Ο Κορνέλιου Ζελέα Κοντρεάνου με τους Λεγεωνάριους του
μπορεί κατά τη διάρκεια του ταραχώδους βίου του να μην πρόλαβε να ηγηθεί της
χώρας του ενάντια σε στίφη βαρβάρων εισβολέων, αλλά με το μαρτυρικό – γεμάτο
ταλμουδικό μίσος – θάνατο του πέρασε στη σφαίρα του Μύθου.
Ξεκινώντας από τα
πυκνά δάση της Dobrina και έπειτα από μια αιματοβαμμένη πορεία, ξεφεύγοντας από
τα όρια της ρουμανικής γης, ο Ιππότης – Ασκητής Κοντρεάνου στέκει ανάμεσα στα
αρχέτυπα που βρίσκονται χαραγμένα στα βάθη της φυλετικής ψυχής και της κοινής
ευρωπαϊκής μας παράδοσης.
Το παρόν πόνημα αποτελεί μια σημαντική παρακαταθήκη και
πνευματική κληρονομιά. Ένα εγχειρίδιο ιδεώδους βίου, που στα χνάρια του πρέπει
να βαδίσει κάθε Άριος που επιθυμεί να διεξάγει τον ιερό αγώνα για μία
αναγεννημένη Ευρώπη.
Η παρακμή συνεχίζεται και ο εχθρός βρίσκεται ήδη εντός
των τειχών και όσο το έτος μηδέν πλησιάζει, τόσο καθίσταται αναγκαίο,
αναζητώντας τις σκιές των πεσόντων ηρώων στο επέκεινα, πιστοί στα προτάγματα
του Ρουμάνου Λεγεωνάριου πρίγκιπα να επικαλεστούμε τις μυστικές δυνάμεις τους.
Και ίσως κάπου εκεί, ο Καπιτανούλ να στέκεται ως καβαλάρης, ηγέτης των Λεγεώνων
της Σιδηράς Φρουράς, υπερασπιστής του Δνείστερου πλάι στους μαυροφορεμένους
Ιερολοχίτες, έτοιμοι να διαβούν για μία ακόμη φορά τον ποταμό Προύθο…
Το παρακάτω άρθρο γράφτηκε από τον Γιώργο Μάστορα και αναρτήθηκε στο ιστολόγιο της «Ανάκτησης», με
αφορμή την επέτειο δολοφονίας του Ρουμάνου Κορνήλιου Ζέλεα Κοντρεάνου.
Τον Ιούνιο του 2023 η «Λόγχη» κυκλοφόρησε το βιβλίο του
Γιώργου Μάστορα με τίτλο «Αγώνας, Θρίαμβος και Τραγωδία: Η Πορεία της Σιδηράς
Φρουράς στα έτη 1933 - 1941» το οποίο μπορείτε να το δείτε εδώ …
«… 85 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την άνανδρη
δολοφονία ενός εκ των πλέον χαρισματικών Ηγετών του Ευρωπαϊκού Εθνικισμού κατά
τον 20ο αιώνα, του Ρουμάνου Κορνήλιου Ζέλεα Κοντρεάνου.
Μαζί με άλλους 13
Συντρόφους του πέρασαν στο Πάνθεον των Ηρώων και των Μαρτύρων, την νύχτα της
29ης προς 30η Νοεμβρίου 1938, δολοφονημένος με τελετουργικό τρόπο από τις
δυνάμεις καταστολής του πλέον διεφθαρμένου βασιλιά που γνώρισε η σύγχρονη
ευρωπαϊκή Ιστορία, του Καρόλου Β’ και της σάπιας καμαρίλας του.
Σαν έναν
ελάχιστο Φόρο Τιμής στον Άνδρα αυτόν, ας προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε τον
χαρακτήρα, τις ιδέες και τους αγώνες του μέσα στον περιορισμένο χώρο του
γραπτού κειμένου. Μέσα από τον τρόπο σκέψης και δράσης του Κοντρεάνου
ξεδιπλώνεται ένας κάτι παραπάνω από ενδιαφέρον κοσμοθεωρητικός και
βιοθεωρητικός κόσμος.
Οι ιδέες του Κοντρεάνου
Σύμφωνα με τον Κοντρεάνου, υπάρχουν κάποιοι φυσικοί
νόμοι που ορίζουν την ζωή (και) των ανθρώπων. Ο κόσμος της γης είναι ένας από
τους πλέον βασικούς, καθώς η γη είναι η βάση της ύπαρξης ενός Έθνους και οι
άνθρωποί του δεν είναι δεμένοι με την γη τους μόνο επειδή αυτή τους τρέφει,
αλλά και μέσω των νεκρών τους που είναι θαμμένοι σ’ αυτήν, όπως και του αίματος
που έχυσαν οι πρόγονοι τους για να την υπερασπίσουν από εισβολείς και εχθρούς …»
Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο στον σύνδεσμο εδώ ...
Σχετικά με τον Ρουμανικό Εθνικισμό έχουν εκδοθεί από
την «Λόγχη»:
Τον Δεκέμβριο του 2016 κυκλοφόρησε το «Ο Μιρτσέα
Ελιάντε και η Σιδηρά Φρουρά» έργο του Claudio Mutti και σε μετάφραση του Κωνσταντίνου Τσοπάνη
Τον Μάιο του 2018 κυκλοφόρησε το «Αιχμάλωτοι των
Δυνάμεων του Άξονος» του Χόρια Σίμα
Τον Σεπτέμβριο του 2018 κυκλοφόρησε το «Στρατάρχης
Αντωνέσκου και Σιδηρά Φρουρά» του Χόρια
Σίμα
Το περιστατικό που έγινε γνωστό ως «η σφαγή της Τζιλάβα» την νύχτα της 26ης Νοεμβρίου 1940 στις φυλακές της Τζιλάβα, κοντά στο
Βουκουρέστι της Ρουμανίας. Εξήντα τέσσερις έγκλειστοι, πολιτικοί και κρατικά
στελέχη του καθεστώτος του Καρόλου Β’, εκτελέστηκαν από την Σιδηρά Φρουρά
(Λεγεώνα), ενώ ακολούθησαν και περαιτέρω εκκαθαρίσεις υψηλών προσώπων αμέσως
μετά.
Οι εκτελέσεις πραγματοποιήθηκαν περίπου στα μισά της
δημιουργίας του Εθνικού Λεγεωναρικού κράτους (14 Σεπτεμβρίου 1940 – 21
Ιανουαρίου 1941), και οδήγησαν στην πρώτη ανοιχτή σύγκρουση μεταξύ της Σιδηράς
Φρουράς και του πρωθυπουργού Ίων Αντωνέσκου, που σταδιακά οδήγησε στην
ολοκληρωτική ρήξη της Λεγεώνας με τον Αντωνέσκου το τριήμερο 21 – 23 Ιανουαρίου
1941.
Ιστορικό υπόβαθρο
Υπό την βασιλεία του Καρόλου Β’ (ο οποίος, σύμφωνα με τον
ιστορικό Στάνλεϋ Πέιν ήταν ο πιο διεφθαρμένος βασιλιάς της Ευρώπης), τα
κατασταλτικά μέτρα εναντίον της Σιδηράς Φρουράς εντάθηκαν κατά τα τέλη της
δεκαετίας του 1930. ]Άνοιξε ένας κύκλος βίας από το «ρουμανικό» κράτος, το
οποίο ήταν αποφασισμένο να εξοντώσει πλήρως την Σιδηρά Φρουρά και βεβαίως τον
χαρισματικό Ηγέτη της Κορνήλιο Ζέλεα Κοντρεάνου. Στις 16 Απριλίου 1938 ο Κοντρεάνου
συνελήφθη με την κατηγορία της «σύνταξης απειλητικής επιστολής» κατά του δεξιού
πολιτικού Νικόλα Ιόργκα, την οποία είχε αποστείλει στις 26 Μαρτίου, και
κλείστηκε στις φυλακές της Τζιλάβα μαζί με 40 ακόμη μέλη του Κινήματος, ανάμεσά
τους και ο πατέρας του, Ίων Κοντρεάνου. Ο «Καπιτάνουλ» καταδικάστηκε αρχικά, σε
έξι μήνες φυλάκιση και, εν συνεχεία, σε μια δεύτερη δίκη – παρωδία, σε δέκα
χρόνια καταναγκαστική εργασία!
Οι άθλιες και γελοίες κατηγορίες που του αποδόθηκαν στην
δεύτερη δίκη ήταν, εκτός των άλλων, «η δράση για ανατροπή του καθεστώτος»,
«πολιτική στρατολόγηση ανηλίκων» και «οι στενοί δεσμοί με ξένους, αντεθνικούς
παράγοντες». Ακόμη και μέσα από την φυλακή, όμως, ο Κοντρεάνου παρέμενε πολύ
επικίνδυνος για το αντεθνικό και διεφθαρμένο καθεστώς του Καρόλου Β’. Την νύχτα
της 29ης προς την 30η Νοεμβρίου 1938 (την «νύχτα των βρυκολάκων», σύμφωνα με
τον ρουμανικό θρύλο) ο Κοντρεάνου κι άλλοι δεκατρείς Σύντροφοί του οδηγήθηκαν
από στελέχη της στρατιωτικής αστυνομίας σ’ ένα δάσος έξω από το Βουκουρέστι,
όπου και δολοφονήθηκαν με τελετουργικό τρόπο.
Με το βιβλίο αυτό
συμπληρώνεται μια σειρά πέντε έργων για τον ρουμανικό μεσοπολεμικό εθνικισμό,
την Σιδηρά Φρουρά, την Λεγεώνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και φυσικά, του μαρτυρικού
ηγέτη της Κορνήλιου Κοντρεάνου.
Καλύπτεται έτσι ένα
κενό τόσο ιστοριογραφικό, όσο και ιδεολογικό. Διότι ο ελληνικός εθνικισμός της
εποχής εκείνης, μοιραζόταν πολλά κοινά στοιχεία με αυτόν της Ρουμανίας.
Πρώτα – πρώτα, δεν
πρέπει να παραβλέψουμε την δύναμη και την επιρροή της Ορθόδοξης
πνευματικότητας, την σημασία του πολιτικού αγώνα ως ιερής αποστολής, την
μεταφυσική διάσταση όσων πράττουμε σε αυτή την ζωή. Και ο ρουμανικός
μεσοπολεμικός εθνικισμός έχει πολλά να μας διδάξει στο σημείο αυτό.
Κυριολεκτικά, ο
πολιτικός αγώνας των Ρουμάνων εθνικιστών εκείνης της περιόδου ήταν εμποτισμένος
από την Ορθόδοξη Παράδοση, η ζωή ενείχε μια μεταφυσική αποστολή και προορισμό,
το Καθήκον και η Τιμή δεν ήταν έννοιες ξεκομμένες από την χριστιανική
θρησκευτικότητα.
Γι’ αυτό και οι
Λεγεωνάριοι ήταν τόσο πιστοί στο έργο τους, τόσο προσηλωμένοι στην αποστολή
τους, τόσο γερά ενταγμένοι στον ιδεολογικό και πνευματικό προορισμό τον οποίο
κλήθηκαν να υπηρετήσουν.
Έτσι λοιπόν, πέρα από
το ιστορικό ενδιαφέρον που δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητο, η ιστορία αυτή που
διαδραματίζεται στο βιβλίο αυτό έχει πολλά να διδάξει στους σημερινούς
εθνικιστές, στο πώς πρέπει να μάχονται και να οργανώνονται , ποια λάθη πρέπει
να αποφεύγουν, σε ποιους κινδύνους είναι δυνατόν να εμπλακούν, και το
κυριότερο, να κατανοήσουν την ιερότητα της πορείας ζωής που έχουν επιλέξει.
Διότι πάντα, στο μυαλό
και στον λόγο του Κοντρεάνου υπήρχε η έννοια της μεταφυσικής, της πνευματικής
διάστασης της ζωής, του πεπερασμένου της παρούσας ζωής, και μέσω της πίστης
στον Χριστό προσέβλεπε σε κάτι ανώτερο και απείρως ωραιότερο. Έτσι, και το
μαρτυρικό του τέλος είναι ένα παράδειγμα βίου που σάρκωσε τις έννοιες της
Πίστης, της Ευγένειας, του Καθήκοντος.
Όλα τα παραπάνω,
αποκτούν ιδιαίτερη σημασία σήμερα για μας, τις στιγμές που ζούμε διώξεις από το
καθεστώς, τις στιγμές που είμαστε έτοιμοι να λιγοψυχήσουμε. Έχουμε ωστόσο,
υποδείγματα τρανά, ακεραιότητας και συνέπειας. Αυτά ας ακολουθήσουμε.
Οι εκδόσεις Λόγχη,
εύχονται αυτό το ανάγνωσμα, ως συμπλήρωμα των υπολοίπων σχετικών, να αποτελέσει
ιστορικό και πνευματικό βοήθημα για όλους όσους ακόμα πιστεύουν στο αδύνατο, σε
έναν καλύτερο κόσμο, χωρίς παράσιτα και δούλους.
περιεχόμενα:
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ
ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ
Η ΑΠΑΓOΡΕΥΣΗ ΤΗΣ
ΛΕΓΕΩΝΑΣ
Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΙΟΝ ΝΤΟΥΚΑ
Η ΔΙΚΗ ΚΑΙ Η ΑΘΩΩΣΗ
ΤΟΥ ΚΟΝΤΡΕΑΝΟΥ
Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΣΤΕΛΕΣΚΟΥ
Η ΣΙΔΗΡΑ ΦΡΟΥΡΑ
ΓΙΓΑΝΤΩΝΕΤΑΙ (1934-1937)
ΙΟΝ ΜΟΤΑ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕ
ΜΑΡΙΝ: «ΠΑΡΩΝ»!
Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ
ΛΕΓΕΩΝΑΣ
Ο ΕΚΛΟΓΙΚΟΣ ΘΡΙΑΜΒΟΣ
ΤΗΣ ΣΙΔΗΡΑΣ ΦΡΟΥΡΑΣ
Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ
ΚΟΝΤΡΕΑΝΟΥ
ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ
ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΟΝΤΡΕΑΝΟΥ
Η ΔΙΩΞΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ
ΚΑΙ Η ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΛΕΓΕΩΝΑΡΙΑΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Αυτοί οι στίχοι, από
τραγούδι σουηδικού εθνικιστικού συγκροτήματος για τον Κοντρεάνου, αποκαλύπτουν
μέσα σε λίγες μόλις λέξεις όλο το Νόημα και την Ουσία της ύπαρξης της Λεγεώνας.
Μια Ενότητα, που απορρέει από την Γνώση του Αληθινού Μυστικού του Ατσαλιού και
αντικατοπτρίζεται οπτικά στο σήμα της Σιδηράς Φρουράς (τα κάγκελα της φυλακής),
το οποίο υποδηλώνει και προφητεύει τις κακουχίες και τις διώξεις, που θα
υποστούν οι Λεγεωνάριοι στον Αγώνα για την επικράτηση των Ιδεών τους.
«…Το όνομα μου είναι DinoBoçari. Γεννήθηκα το 2000 σε μια περιοχή της
Αθήνας στου Γκύζη. Ο πατέρας μου πέρασε παράνομα τα σύνορα το ’91 πολλά
χιλιόμετρα με τα πόδια και δούλεψε χρόνια στα χωράφια της Θεσσαλίας. Σκληρές
εποχές. Σε μια παράγκα ζούσε με λίγα λεφτά, αρκετό κρύο και άθλιο φαγητό. Δεν
ακολούθησε τα άσχημα μονοπάτια άλλων συμπατριωτών μας που είχαν βγει από τις
φυλακές και στάθηκε μόνος στα πόδια του αλλά και με την βοήθεια των Ελλήνων.
Άλλαξε χίλιες δουλειές κάποιοι του έφαγαν λεφτά και τον κάρφωναν στους μπάτσους
αλλά ποτέ δεν μίσησε αυτό τον τόπο. Μια φορά για μεροκάματα πήγε στην Θήβα. Μια
Ελληνίδα γιαγιά με το επώνυμο Μπότσαρη του έδωσε λίγη μπομπότα και νερό μια
μέρα που ο ήλιος έκαιγε τα πάντα. Μιλούσε αρβανίτικα και κατάφεραν να βγάλουν
άκρη. Η φάρα δεν αλλάζει αίμα.
Όταν γνώρισε την μάνα μου που ήταν από το
διπλανό χωριό στην Αλβανία βάλθηκε να κάνει οικογένεια. Με ψωμί και ζάχαρη και
αυγά βγάλαμε πολλές νύχτες αλλά ποτέ δεν κάναμε πίσω. Η μάνα έπλενε σκάλες και
σπίτια αλλά σιγά σιγά δεν μας έλειψε τίποτα. Με σπούδασαν και μένα και την
αδερφή μου και σήμερα νιώθω περήφανος. Στο Μακεδονικό το 2018 συμμετείχα και
εγώ στην πρώτη γραμμή αφού μισούσα τα ψέματα των Σκοπιανών και των κομμουνιστών.
Θυμάμαι ακόμη τις ιστορίες που μου έλεγε ο πατέρας μου πως ο παππούς μου
γλύτωσε από τους παρτιζάνους του Χότζα επειδή τον είχαν για φασίστα. Θυμώνω
όταν σκέφτομαι πόσο σκληρά δούλεψε νέος στα ορυχεία υπό τις εντολές του
κόμματος με τα άγρια σκυλιά να φυλάνε τους σκλάβους του καθεστώτος.
Πάντα μας
έλεγε τις ιστορίες με τον Σκεντέρμπεη ή Γκέργκι Καστριότι και τον πολεμικό αετό του που είναι η εθνική
μας σημαία και τα βράδια σαν παραμύθι ακούγαμε τους θρύλους για το Σούλι, τους
αγώνες των φατριών και τις εκκλήσεις για ένωση, τα σχέδια των αγωνιστών του '21 αλλά και των απογόνων τους για κοινή πορεία, τον ρόλο των Φαναριωτών των Τούρκων και των Αμερικανών να μας
χωρίσουν, τις προδοσίες του Αλβανικού κράτους αλλά και την τραγική αδιαφορία
του Ελληνικού κράτους. Όταν σκότωσαν τον Κατσίφα μίσησα περισσότερο το Αλβανικό
κράτος αλλά και τους πολιτικούς στην άλλη πλευρά.
Πρόσφατα βρήκα βιβλία για τον
Midh’at Frashëriκαι
τον Αριστείδη Κόλλια που επαληθεύουν όσα σκεφτόμουν αλλά δεν τολμούσα να τα πω σε
κανέναν. Πέρασα και από τα γραφεία της «Χρυσής Αυγής» και εγώ και άλλοι αλλά
έφυγα γρήγορα όταν κατάλαβα τι παίζει. Ζω σε μια πόλη που οι ξένοι δεν είμαστε
πλέον εμείς αλλά οι άλλοι από την ανατολή που έχουν τα πάντα δωρεάν και δεν σέβονται τίποτα και κανέναν ούτε την χώρα
αυτή ούτε εμάς τους «ξένους» αλλά ούτε και τους ντόπιους. Αγαπώ την γη αυτή και
ξέρω με ποια πλευρά θα πάω όταν θα έρθει η ώρα της μάχης …»
«…Andrey Burdenko το όνομα του παππού μου. Πολέμησε με
τα «Παιδιά του Δάσους» στα απέραντα δάση της Ουκρανίας χρόνια μετά το επίσημο
τέλος του μεγάλου πολέμου. Πήρα το όνομα του αλλά δεν τον γνώρισα ποτέ παρά
μόνο μέσα από κάποιες ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Με ελάχιστες δυνάμεις δίπλα του,
απέναντι σε πάνοπλες στρατιές του Μπέρια και του Στάλιν που έστελναν ακόμη και
φλογοβόλα άρματα με τα τάγματα της NKVD να κάψουν και να σκοτώσουν αγρότες και εργάτες. Κυνηγημένος
από όλους πιστός ακόλουθος του Banderaκαι
φανατικός ενάντια στους μπολσεβίκους, αφού οι συγγενείς του είχαν πεθάνει στον
μεγάλο λιμό χρόνια πριν. Όταν το αντάρτικο «έσπασε» προσπάθησε να ξεφύγει από
τα σύνορα αλλά τον κάρφωσαν οι κομμουνιστές προύχοντες ενός χωριού. Τον
έστειλαν στην Σιβηρία και πέθανε από την πείνα. Δεν τον θάψαμε ποτέ.
Στην
Ελλάδα ήρθα μικρός για διακοπές αλλά τελικά έμεινα για πάντα. Όταν μεγάλωσα
λίγο βρήκα μια αγκαλιά και δουλειά στην Ουκρανική κοινότητα της νέας πατρίδας.
Έμεινα έκπληκτος όταν είδα πρόσφατα κάποιους Έλληνες «φασίστες» να στηρίζουν
την Azovαπέναντι
στους Μοσχοβίτες που ονειρεύτηκαν να μπουν στο Κίεβο με άρματα μάχης μαζί με
τους Τσετσένους μισθοφόρους του Πούτιν και τους κομμουνιστές αποσχιστές. Σήμερα
η ζωή μου είναι εδώ, η πατρίδα μου είναι και εδώ, και τα βράδια που ακούω blackmetalκαι
διαβάζω για τον Παγανισμό πολλές φορές σκέφτομαι ότι εμείς οι γιοι του Perun και πάλι νιώθουμε σαν το σπίτι μας
ανάμεσα στους Έλληνες αδερφούς μας. Μήπως το πνεύμα της Βαράγγιας Φρουράς ζει
ακόμη; Καιρός να υπερασπιστούμε και πάλι την ίδια γη…»
«…Πως σε λένε; IlianaLupescu. Ετών; 23. Από πού είσαι;
Ρουμανία. Με κοίταξε έντονα ο μπάτσος στα μάτια. Ομορφούλα είσαι μου λέει και
παρατηρούσε τα ξανθά μαλλιά μου … Είπα να τον στείλω στον διάολο αλλά είχα ήδη
φρικάρει που με έπιασαν. Η συνέχεια γνωστή. Δαχτυλικά αποτυπώματα, ανακριτής,
δικαστήριο, καταδίκη με αναστολή. Η κατηγορία πέσιμο σε μπάτσους στην πλατεία, ξύλο
από την αστυνομία, αφού μόλις είδαν ότι ήμουν μέλος «αντιεξουσιαστικής»
συλλογικότητας κυριολεκτικά αφήνιασαν στο τμήμα. Αυτούς τους «ανάρχες» γνώρισα
στο σχολείο, σε αυτούς εντάχθηκα. Αλλά γρήγορα άρχισα να νιώθω σαν την μύγα
μέσα στο γάλα. Κάτι περίεργα τσιτάτα για έμφυλες ταυτότητες, ένα απύθμενο μίσος
για τους άντρες που πολλές φορές ήταν άνευ λόγου, ομιλίες υπέρ των αμβλώσεων,
και άλλα τέτοια κουλά. Τι δουλειά είχα εγώ εδώ;
Οι γέροι μου ποτέ δεν μιλούσαν
πολιτικά στο σπίτι. Μου έλεγαν μην μπλέξεις με αυτά. Ήξερα μόνο ότι επί
Τσαουσέσκου οι δικοί μου πεινούσαν και χάρηκαν όταν τον σκότωσαν σαν το σκυλί. Άλλωστε
ο παππούς είχε πεθάνει έξω από το Στάλινγκραντ και πάντα ήμασταν οι
«καταραμένοι» στην γειτονιά μας στο Βουκουρέστι. Όμως μετά την πτώση του
καθεστώτος τα πράγματα χειροτέρεψαν λόγω του καπιταλισμού και πήραμε δυο
βαλίτσες και τον σκύλο και φύγαμε νύχτα. Ο μπαμπάς ήξερε να δουλεύει ηλεκτρολόγος,
η μάνα κράταγε γριές. Δεν έχω παράπονο αλλά ψαχνόμουν για την ταυτότητα μου, ποια
είμαι, από πού είμαι, τι ρίζες έχω. Δεν ήμουν ποτέ της θρησκείας αλλά μια μέρα
η ζωή μου άλλαξε. Βρήκα σε έναν πάγκο στο Μοναστηράκι ένα βιβλίο στα ελληνικά για
την Σιδηρά Φρουρά και τον Codreanu. Παραξενεύτηκα
από το Ρουμανικό όνομα και τις αναφορές στην χώρα μου το πλήρωσα και έφυγα.
Κάθε βράδυ το διαβάζω και έτσι ανακάλυψα έναν άλλο ηρωικό κόσμο. Την μυστηριακή
Ορθοδοξία και τον Ρουμανικό Φασισμό. Έννοιες που μέχρι χτες δεν τολμούσα να
σκεφτώ, μπροστά μου πέρασε σαν ταινία η ιστορία της Ρουμανίας όπως ο Draculaπου
σκότωσε χιλιάδες Τούρκους και στο τέλος ο Capitanκαι
το μαρτυρικό τέλος του. Έψαξα στο διαδίκτυο και βρήκα και άλλους που διάβαζαν
και μελετούσαν τα μυστικά της Ρουμανίας. Κάθε μέρα που σχολάω από την δουλειά σε
μια γειτονιά του Πειραιά βρίσκω κοινές παρέες σε ένα καφέ. Κάποιοι από αυτούς
με άσπρα κορδόνια στις αρβύλες και τατουάζ με μαύρους ήλιους και ρούνους. Με
δέχτηκαν σαν αδερφή τους και με φωνάζουν «συναγωνίστρια» με στηρίζουν και τους
στηρίζω. Τους αγαπώ και με αγαπούν. Μιλάμε για μουσική και πολιτική, δεν μας
αρέσει που η πόλη θυμίζει Καμπούλ …»
«…Θυμάμαι τον πατέρα να τρέχει να μας κρύψει στο
υπόγειο γιατί έρχονταν τα σκυλιά του ISIS. Οι χριστιανοί κράτησαν το μέτωπο και μας βοήθησαν και
οι σιιτικές φιλοιρανικές πολιτοφυλακές. Όλοι οι γείτονες παρά τις θρησκευτικές διαφορές με
σημαίες της Συρίας και πορτρέτα του Assadστα σπίτια τους αλλά στο
δικό μας μόνο το λάβαρο του Εθνικοσοσιαλιστικού SSNP. Εμείς παλιά μιλούσαμε και ελληνικά αλλά πλέον λίγοι παππούδες
τα μιλάνε στο χωριό μας. Κλάψαμε πολλά αδέρφια που έπεσαν για την προστασία
μας. Πάντα είχαμε αγάπη για την Ελλάδα αφού οι ρίζες μας δεν ήταν Αραβικές αλλά
κληρονομιά του Αλέξανδρου. Είμαστε η δεύτερη Μεγάλη Ελλάδα.
Τα αρχαία μνημεία
υπάρχουν παντού και μας θυμίζουν την ταυτότητα μας. Παρά το γεγονός ότι είμαστε
χριστιανοί νιώθουμε μέσα μας βαριά την κληρονομιά των Σελευκιδών. Όταν το
μέτωπο σταθεροποιήθηκε ο πατέρας μας έστειλε μέσω Λιβάνου σε μια ξαδέρφη μας
που ζει στην Θεσσαλονίκη. Εκεί στεριώσαμε και προσπαθούμε να στηρίξουμε αυτούς
που έμειναν πίσω. «Μα εσύ δεν μοιάζεις για Άραβας» μου λένε όσοι με γνωρίζουν,
ναι δεν είμαι και δεν νιώθω αλλά αγαπάω την Συρία όσο και την Ελλάδα. Ο θείος
μου σκοτώθηκε το ’67 ενάντια στους Ισραηλινούς και όταν τον έφεραν του βάλαμε στα
μάτια νομίσματα και στα χέρια μια σημαία ελληνική. Τότε δεν ήξερα τον λόγο για
όλα αυτά. Μετά έμαθα ότι είναι ελληνικό έθιμο τα νομίσματα για την ανταμοιβή
στο βαρκάρη των ψυχών.
Έμαθα γρήγορα ελληνικά και οι καθηγητές μου στο
φροντιστήριο μου έδιναν συγχαρητήρια παρά το ότι ήμουν ξένος για αυτούς. Μα δεν
είμαι ξένος τους έλεγα … και αυτοί χαμογελούσαν ειρωνικά. Σύντομα βρήκα
κάποιους περίεργους τύπους ένα βράδυ να κολλάνε πολύχρωμες αφίσες για την
Συρία. Ήταν Έλληνες και «εθνίκια» όπως μου είπαν και σύντομα γίναμε φίλοι. Δεν
είχαν σχέση με κόμματα αλλά είναι πατριώτες που αγαπάνε την Συρία και μισούν
αυτούς του FSA. Φοράνε
και μπλουζάκια FCKISIS. Τους
είπα όλα όσα ήξερα και ένιωσα να είμαι Έλληνας όσο ποτέ. Τα βράδια που τους μαγειρεύω
συνταγές από την πατρίδα ακούμε μουσικές παραδοσιακές αλλά και για τον Ακρίτα
Διγενή που πολέμησε στα μέρη μου για μια πατρίδα κοινή απέναντι στους εισβολείς.
Κάποιος Σύριος ηγέτης είχε πει «επίθεση στην Ελλάδα σημαίνει επίθεση στην
Συρία». Με λένε SimeonYudehκαι
δηλώνω Έλληνας της Συρίας…»
«… Ο πατέρας οικοδόμος με εργατικό ατύχημα στα νιάτα
του. Η μάνα δασκάλα, λατρεύει την χώρα. Πολλά χρόνια στην Ελλάδα. Πηγαίνω κάθε
καλοκαίρι στην Πολωνία. Αλλά η καρδιά μου είναι εδώ. Πήγα σε μερικές συναυλίες
εθνικιστικές με φίλους skinheads,
καλά παιδιά οι Έλληνες και υπερήφανοι για τις ιδέες τους. Κάποιοι συμπατριώτες
μου ήταν και μέλη σε γνωστό κόμμα για χρόνια αλλά ξενέρωσαν με κάποια σκηνικά.
Δεν έχουμε κακό όνομα νομίζω, κάποιοι πίνουν λίγο παραπάνω αλλά μας αγκάλιασε η
Ελλάδα. Και αγαπάω τα πάντα σε αυτό το μέρος. Πήγα Μυκήνες, Επίδαυρο και
Βεργίνα. Μεγάλη ιστορία αυτός ο τόπος. Πονάω που μας κατάντησε το ΔΝΤ αποικία.
Αλλά δεν το βάζω κάτω. Έχω καλή δουλειά, βγάζω λεφτά, Πολωνέζα σύντροφο αλλά
δεν αντέχω να ακούω παντού αμανέδες και να βλέπω να πουλάνε κάτι τύποι
«σκοτεινοί» πρέζα έξω από σχολεία και γυμναστήρια. Ένα βράδυ που πείραξαν μια
Ελληνίδα τους άφησα με τα δόντια τους να τα μαζεύουν από το πεζοδρόμιο. Είμαι
γιος Ουσάρων που τσάκισαν τους Οθωμανούς στα πεδία των μαχών, αντικομμουνιστής
αλλά και αντικαπιταλιστής. Οι κόκες και οι σάπιες ιδέες της «νέας αριστεράς»
δεν μου λένε τίποτα αφού έχω κάνει τις επιλογές μου. Το αφεντικό με φωνάζει
«φασίστα» αλλά δεν έχω θέμα και γελάω, είμαι ότι νομίζουν. Έχω βρει Έλληνες συντρόφους και με δέχτηκαν σαν μέλος της οικογένειας τους. Στο βουνό που πάμε
για πεζοπορία, στο γήπεδο, στα μαγαζιά λένε «ήρθε ο Πολωνός», τους απαντάω
«Έλληνας και Πολωνός» αν και παρά το γεγονός ότι γελάνε το δέχονται! Δεν θέλω
να δω την σημαία των Σαλαφιστών στην Ακρόπολη. Πείτε με «φασίστα» δεν με
νοιάζει. Michał Krawiec…»
«…VarlamJakasvili. Ξένος
στην Ελλάδα, ξένος και στην Γεωργία. Οι παππούδες πολέμησαν ενάντια στους
Σταλινικούς. Ακολούθησαν διώξεις. Ο πατέρας απολύθηκε από την δουλειά γιατί
έκαψε ένα βράδυ τα γραφεία του κόμματος στο χωριό μας. Μας έσωσε η επιχείρηση
του ελληνικού στρατού κατά την διάρκεια του πολέμου το '93. Λίγο μετά σχολείο στα
Σεπόλια. «Είστε κλέφτες και δολοφόνοι». Αυτό θυμάμαι να μου λέει ο διευθυντής στο
σχολείο. Μα εγώ δεν είχα σχέση με αυτούς που μας ξεφτιλίζουν. Ούτε κλέψαμε ούτε
πειράξαμε κανέναν. Ήρθαμε σαν πρόσφυγες της Γεωργίας αλλά είχαμε και ελληνικές
ρίζες. Ξέραμε λίγα ελληνικά και τα παιδιά με έβλεπαν περίεργα. Μισώ αυτούς που
σπιλώνουν το όνομα μας, μας έκανε κτήνη ο κομμουνισμός και η τουρκική απειλή αλλά
τα νέα παιδιά είναι αλλιώς και θέλουν να τους νιώθουν συμπατριώτες.
Ακούω
παραδοσιακή γεωργιανή μουσική που μιλάει και για αρχαία Ελλάδα και κοινές ρίζες
αλλά και ελληνική με προτίμηση σε αυτά που μιλάνε για αντίσταση και λευτεριά όπως
τα ριζίτικα. Ακόμη θυμάμαι την μάνα μου να τσακώνεται με μουσάτους δημοσιογράφους
ακροαριστερής εφημερίδας που ήρθαν μια μέρα απρόσκλητοι στον σύλλογο της
κοινότητας μας για να μας πείσουν να βγάλουμε ανακοινώσεις για τον ρατσισμό.
Ποιο ρατσισμό; Αυτοί ήταν ρατσιστές που όπως μας είπαν «είσαστε υπερβολικά
πατριώτες» επειδή είχαμε στον χώρο μας ελληνικές σημαίες και βιβλία για την
κοινή ιστορία των δυο χωρών.
Στο στρατό που υπηρέτησα στις ειδικές δυνάμεις
ήμουν πρώτος στις βαθμολογίες, σε όλα μέσα, στο ποτάμι στον Έβρο δώσαμε μάχες
με τους Τούρκους και τους Αφγανούς που είχαν πάρει χάπια και απειλούσαν να μας
σφάξουν. Δεν απαιτώ να με δεχτούν ως Έλληνα όλοι αλλά είμαι Λευκός, νομίζω πιο
λευκός από κάτι «γύφτους» που μιλάνε για «εθνικισμό» πράγμα που δεν κατάλαβα
ποτέ. Θέλω να κάνω παιδιά που να είναι υπερήφανα για την καταγωγή τους και να
αγαπήσουν αυτή την χώρα. Αν χρειαστεί να πεθάνουν για αυτή …»
«…ArpiTachikian
γράφει η ταυτότητα. Η γιαγιά από όπου πήρα το όνομα της επέζησε μετά την
καταστροφή και ήρθε στον Πειραιά μαζί με Έλληνες της Ιωνίας μέσα σε ένα σαπιοκάραβο.
Έχασε τα πάντα από τους Τσέτες. Τις αδερφές της δεν τις έσωσε. Τις βίασαν και τις
κρέμασαν στην κεντρική πλατεία οι Κεμαλικοί που είχαν πάρει όπλα και λίρες από τους
Σοβιετικούς όπως έμαθα μετά από χρόνια. Την πέταξε το κράτος σε μια καλύβα με
λάσπη στην Κοκκινιά. Γλύτωσε από τα αεροπλάνα του Σκόμπυ στα Δεκεμβριανά. Ενταγμένη
στο ΕΑΜ αλλά μακριά από ακρότητες και υπερβολές που έκαναν άλλοι Αρμένιοι.
Ψήφιζε ΚΚΕ και ο πατέρας και η μάνα το ίδιο επί χρόνια αλλά μετά από χρόνια
ξύπνησαν.
Και εγώ με την σειρά μου εγγραφή στην ΚΝΕ. Δεν με σήκωνε το κλίμα,
κάτι η ιστορική καταπίεση της ΕΣΣΔ για τα θέματα μας με τους Αζέρους κάτι το κλίμα
που θύμιζε στάνη και ρομπότ άρχισα να δυσανασχετώ. Άκουγα για τα ξαδέρφια μου που
πήγαιναν σε πορείες ενάντια στην Τουρκική πρεσβεία. Είχα πάει και εγώ. Επαναστατική
γυμναστική. Μετά έμαθα για την ASALA.
Αριστεροί εθνικιστές (!) δεν είχα ξανακούσει ποτέ για αυτούς. Στην ΚΝΕ δεν τους
ήξεραν ή δεν μίλαγαν για αυτούς. Πίεσα, ρώτησα, τσακώθηκα, σιχάθηκα και έφυγα. Έψαξα
μόνη μου την αλήθεια. Βρήκα μια άλλη οπτική της ιστορίας. Ομάδες θανάτου που εκδικήθηκαν το
αίμα των προγόνων μας. Κάποιοι την εποχή εκείνη μαζί με τους Πόντιους στο αντάρτικο και μετά στο πλευρό του Άξονα.
Ο πρόσφατος πόλεμος στην Αρμενία με συγκλόνισε βαθιά. Αναρωτήθηκα γιατί
οι συμπατριώτες μου που ήταν στην antifaή και σε ακροαριστερές
οργανώσεις δεν βοηθούσαν τον αγώνα του λαού μου. Τελικά διάβασα για
κινήσεις αλληλεγγύης κάποιων εθνικιστών που στήριζαν το δίκιο μας. Κάποιοι
άλλοι δεν ήταν δημοκράτες ούτε μαρξιστές κάποιοι από αυτούς που είχαν κάνει θητεία πήραν ακόμη και εισιτήριο
για το Ερεβάν και πολέμησαν. Πολλοί στον κύκλο μου ξέχασαν γρήγορα τις αηδίες
των δήθεν «συντρόφων» που είναι μόδα στους Αρμένιους του εξωτερικού και ένιωσαν
να ξαναγεννιόνται μέσα από την εθνική υπερηφάνεια και την αντίσταση στον
Ερντογάν. Πλέον στο δωμάτιο μου έχω την
ελληνική σημαία και μαζί με αυτή την αρμενική. Είμαι Αρμένισσα, νιώθω και
Ελληνίδα, φτύνω στα μούτρα τους μοδάτους βλάκες που βρίζουν την Ελλάδα και τον Ελληνισμό…»
Με τις ύαινες του αντιφασισμού ή με την αγέλη των Λευκών Λύκων;
Όταν μαζευτήκαμε στο δωμάτιο στον Οίκο μας, οι πέντε μας
μαζί με δέκα πρωτοετείς και δευτεροετείς φοιτητές, και όταν θελήσαμε να
γράψουμε μερικά γράμματα προς τον κύριο Χριστάτσε Σολομόν και σε άλλους, μόνο
τότε συνειδητοποιήσαμε πόσο φτωχοί ήμασταν, γιατί όλων μαζί μας έλειπαν ακόμη
και τα χρήματα για τους φακέλους και τα γραμματόσημα. Μέχρι τότε, όποτε μας
έλειπαν χρήματα, πηγαίναμε στους μεγαλύτερους βετεράνους και τους ζητούσαμε.
Αλλά τώρα δεν είχαμε κανέναν για να στραφούμε. Να ξεκινήσουμε έναν πολιτικό
οργανισμό τελείως αδέκαροι! Ήταν ταυτοχρόνως ένα δύσκολό και τολμηρό πράγμα για
να κάνουμε. Σε αυτόν τον αιώνα που η ύλη είναι παντοδύναμη, που κανείς δεν
ξεκινάει οτιδήποτε ασχέτως του πόσο μικρό είναι, χωρίς να ρωτήσει τον εαυτό του
«πόσα λεφτά έχω;». Ο Θεός ήθελε να αποδείξει, πως στην λεγεωναρική νίκη η ύλη
δεν έπαιζε κανένα ρόλο.
Μέσω της τολμηρής χειρονομίας μας, στρέψαμε τις πλάτες μας
σε μία νοοτροπία που κυριαρχούσε στα πάντα. Σκοτώσαμε μέσα μας έναν κόσμο, ώστε
να υψώσουμε έναν άλλο, ψηλά ως τον ουρανό. Η απόλυτη εξουσία της ύλης
ανατράπηκε, έτσι ώστε να αντικατασταθεί από την αρχή του πνεύματος, των ηθικών
αξιών.
Δεν αρνούμασταν και δεν θα αρνηθούμε ποτέ την ύπαρξη, την
λειτουργία και την αναγκαιότητα της ύλης στον κόσμο, αλλά αρνηθήκαμε και θα
αρνούμαστε για πάντα το δικαίωμα της απόλυτης κυριαρχίας της. Με άλλα λόγια,
δίναμε ένα χτύπημα σε μία νοοτροπία, η οποία έθετε τον χρυσό μόσχο στο
επίκεντρο και ως τον κύριο σκοπό της ζωής. Συνειδητοποιούσαμε, πως αν επρόκειτο
να βαδίσουμε αυτόν τον δρόμο της αντεστραμμένης σχέσεως αξιών μεταξύ πνεύματος
και ύλης, θα είχαμε εξαντλήσει εντός μας κάθε κουράγιο, δύναμη, πίστη και
ελπίδες. Κατά την διάρκεια εκείνου του πρώτου ξεκινήματος βρήκαμε την μόνη
ηθική δύναμη, μόνο στην ακλόνητη πίστη, πως θέτοντας τους εαυτούς μας στην
αρχική αρμονία της ζωής, την υποταγή της ύλης στο πνεύμα, θα μπορούσαμε να
υποτάξουμε τις αντιξοότητες και να είμαστε νικηφόροι επί των σατανικών δυνάμεων
που συνασπίζονταν με σκοπό να μας καταστρέψουν.
Κορνήλιος Κοντρεάνου
Από το βιβλίο του «Για τους Λεγεωνάριους μου» (1936)
Τον Οκτώβριο του 1923, ο Ρουμάνος εθνικιστής Corneliu Zelea
Codreanu προδομένος από έναν από τους συνεργάτες του, συλλαμβάνεται και
δικάζεται. Είχαν προηγηθεί τον Δεκέμβριο του 1922, μεγάλες διαδηλώσεις
φοιτητών εναντίον της πρόθεσης της κυβέρνησης να χορηγήσει υπηκοότητα στους
Εβραίους της Ρουμανίας, ενώ τον Μάρτιο του 1923 ο Codreanu μαζί με τον καθηγητή
και πολιτικό Alexandru C. Cuza (Κούζα) ιδρύουν την Εθνικο-Χριστιανική Λίγκα
Άμυνας (Liga Apărării Naţional Creştine).
Πρωτύτερα, ο Codreanu, μετά από
έρευνα που είχε κάνει, είχε ανακαλύψει ότι οι ηγέτες των Ρουμάνων Κομμουνιστών
εργατών δεν ήταν ούτε Ρουμάνοι, ούτε εργάτες. Στο Ιάσιο, το «εργατικό κίνημα»
είχε επικεφαλής τον Δρ Ghelerter μαζί με τους Gheler, Spiegler και Schreiber.
Στην πρωτεύουσα, το Βουκουρέστι, οι ηγέτες ήταν η Ana Pauker και ο Ilie
Moscovici. Όλοι τους ήταν Εβραίοι.
Συνειδητοποιώντας τι συνέβη πριν από μερικά
χρόνια στη Ρωσία, όπου ένα μεγάλο μέρος της ηγεσίας της μπολσεβίκικης
επανάστασης ήταν Εβραίοι, θεώρησε ότι η πατρίδα του η Ρουμανία, ήταν σε κίνδυνο
να πέσει στα χέρια των Εβραίων κομμουνιστών, οι οποίοι θα κατέστρεφαν τα πάντα
στη Ρουμανία. Λέει ο ίδιος: «Αν αυτοί νικήσουν θα έχουμε τουλάχιστον Ρουμάνους
εργάτες να διοικούν την Ρουμανία; Θα είναι οι Ρουμάνοι εργάτες κυρίαρχοι της
χώρας; Όχι! Η επόμενη μέρα που θα ξημερώσει θα μας βρει σκλάβους μιας από τις
πιο βρώμικες τυραννίες: της Ταλμουδικής, εβραϊκής τυραννίας»
"Φασισμός σημαίνει πρώτα απ’ όλα να αμύνεσαι του έθνους σου εναντίον των κινδύνων που το απειλούν. Σημαίνει την καταστροφή αυτών των κινδύνων και το άνοιγμα ενός ελεύθερου δρόμου προς την ζωή και την δόξα του έθνους σου"
Με την ευκαιρία της έκδοσης στα ελληνικά, του βιβλίου
του καθηγητή Claudio Mutti «Ο Μίρτσεα Ελιάντε και η Σιδηρά Φρουρά - η διανόηση
του Εθνικισμού στον Μεσοπόλεμο», συζητήσαμε με τον μεταφραστή και σχολιαστή του
βιβλίου Κωνσταντίνο Τσοπάνη.
Το βιβλίο πραγματεύεται την σχέση Ρουμάνων διανοουμένων
του Μεσοπολέμου, με την ρουμανική Λεγεώνα του Κ. Κοντρεάνου. Πώς εξηγείται η
στελέχωση ή το βραχύχρονο πέρασμα μεγάλων ονομάτων της ρουμανικής και
ευρωπαϊκής διανόησης από την Σιδηρά Φρουρά;
Η Σιδηρά Φρουρά, ή Λεγεώνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ όπως
ήταν το πρώτο της όνομα, υπήρξε κάτι πολύ περισσότερο από ένα πολιτικό κόμμα ή
ένα ιδεολογικό κίνημα που αίφνης αναφάνηκε στο πολιτικό στερέωμα της Ρουμανίας
του Μεσοπολέμου. Μπορούμε να πούμε ότι ήταν πολύ περισσότερο μια πίστη και μια
μεταφυσική, μια ακτιβιστική μορφή και ερμηνεία του Ορθοδόξου Μυστικισμού ο
οποίος γνώρισε μεγάλη άνθηση στην καθ' ημάς ανατολή. Ο Mircea Eliade είχε
γράψει κατά τον Μεσοπόλεμο το εξής πολύ χαρακτηριστικό κείμενο για την
ιδιοπροσωπεία της Σιδηράς Φρουράς: «Σήμερα όλος ο κόσμος βρίσκεται υπό το
σύμβολον της επαναστάσεως, αλλά ενώ άλλοι λαοί ζουν αυτήν την επανάσταση στο
όνομα ενός ταξικού αγώνος και μια οικονομικής υπεροχής (ο κομμουνισμός), ή του
Κράτους (ο Φασισμός), ή της Φυλής (ο Χιτλερισμός), η Λεγεωναρική Κίνηση
γεννήθηκε υπό το σύμβολο του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και θα θριαμβεύσει δια της θείας
χάριτος. Για αυτό, ενώ όλες οι σύγχρονες επαναστάσεις είναι
πολιτικές, η λεγεωναρική επανάσταση είναι πνευματική και χριστιανική. Ενώ όλες
οι σύγχρονες επαναστάσεις έχουν ως σκοπό την κατάληψη της εξουσίας από μια
κοινωνική τάξη ή από έναν άνθρωπο, η λεγεωναρική επανάσταση έχεις ως απώτατο
στόχο της τη σωτηρία του έθνους τη συμφιλίωση του ρουμανικού έθνους με τον
Θεό.» Κι είναι χαρακτηριστικό ότι αυτό το κείμενο το χρησιμοποίησε ο Capitan Codreanu
στην απολογία του ενώπιον του δικαστηρίου.
Ο Capitan Corneliu Codreanu βασίσθηκε ακριβώς επάνω
στην χριστιανική πίστη και το μυστικιστικό ή μυστικό αν θέλετε βίωμα
προκειμένου να δημιουργήσει στην πατρίδα του τον «Νέο Άνθρωπο». Και τα
κατάφερε! Έχοντας ο ίδιος όχι μόνο το ρητορικό χάρισμα, αλλά κι εκείνο της
πειθούς και της σκηνικής παρουσίας, πιστεύοντας όμως κυρίως και ο ίδιος σε αυτά
που κήρυττε, έχτισε βήμα προς βήμα μια μεταφυσική κι έναν ορθόδοξο μυστικισμό
του υπερεθνικισμού. Σαν άλλος βιβλικός προφήτης κατάφερε να αγγίζει με τους
λόγους του τις καρδιές των ανθρώπων και να τους κατακτά. Από εκεί και πέρα
όσοι, παρασυρμένοι από την φλόγα που είχαν ανάψει τα λόγια του μέσα τους,
αποφάσιζαν να τον ακολουθήσουν, κυριολεκτικώς μεταμορφώνοντο εσωτερικώς. Δεν
ήσαν πλέον τα απλά αγροτόπαιδα που τον είδαν να καταφθάνει στο χωριό τους επάνω
στο άσπρο του άλογο, περιβεβλημένο με την παραδοσιακή ρουμάνικη φορεσιά για να
τους μιλήσει. Ήσαν πυρσοί πυρφόροι που ένωναν την εσωτερική τους φλόγα με την
πυρκαγιά εκείνη του Αρχηγού, του Capitan Codreanu που είχε πυρπολήσει τις ψυχές
τους.
Έχοντας απόλυτη βεβαιότητα για τη μεταφυσική ορθότητα της επιλογής τους
ήταν έτοιμοι πλέον να πεθάνουν ή να πολεμήσουν και να σκοτώσουν προκειμένου να
επιτευχθεί ο υπέρτατος στόχος που δεν ήταν άλλος από τη σωτηρία της Πατρίδος. Μιας
Πατρίδος καθημαγμένης από τον σαπισμένο πολιτικό κόσμο της εποχής εκείνης ο
οποίος, κρυμμένος καλά πίσω από τη λάμψη των στολών και των αμφιέσεων κάθε
λογής που επέβαλλε το αυστηρό ανακτορικό πρωτόκολλο των Χοχετζόλερν Σιγκμαρίνεν
που βασίλευαν στη Ρουμανία, φρόντιζε μόνο να πλουτίζει ξεπουλώντας
κυριολεκτικώς πατρίδα και έθνος. «Muntii nostri aur poarta, dar noi cersim din
poarta in poarta», έλεγε με απόγνωση ο Ρουμάνικος λαός. Τα βουνά μας είναι
γεμάτα μεταλλεία χρυσού κι εμείς ζητιανεύουμε από πόρτα σε πόρτα για να
ζήσουμε. Οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας, όπως η πετρελαιοφόρος ζώνη του
Πιτέστι - Πλοέστι, λίγα χιλιόμετρα έξω από το Βουκουρέστι, είχαν παραχωρηθεί σε
ξένα συμφέροντα και ο λαός δούλευε ως σκλάβος στους ξένους αφεντάδες. «Όποιος
αγάπησε τους ξένους, να φάνε την καρδιά του τα σκυλιά, το σπίτι του να ερημωθεί
και να έχει την καταρά του Έθνους!» έγραφε λίγα χρόνια πριν ο εθνικός ποιητής
της χώρας, Mihai Eminescu, πριν βρεθεί δολοφονημένος σε κάποιο σανατόριο.
Φυσικό ήταν όλη αυτή η αδικία να φλογίζει τις ψυχές των νέων και εκείνοι να
εξεγείρονται ζητώντας Δικαιοσύνη!
Κι αφού η μόνη πολιτική κίνηση που έδειχνε να
είναι αφοσιωμένη στα ιδανικά της Πατρίδος ήταν εκείνη της Σιδηράς Φρουράς, δεν
άργησαν να πυκνώσουν και οι νέοι φοιτητές και αυριανοί καθηγητές και
διανοούμενοι τις γραμμές της. Κι είναι αλήθεια ότι μορφές του πνεύματος, όπως ο
υπαρξιστής ελληνιστής πανεπιστημιακός καθηγητής Nae Ionescu, αλλά και άλλοι που
διακρίθηκα αργότερα στη διασπορά όπως ο μέγιστος των Θρησκειολόγων Mircea Eliade,
ο φιλόσοφος Emil Cioran, ο ποιητής και συγγραφέας Virgil Gheorgiu του οποίου το
έργο «25η ώρα» έγινε ταινία στο Χόλλυγουντ, αλλά κι άλλοι που προτίμησαν να
ακολουθήσουν την οδό του μαρτυρίου μαζί με την πατρίδα τους, μη εγκαταλείποντας
τη Ρουμανία όπως ο φιλόσοφος Constantin Noica και πόσοι άλλοι ακόμα πέρασαν από τις γραμμές της
Λεγεώνας βιώνοντας τη φυγή από την έρημο του κόσμου στον χώρο του πνεύματος και
του μεταφυσικού.
Ο Eliade είναι μια κατακυρωμένη προσωπικότητα στην
επιστήμη της θρησκειολογίας. Πού οφείλεται ότι δεν είναι ευρέως γνωστή η ένταξή του στην Σιδηρά Φρουρά
και πόσο επηρέασε την μετέπειτα πορεία του η επιλογή του αυτή;
Ο Mircea Eliade είναι για μένα ο μεγαλύτερος
θρησκειολόγος του περασμένου αιώνος και συνάμα και ο πιο αδικημένος. Και το λέω
αυτό διότι η ένταξη του στην Σιδηρά Φρουρά του κόστισε πάρα πολύ ήδη από τα
πρώτα χρόνια. Ας μην ξεχνάμε πως συνελήφθη ήδη προπολεμικώς στη Ρουμανία από τη
δικτατορική κυβέρνηση του Βασιλέως Καρόλου Β και ενεκλείσθη στο στρατόπεδο της
Miercurea Ciuc μαζί με πολλούς άλλους κορυφαίους Λεγεωναρίους. Αλλά και
έγκλειστος ακόμα δεν έπαυσε τη δράση του αφού παρέδιδε μαθήματα στους
φυλακισμένους Λεγεωναρίους. Το οριακό σημείο για τον ίδιο, σχετικώς με την
παραμονή του στη Λεγεώνα, ήταν προφανώς η δολοφονία του Capitan από τη Βασιλική
Ρουμανική Κυβέρνηση. Έκτοτε άρχισε να απομακρύνεται από τις γραμμές της Σιδηράς
Φρουράς αφού ήξερε καλά που ο κινητήριος μοχλός του κινήματος ήταν ο ίδιος ο
Capitan Codreanu. Και ο Capitan πλέον δεν υπήρχε. Το πολιτικό κατεστημένο της
χώρας, σάπιο και αμοραλιστικό εντελώς, είχε καταφέρει ένα καίριο πλήγμα στον
κύριο αντίπαλο του που ήταν η Σιδηρά Φρουρά. Ο Capitan ήταν νεκρός και για να
παραφράσουμε τους λόγους του Ταλεϋράνδου, ο Eliade αποφάσισε να μην ακολουθεί
ένα πτώμα.
Η χαρισματική προσωπικότης του Capitan, του μαγικού πρίγκηπα Φατ
Φρουμός των ρουμανικών θρύλων που θα έσωζε το Έθνος, ήταν αυτή που είχε θέλξει
τον ίδιο τον Eliade όπως και πάμπολλους άλλους. Τώρα που ο Capitan δεν είχε
πλέον φυσική παρουσία κι ενώ η χώρα κατελήφθη από τον Σοβιετικό Στρατό, o
Eliade ένοιωσε ότι δεν είχε πλέον πατρίδα να τον περιμένει κι ότι έπρεπε να
επιβιώσει στον ελεύθερο κόσμο, σε έναν κόσμο όμως που το να έχει υπάρξει
κάποιος σύμμαχος του Χίτλερ αρκούσε για να του στερήσει πάμπολλες δυνατότητες.
Αποφάσισε λοιπόν να «καλύψει» το «πέρασμα» του από τη Σιδηρά Φρουρά, αλλά ποτέ
δεν αρνήθηκε τη Μεταφυσική της. Στα γραπτά του Eliade των δεκαετιών του τριάντα
και του σαράντα - καθώς επίσης και στο μεταγενέστερο έργο του, αλλά με ένα λιγότερο
προφανή τρόπο - μπορείς κανείς να δει την επιθυμία του για την καταστροφή του
συγχρόνου κόσμου και την ίδρυση ενός νέου Reich. Για τον Eliade ο κόσμος που
δολοφόνησε τον Capitan Codreanu άξιζε μόνον να καταστραφεί κι αυτό ήταν το
μέλλον του. Ωστόσο ο κόσμος αυτός, τον οποίον ο Eliade καταδίκαζε στα κείμενα
του, πρόλαβε να του στερήσει το Νόμπελ τη δεκαετία του 1980 αποκαλύπτοντας,
σύμφωνα με τους διώκτες του, ότι ο
Eliade «ήταν ένας αμετανόητος αχρείος
Ρουμάνος εμιγκρέ, ένας Φασίστας αγκιτάτορας!»
Ο Κοντρεάνου και η Σιδηρά Φρουρά είναι ιδιαίτερα
αγαπητός στους Έλληνες Εθνικιστές ίσως και λόγω της θρησκείας. Πιστεύετε ότι η
Ορθόδοξη Πίστη και ο Εθνικισμός δύνανται να συμπλεύσουν;
Δυνατόν να συμπλεύσουν είναι και αυτό το απέδειξε η
Σιδηρά Φρουρά και οι χιλιάδες χριστιανών εθνικιστών μαρτύρων που αναφάνηκαν
μέσα από τις γραμμές της δίνοντας το αίμα τους χωρίς δεύτερη σκέψη για την
Πατρίδα! Κι αν αξίζει η μελέτη του θρησκευτικού εν πρώτοις, ρουμανικού αυτού
φαινομένου από τους Έλληνες είναι ακριβώς διότι αυτή η εμπνευσμένη ηγετική
μορφή του Capitan Codreanu, που επισφράγισε με την προσωπική του θυσία τα όσα
δίδασκε, κατάφερε ακριβώς να ενώσει και να αλληλοπεριχωρήσει την Ορθόδοξη Πίστη
και τον Εθνικισμό. Κατάφερε μάλιστα κάτι πολύ πιο πέρα από αυτό, να θεμελιώσει
τον Ορθόδοξο Μυστικισμό του Εθνικισμού κι αυτό είναι πάρα πολύ βασικό για
ομόδοξες της Ρουμανίας χώρες όπως η Ελλάδα. Ξέρετε κάτι; Βρισκόμαστε εν Ελλάδι
σε συγκεντρώσεις εθνικιστικές και αν έχετε τον χρόνο και την διάθεση να
ρωτήσετε έναν έκαστον των παρισταμένων σχετικά με την πολιτική και θρησκευτική
φιλοσοφία του θα τα χάσετε από το ποσό πολύ διαφορετικά πράματα πιθανώς να
πιστεύουν μεταξύ τους με τις απόψεις να κινούνται από την αρχαιοελληνική πίστη,
με όλες της τις εκφάνσεις, έως και την ακραιφνή χριστιανική πίστη.
Στη Ρουμανία
αντιθέτως ο Capitan Codreanu κατάφερε να ενώσει και θρησκευτικά τους
Λεγεωναρίους εντός των πλαισίων ενός χριστιανικού ορθοδόξου μυστικισμού του
Εθνικισμού. Ο Λεγεωνάριος ήταν πιστός Χριστιανός και δυνάμει, ανά πάσα στιγμή,
Χριστιανός Μάρτυς! Τις αντιδράσεις της επισήμου Ρουμανικής εκκλησίας στη δική
του θρησκευτική πίστη συνήθιζε να τις αντιμετωπίζει με τους λόγους του
Μπερδιάεφ: «Το δράμα του κόσμου συνίσταται στο ότι οι ψευτοχριστιανοί έχουν
καταλάβει θέσεις κι αξιώματα και οι πραγματικοί Χριστιανοί δε μπορούν να
εφαρμόσουν το Ευαγγέλιο» Απευθυνόμενος δε στους Λεγεωναρίους επαναλάμβανε τους
λόγους του Χοσέ Αντώνιο Πρίμο δε Ριβέρα προς τους Ισπανούς Φαλαγγίτες:
«Λεγεωνάριοι θαρσείτε! Εμάς θα μας δικαιώσει ο Θεός!» Και να είστε σίγουροι ότι
ο Θεός δικαιώνει, απλώς έχει τους δικούς του χρόνους.
Έχετε ασχοληθεί
συστηματικά με τον ρουμανικό εθνικισμό και τα πνευματικά κινήματα της χώρας
αυτής. Ποια είναι τα συγγραφικά και μεταφραστικά σας σχέδια για το μέλλον;
Η αλήθεια είναι ότι παρά το γεγονός των πολυπληθών
άρθρων, δοκιμίων, βιβλίων, μεταφράσεων όπως των πολύτομωνΑπομνημονευμάτων του Horia Sima, Comandant
της Σιδηράς Φρουράς, που έχω κατά καιρούς γράψει και μεταφράσει σχετικά με τη
χώρα και τον ρουμανικό ορθόδοξο Εθνικισμό, πάντα υποκύπτω στον πειρασμό να
γράψω και κάτι καινούριο ή να μεταφράσω κάποιο πολύ ενδιαφέρον έργο που πέφτει
στα χέρια μου. Κι ας μου στοιχίζουν όλα αυτά πολύτιμο χρόνο κι ενίοτε και υγεία
αφού είναι ένα έργο που με καθηλώνει σωματικά και με «στοιχειώνει» ψυχολογικά
μέχρι να το παραδώσω στη δημοσιότητα. Από την άλλη όμως, όταν βλέπεις δυο
κόσμους παράλληλους, κι αναφέρομαι στον ελληνικό και στον ρουμανικό Εθνικισμό,
δεν μπορείς παρά να προσπαθήσεις να τους φέρεις σε άμεση επαφή, γνωριμία κι αλληλοκατανόηση
κι ας αναλώσεις όλες σου τις δυνάμεις σε αυτόν τον αγώνα. Ξέρετε, δεν γίνεται,
ή μάλλον είναι μεγάλη αδικία, να μην έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά τα βιβλία
συγγραφέων όπως ο καθηγητής Claudio Mutti, που αφιέρωσαν τη ζωή τους στον
Εθνικισμό. Ή να μην έχει μεταφραστεί στα Ελληνικά το έργο του μακαριστού
ελληνιστού καθηγητού του πανεπιστημίου της Σαλαμάνκα Miguel de Unamuno!Λες
μέσα σου, κάτι πρέπει να κάνω αφού έχω τη δυνατότητα κι όσο ακόμα έχω τις
δυνάμεις να το κάνω. Και προχωράς. Κι έτσι προκύπτουν νέες μεταφράσεις και νέα
έργα. Στα σκαριά τώρα είναι επίσης το βιβλίο του καθηγητού Claudio Mutti με
τίτλο: «Οι πένες του Αρχαγγέλου», που αποτελεί μια μελέτη στο έργο των μεγάλων
Ρουμάνων Εθνικιστών διανοουμένων, καθώς και μια σειρά βιβλίων με τίτλο «Με τον
Χριστό στη φυλακή. Μαρτυρίες Λεγεωναρίων πολιτικών κρατουμένων από τα
κομμουνιστικά κάτεργα».
Ο τελικός στόχος δεν είναι η ζωή. Είναι η ανάσταση. Η
ανάσταση των εθνών στο όνομα του Ιησού Χριστού του Σωτήρα. Η δημιουργία και ο
πολιτισμός είναι μόνο τα μέσα – δεν είναι ο σκοπός της ανάστασης. Ο πολιτισμός
είναι ο καρπός του ταλέντου, που ο Θεός εμφύτευσε στο έθνος μας και για τον
οποίον είμαστε υπεύθυνοι. Θα έρθει μια εποχή που όλα τα έθνη του κόσμου θα
σηκωθούν από τους νεκρούς με όλους τους νεκρούς τους, με όλους τους βασιλείς
τους και τους αυτοκράτορές τους. Κάθε έθνος έχει τη θέση του μπροστά στο θρόνο
του Θεού, Αυτή την έσχατη στιγμή, η «ανάσταση εκ των νεκρών» είναι ο υψηλότερος
και πιο μεγαλειώδης στόχος για τον οποίο ένα έθνος μπορεί να αγωνιστεί. Το
έθνος είναι επομένως μια οντότητα που ζει ακόμη και πέρα από αυτή τη γη. Τα
έθνη είναι πραγματικότητες επίσης και στον άλλο κόσμο, όχι μόνο σε αυτόν. Σε
εμάς τους Ρουμάνους, στο έθνος μας, όπως και σε κάθε έθνος στον κόσμο, ο Θεός
έχει αναθέσει μια συγκεκριμένη αποστολή. Ο Θεός μας έχει δώσει ένα ιστορικό
πεπρωμένο. Ο πρώτος νόμος που κάθε έθνος πρέπει να τηρήσει είναι για την
επίτευξη του πεπρωμένου του, για την εκπλήρωση της αποστολής που του έχει
ανατεθεί.
• Δεν θυμόμαστε τον λαό μας – κατά τη διάρκεια της θλιμμένης
αλλά περήφανης ρουμανικής ιστορίας μας – μια εποχή που να ανέχεται τον
χλευασμό. Τα χωράφια μας είναι γεμάτα από νεκρούς, αλλά όχι από δειλούς. Σήμερα
είμαστε ελεύθεροι άνθρωποι με συνείδηση των δικαιωμάτων μας. Δούλοι δεν είμαστε
και ούτε ποτέ ήμασταν. Δεχόμαστε το θάνατο, αλλά όχι την ταπείνωση. Να είστε
βέβαιοι, μας έχει μείνει επαρκή ηθική δύναμη για να βρούμε μια έντιμη έξοδο από
μια ζωή που δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε χωρίς τιμή και αξιοπρέπεια.
• Έχουμε τον πιο τρομερό δυναμίτη, το πιο εξελιγμένο όπλο
του πολέμου, πιο ισχυρό από τα τανκς και τα πολυβόλα: είναι οι δικές μας
στάχτες!
Η προσευχή είναι καθοριστικό στοιχείο για τη νίκη. Οι
πόλεμοι κερδίζονται από εκείνους που έχουν καταφέρει να προσελκύσουν από αλλού,
από τους ουρανούς, μυστηριώδεις δυνάμεις του αόρατου κόσμου και να εξασφαλίσουν
την υποστήριξή τους. Αυτές οι μυστηριώδεις δυνάμεις είναι οι ψυχές των νεκρών,
οι ψυχές των προγόνων μας, που κάποτε, σαν κι εμάς, πέθαναν για την υπεράσπιση
αυτής της γης και εξακολουθούν να συνδέονται σήμερα με αυτή με τη μνήμη της
ζωής τους και μέσα από εμάς, τους γιους τους, τους εγγονούς τους, τους
δισέγγονούς τους. Αλλά, πάνω από τις ψυχές των νεκρών, υπάρχει ο Θεός. Όταν
αυτές οι δυνάμεις ελκυθούν, γίνονται σημαντική δύναμη, μας υπερασπίζονται, μας
δίνουν κουράγιο, θέληση, όλα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για τη νίκη και
που μας κάνουν να κερδίζουμε. Φέρνουν πανικό και τρόμο στους εχθρούς, παραλύουν
τη δραστηριότητά τους. Σε τελευταία ανάλυση, οι νίκες δεν εξαρτώνται μόνο από
την υλική προετοιμασία, από τις υλικές δυνάμεις των εμπολέμων, αλλά από την
δύναμή να εξασφαλίσουν την υποστήριξη των πνευματικών δυνάμεων. Η δικαιοσύνη
και η ηθική των δράσεων και η ένθερμη, επίμονος πρόσκλησή τους υπό τη μορφή
ιεροτελεστίας και η συλλογική προσευχή προσελκύουν τέτοιες δυνάμεις.
• Αν ο χριστιανικός μυστικισμός και ο στόχος του, η έκσταση,
είναι η επαφή του ανθρώπου με τον Θεό μέσα από ένα άλμα από την ανθρώπινη φύση
στη θεϊκή φύση, ο εθνικός μυστικισμός δεν είναι τίποτα άλλο από την επαφή του
ανθρώπου και του πλήθους με την ψυχή της φυλής του μέσα από το άλμα που αυτές
οι δυνάμεις κάνουν από τον κόσμο των προσωπικών και υλικών συμφερόντων στον
εξωτερικό κόσμο της φυλής. Όχι μέσα από το μυαλό τους, αφού αυτό ο καθένας
μπορεί να το κάνει, αλλά ζώντας με την ψυχή τους.
• Πολέμησε γενναία για την πίστη Απόφυγε τις σαρκικές
απολαύσεις που σκοτώνουν την ψυχή. Μην καταστρέφεις τον ήρωα που είναι μέσα
σου.
• Αυτό ήρωας, αυτός ο Λεγεωνάριος της ανδρείας, με τις
δυνάμεις του Θεού εμφυτευμένες στην ψυχή του, θα οδηγήσει την πατρίδα μας στο δρόμο
της δόξας της.
• Οι Λεγεωνάριοι έχουν κληθεί από τον Θεό να ηχήσουν την
σάλπιγγα για την ανάσταση της Ρουμανίας μετά από αιώνες σκότους και καταπίεσης.
Corneliu Zelea Codreanu
Ο Corneliu Zelea Codreanu (Κορνήλιος Ζέλεα Κοντρεάνου)
υπήρξε το κυρίαρχο πρόσωπο του Ρουμανικού Εθνικισμού, ιδρυτής της «Λεγεώνας του
Αρχάγγελου Μιχαήλ» ή «Σιδηράς Φρουράς» (‘Garda de Fier’). Γεννήθηκε στις 13
Σεπτεμβρίου του 1899 και δολοφονήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1938. Ο Codreanu υπήρξε
αφοσιωμένος μαχητής για το ρουμανικό έθνος, καθώς και αφοσιωμένος Χριστιανός.
Η
Λεγεώνα ανέπτυξε μια επαναστατική θεωρία επικεντρωμένη γύρω από την ορθόδοξη
χριστιανική πνευματικότητα, την αγάπη για το έθνος, τη θυσία, την ιεραρχία και
την προσωπική ευθύνη για την εξάλειψη της πολιτικής διαφθοράς και του
καθαρισμού του έθνους. Ο Ρουμάνος θρησκειολόγος, λογοτέχνης και καθηγητής του
Πανεπιστημίου του Σικάγο, Mircea Eliade, είχε πει: «Εάν, όπως λέγεται, ο
εθνικοσοσιαλισμός βασίζεται πάνω στο έθνος και ο φασισμός πάνω στο κράτος, τότε
το κίνημα των Λεγεωνάριων έχει το δικαίωμα να αξιώνει να είναι ο μοναδικός
χριστιανικός μυστικισμός που μπορεί να καθοδηγήσει τις ανθρώπινες κοινωνίες.
Μία χριστιανική επανάσταση, μία πνευματική επανάσταση, ασκητική και ανδρεία που
δεν έχει ιδωθεί ποτέ πριν στην ευρωπαϊκή ιστορία». Ο Codreanu έλεγε
χαρακτηριστικά «αυτή η χώρα πεθαίνει λόγω έλλειψης Ανδρών, όχι προγραμμάτων».
Ο
ιστορικός Eugene Weber είχε γράψει ότι «κανένα από τα άλλα εθνικιστικά κινήματα
δεν ήταν τόσο λαϊκό». Τον Δεκέμβριο του 1937 η Λεγεώνα κατεβαίνει στις εκλογές
με το όνομα «Όλα για την Πατρίδα» (Totul Pentru Ţară) και γίνεται η τρίτη
δύναμη της χώρας. Τον Φεβρουάριο του 1938 ο βασιλιάς κλείνει την βουλή καταργεί
το Σύνταγμα, απαγορεύει τα πολιτικά κόμματα και υποχρεώνει όλους να ανήκουν σε
ένα κόμμα που το ονομάζει «Μέτωπο Εθνικής Ανανέωσης». Λίγο αργότερα ο υπουργός
δικαιοσύνης Καλινέσκου συλλαμβάνει τον Κοντρεάνου και στο δικαστήριο που
ακολούθησε, καταδικάζεται σε 10 χρόνια φυλακή.
Στις 29 Νοεμβρίου του 1938, μέσα
στη νύχτα, ο Κοντρεάνου και 13 άλλοι Λεγεωνάριοι, μεταφέρονται από τη φυλακή σε
ένα δάσος, όπου με τα χέρια δεμένα, στραγγαλίζονται και εν συνεχεία
πυροβολούνται στο κεφάλι. Οι δολοφόνοι ρίχνουν στα πτώματά τους οξύ και
τοποθετούν από πάνω τους επτά τόνους μπετόν. Η επίσημη εκδοχή που δίνεται για
το θάνατό τους, ήταν πως σκοτώθηκαν «κατά την απόπειρά τους να δραπετεύσουν».
-wzor.jpg)
