειο 100 τομάν. Ως εκ τούτου, έχοντας αποφοιτήσει μόνο από το δημοτικό σχολείο, ο 13χρονος Κασέμ και ένας συγγενής του πήγαν να εργαστούν στην επαρχιακή πρωτεύουσα Κερμάν όπου εργάστηκαν στις κατασκευές για να ξεχρεώσουν τον πατέρα του. Σύμφωνα με τον Σουλεϊμανί πληρώνονταν δύο τομάν την ημέρα. Μετά την αποπλήρωση του δανείου, το 1975, ξεκίνησε να εργάζεται στο τοπικό τμήμα επεξεργασίας νερού, όπου μετά από λίγο έγινε βοηθός μηχανικός.

Ο νεαρός Σολεϊμανί υποστήριξε τις ιδέες της Ισλαμικής Επανάστασης του 1979 και εντάχθηκε στους Φρουρούς της Επανάστασης. Ο Σολεϊμανί ανελίχθηκε γρήγορα. Αφού ολοκλήρωσε μαθήματα διάρκειας 45 ημερών για νέους μαχητές, ο Σολεϊμανί άρχισε να εκτελεί μη στρατιωτικά καθήκοντα. Στον Σολεϊμανί είχε ανατεθεί η διασφάλιση της αδιάλειπτης παροχής νερού στην επαρχία Κερμάν.

Το 1980 είχε την πρώτη στρατιωτική εμπειρία του κατά τη διάρκεια επιχείρησης καταστολής κουρδικής εξέγερσης στην επαρχία Δυτικού Αζερμπαϊτζάν, παρόλο που δεν διαδραμάτισε καίριο ρόλο στην επιχείρηση αυτή.

Πόλεμος Ιράν-Ιράκ

Όταν ο Σαντάμ Χουσεΐν εισέβαλε στο Ιράν στις 22 Σεπτεμβρίου 1980, ο Σολεϊμανί εντάχθηκε στους Φρουρούς της Επανάστασης και πολέμησε στον πόλεμο. Ωστόσο, με το ξέσπασμα των εχθροπραξιών, έγινε γνωστός κυρίως από τις τολμηρές επιχειρήσεις αναγνώρισης πίσω από τις εχθρικές γραμμές. Χάρη σε αυτό, προβιβάστηκε γρήγορα και όταν ήταν 30 ετών του είχαν ήδη αναθέσει την ηγεσία της 41^ης Μεραρχίας Θαραλλάχ.

Η Δύναμη Κουντς

Ως αρχηγός της επίλεκτης δύναμης εξωτερικών επιχειρήσεων Κουντς των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν, ο Σολεϊμανί από τη δεκαετία του 1990 ως το θάνατο του είχε την επίβλεψη της αποστολής όπλων, εκπαίδευσης και επιχειρησιακού συντονισμού διάφορων αντάρτικων κινημάτων σε όλη τη Μέση Ανατολή. Καθώς οι αμερικανικές κυρώσεις είχαν περιορίσει τη δύναμη του τακτικού στρατού του Ιράν, οι Φρουροί της Επανάστασης ως σώμα εξειδικευμένο στον ασύμμετρο πόλεμο απέκτησαν κομβική σημασία στη στρατηγική προβολής ισχύος του Ιράν στη Μέση Ανατολή. Ο Σολεϊμανί ήταν υπεύθυνος αρχικά για την αποστολή Ιρανών σιιτών Μουτζαχεντίν στη Βοσνία κατά τη διάρκεια του πολέμου (1992-95), μετέπειτα την εκπαίδευση ανδρών της Βόρειας Συμμαχίας κατά των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, και κατόπιν, μετά το 2001, την εκπαίδευση μονάδων των Ταλιμπάν κατά των δυνάμεων του ΝΑΤΟ.

Με βάση τη στρατηγική αποτροπής μιας περικύκλωσης του Ιράν από εχθρικές οντότητες στη Μέση Ανατολή, ο Σολεϊμανί από το 2003 στήριξε με πολλαπλά μέσα την Ιρακινή Αντίσταση κατά των Αμερικανών, καθώς θεωρούσε ότι αν οι Αμερικανοί εδραιωθούν στο Ιράκ, το επόμενό τους βήμα θα ήταν επίθεση κατά του Ιράν. Η στήριξη αυτή περιείχε την παροχή μεγάλου αριθμού αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών στους Ιρακινούς αντάρτες, που χρησιμοποιήθηκαν για να προκαλέσουν μεγάλες απώλειες στα αμερικανικά στρατεύματα στο Ιράκ. Παράλληλα, στο έδαφος του Ιράν εκπαιδεύονταν από τη Δύναμη Κουντς χιλιάδες Ιρακινοί σιίτες μαχητές, με σκοπό να αποτελέσουν το αντίπαλο δέος στη σουνιτική Αλ Κάιντα τη στιγμή που οι Αμερικανοί θα έφευγαν από το Ιράκ.

Το καλοκαίρι του 2006 ο Σολεϊμανί βρισκόταν στον Λίβανο όπου θεωρείται ότι συντόνισε επιχειρησιακά την εν πολλοίς επιτυχή άμυνα της Χεζμπολάχ εναντίον της επίθεσης του Ισραήλ κατά τον Πόλεμο του Λιβάνου. Το 2007 οι σιιτικές και σουνιτικές αντάρτικες ομάδες του Ιράκ πολλαπλασίασαν τις επιθέσεις τους κατά αμερικανικών στόχων, κάτι που ανάγκασε τις ΗΠΑ να αυξήσουν τη στρατιωτική τους παρουσία στη χώρα για να μην χάσουν τον έλεγχό της.

Το 2008 θεωρείται ως ο χρόνος που η Δύναμη Κουντς ξεκίνησε την εντατικότερη εκπαίδευση και εξοπλισμό Παλαιστίνιων μαχητών της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ. Ανώτερα στελέχη της Χαμάς έχουν στο παρελθόν αναγνωρίσει τον Σολεϊμανί, μαζί με τον Ιμάντ Μουγνία της Χεζμπολάχ, ως τα δύο άτομα που έδωσαν την ιδέα της κατασκευής μεγάλου δικτύου υπόγειων σηράγγων (τούνελ) μάχης κάτω από το έδαφος της Λωρίδας της Γάζας.

Συρία και Ιράκ

Ο Συριακός Εμφύλιος Πόλεμος ξεκίνησε το 2011, και τα δύο επόμενα χρόνια έγινε εμφανές ότι, καθώς χώρες όπως το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία χρηματοδοτούσαν και στρατολογούσαν μαζικά σουνίτες εξτρεμιστές αντάρτες εναντίον της κυβέρνησης του Μπασάρ αλ-Άσαντ, η κυβέρνηση αυτή, που ήταν σύμμαχος του Ιράν, θα ανατρεπόταν. Ο Σολεϊμανί, μαζί με τον ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα, πρωτοστάτησαν τότε στη στρατολόγηση, εξοπλισμό και εκπαίδευση σιιτών μαχητών από όλη τη Μέση Ανατολή, οι οποίοι πολέμησαν στο πλευρό του Άσαντ. Ο Σολεϊμανί θεωρείται κομβικός στην επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Ρωσίας-Συρίας το 2015, που επέτρεπε στη Ρωσία να εμπλακεί στρατιωτικά στον πόλεμο της Συρίας υπέρ του κυβερνητικού στρατοπέδου. Ο Σολεϊμανί είχε εγκάρδιες σχέσεις με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν και τον υπουργό εξωτερικών Λαβρόφ, και ηγήθηκε προσωπικά της ειδικής επιχείρησης για τη διάσωση Ρώσου πιλότου στο συριακό έδαφος τον Νοέμβριο του 2015. Επίσης, ο Σολεϊμανί συμμετείχε μαζί με το ρωσικό Γενικό Επιτελείο στην κατάρτιση των σχεδίων της επιχείρησης απελευθέρωσης του Χαλεπίου από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους, και των περαιτέρω νικών του Συριακού Στρατού ενάντια στο ISIS και την Αλ Κάιντα.

Κατά την ίδια εποχή, το ISIS είχε φτάσει να ελέγχει το 1/3 του Ιράκ, κάτι το οποίο αποτελούσε θανάσιμο κίνδυνο για το Ιράν, δεδομένης της εξτρεμιστικής αντι-ιρανικής ιδεολογίας και πρακτικής του ISIS. Από το 2014 ως το 2017 ο Σολεϊμανί ηγήθηκε της ιρανικής βοήθειας στον κυβερνητικό στρατό του Ιράκ, πέτυχε τον συντονισμό των σιιτικών πολιτοφυλακών και των Κούρδων Πεσμεργκά ενάντια στους τζιχαντιστές, κατήρτισε το επιχειρησιακό σχέδιο για την κύκλωση και κατάληψη του Τικρίτ την άνοιξη του 2015, ενώ το 2017, όταν οι Αμερικανοί έδιναν την αιματηρή μάχη της Μοσούλης, ο Σολεϊμανί κατάφερε να απελευθερώσει την πλούσια σε πετρελαιοπηγές πόλη του Κιρκούκ αναίμακτα, μέσω συμφωνίας. Οι νίκες αυτές επισφράγισαν την ήττα του Ισλαμικού Κράτους σε Συρία και Ιράκ.

Ο Άξονας της Αντίστασης

Το 2014 ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος και στην Υεμένη, και η Δύναμη Κουντς, με τοπικό διοικητή τον υποστράτηγο Αμπντολρεζά Σαχλάι, βετεράνο του Πολέμου του Ιράκ και απεσταλμένο του Σολεϊμανί, κατόρθωσε να μετατρέψει τους σιίτες αντάρτες Χούθι από ένα τοπικά περιορισμένο κίνημα σε έναν στρατό ικανό να αμυνθεί με επιτυχία στις επιθέσεις του συνασπισμού που διηύθυνε εναντίον του η Σαουδική Αραβία, και να γίνουν η ντε φάκτο κυβέρνηση της Υεμένης.

Οι θετικές για τους συμμάχους του Ιράν εκβάσεις των αιματηρών πολέμων των δεκαετιών 2000 και 2010 στη Μέση Ανατολή είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας συμμαχίας κυρίως σιιτικών αλλά και εν μέρει σουνιτικών δυνάμεων, φιλικών ή μη-εχθρικών προς το Ιράν, που ξεκινάει από το Αφγανιστάν (Ταλιμπάν), προχωρά μέσω του Ιράν στο Ιράκ (σιιτικές πολιτοφυλακές και η κυβέρνηση της χώρας) και τη Συρία (κυβέρνηση Άσαντ), και φτάνει ως το Λίβανο (Χεζμπολάχ), τα παλαιστινιακά εδάφη (Χαμάς) και την Υεμένη (Χούθι). Η συμμαχία αυτή φέρει το κοινό όνομα Άξονας της Αντίστασης. Αυτό σημαίνει ότι, χάρη στις στρατιωτικές, πολιτικές και διπλωματικές ενέργειες του Σολεϊμανί κατά τις τρεις δεκαετίες από το 1990 ως το θάνατό του, ο υπαρξιακός φόβος της ηγεσίας του Ιράν, δηλαδή η στρατηγική περικύκλωση της χώρας από τους αντιπάλους του, αποτράπηκε επιτυχώς. 

Ένας Αμερικανός αναλυτής της Στρατιωτικής Ακαδημίας του West Point είπε επ' αυτού το 2018 ότι ο Σολεϊμανί "μπορεί να πάει με το αυτοκίνητο από την Τεχεράνη στη Βηρυτό και να μην τον πειράξει κανείς στον δρόμο," ενώ ο τότε αρχηγός της ισραηλινής Μοσάντ, Γιόσι Κοέν, ανέφερε ότι "δεν υπάρχει πλέον κανένα εμπόδιο στη διακίνηση όπλων από το Ιράν ως τα ισραηλινά σύνορα και τη Χεζμπολάχ." Δυτικοί αναλυτές ονόμασαν τον Σολεϊμανί "ιδιοφυία του ασύμμετρου πολέμου" και "τον Γκιαπ της Μέσης Ανατολής."

Δολοφονία

Στις 3 Ιανουαρίου του 2020 ο Σολεϊμανί δολοφονήθηκε με επιδρομή drone της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ. Ο θάνατος του Σολεϊμανί επιβεβαιώθηκε από τον στρατό του Ιράν και το PressTV. Σύμφωνα με το Πεντάγωνο, η ειδική επιχείρηση για την εξουδετέρωση του Σολεϊμανί πραγματοποιήθηκε με εντολή του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ενώ το αμερικανικό Κογκρέσο δεν ειδοποιήθηκε για την επιχείρηση των ΗΠΑ. Οι Τάιμς της Νέας Υόρκης ανέφεραν ότι το αυτοκίνητο του Σολεϊμανί καταστράφηκε από πυραύλους που εκτόξευσε drone (μη επανδρωμένο αεροσκάφος).

Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τη Μέση Ανατολή

Στις 12 Οκτωβρίου 2023, πέντε μέρες μετά την κοσμοϊστορική αντεπίθεση της Παλαιστινιακής Αντίστασης, εμφανίστηκε στην ιρανική φιλοκυβερνητική εφημερίδα Kayhan άρθρο, το οποίο ανέφερε πως στις 2 Ιανουαρίου 2020, μια μέρα πριν τη δολοφονία του, ο Σολεϊμανί είχε συναντηθεί στη Βαγδάτη με ηγετικά στελέχη παλαιστινιακών οργανώσεων, και ότι τους έδωσε ένα γενικό περίγραμμα του πώς να κινηθούν στα επόμενα πέντε χρόνια, σε ό,τι αφορά τον αγώνα τους ενάντια στο Ισραήλ για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Πάντα προνοητικός, γράφει η εφημερίδα, ο Σολεϊμανί -όπως έκανε πάντα- προέτρεψε τους Παλαιστίνιους που βρίσκονταν στο ίδιο δωμάτιο μαζί του να πάρουν χαρτί και μολύβι και να γράψουν τις συμβουλές του, γιατί ο ίδιος μπορεί να μην είναι ζωντανός την άλλη μέρα. Όχι, ο Σολεϊμανί δεν ήταν προφήτης. Τη συμβουλή αυτή, να γράφουν ότι τους έλεγε, την έδινε πάντα, σε κάθε συνάντηση, στους συνομιλητές του, γιατί ήξερε ότι την επόμενη μέρα μπορεί να είναι μάρτυρας. 

Μια τέτοια συνάντηση ήταν κι αυτή, στην αρχή της δεκαετίας του 2020, για το πενταετές πλάνο της Παλαιστινιακής Αντίστασης. Την άλλη μέρα ο Σολεϊμανί είχε όντως γίνει μάρτυρας. Αλλά, πριν ακόμα ολοκληρωθεί η πενταετία, και χωρίς να ξέρουμε ποιο ήταν το πλάνο, βλέπουμε στην πορεία του τωρινού πολέμου στη Μέση Ανατολή, στην αλληλεγγύη των Χούθι, της Χεζμπολάχ και της ιρακινής αντίστασης στους μαχόμενους Παλαιστίνιους, προδομένους από τον επίσημο αραβικό κόσμο, σε όλα αυτά, εμείς που μελετάμε την περιοχή τις τελευταίες δεκαετίες και προσπαθούμε, όσο μπορούμε, να αναγνωρίσουμε πράγματα και καταστάσεις, σε όλα αυτά που γίνονται σήμερα βλέπουμε την ανεξίτηλη κληρονομιά του στρατηγού Σολεϊμανί, του μεγαλομάρτυρα της αντιιμπεριαλιστικής αντίστασης, πιο ζωντανή από ποτέ.