Ο Γιώργος Σαγιάς είναι παιδαγωγός με μεταπτυχιακό στη
θεολογία. Έχει εκδώσει έως τώρα εννέα βιβλία (μεταξύ άλλων και ποίηση,
γελοιογραφίες, επιστημονικό πόνημα που αφορά στην 9η Τέχνη, πολιτική διακήρυξη
κ.ά.), ενώ έχουν μελοποιηθεί κάποια ποιήματά του (όπως το "Μολών
Λαβέ" και το "Γεια σου Γεώργιε Καραϊσκάκη) και είναι επικεφαλής του Κέντρου Μελετών και Προώθησης Εθνικών Ιδεών Φ (Κέντρο Φ).
Το όγδοο βιβλίο του με τίτλο "Ομότροπον" ήταν
ποιητική συλλογή σε ρυθμό ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο. Όμως στο πιο πρόσφατο
βιβλίο του έκανε ένα ιδιαίτερο ποιητικό τόλμημα: να γράψει ιαπωνική ποίηση και
πιο συγκεκριμένα "χαϊκού".
Όπως γράφει και στην Εισαγωγή της συλλογής "500
Χαϊκού", "Τα χαϊκού είναι επιγραμματικά ποιήματα που γράφονται βάσει
μιας ποιητικής φόρμας τριών μικρών ομάδων συλλαβών στίχων με ενιαίο
συγκεκριμένο νόημα και αναπτύσσονται σε τρεις στίχους ή σε έναν με εσωτερικά
κενά.
Πρωτοδημιουργήθηκαν στην Ιαπωνία πριν από μερικούς αιώνες (τον 14ο μ.Χ.
αιώνα ή -κατ' άλλους μελετητές- τον 15ο - 16ο αιώνα), πήραν την τελική τους
μορφή τον 17ο αιώνα και με τον ίδιο τρόπο γράφονται έως σήμερα, με επεκτάσεις
των σημείων αναφοράς τους τα τελευταία χρόνια".
Ίσως είναι το συντομότερο είδος ποίησης παγκοσμίως, έχουν
χαρακτήρα εποχικό, αναφέρονται σε φυσικά στοιχεία και στηρίζονται σε μια
φορτισμένη συναισθηματικά λέξη. Εδώ και κάποιες δεκαετίες, εντοπίζονται
διαφοροποιήσεις στο περιεχόμενο και στην κλασική θεματολογία τους, στοιχείο που
επιτρέπει νοηματικές επεκτάσεις, πάντα όμως βασιζόμενες σε μια λέξη σύμβολο. Οι
δημιουργοί τους, επιχειρούν να "ακινητοποιήσουν" την στιγμή, η οποία
πρέπει να "αποκρυσταλλωθεί", να ολοκληρωθεί μέσα σε μόνο 17 συλλαβές,
οι οποίες χωρίζονται σε 5+7+5 συλλαβές.
Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η στιγμή που
έφυγε, διεσώθη μέσω τού χαϊκού. Έτι περαιτέρω, μέσα σε 17 συλλαβές,
περικλείονται δυνητικώς -μεταξύ άλλων- κοσμοθέαση, ιδεολογία, φιλοσοφική
θεώρηση και ψυχισμός, τα οποία πρέπει να καταστεί εφικτό να
"χωρέσουν" σε ένα χαϊκού. Ας σημειωθεί πως ενώ φαίνονται απλά, η
δημιουργία ενός καλού χαϊκού είναι αρκετά απαιτητική διότι πρέπει με απλότητα
γραφής να δοθεί συμπυκνωμένο το μήνυμα και συγχρόνως να παρασχεθεί η δυνατότητα
νοητικής επεκτάσεως.
Μάλιστα, ο ποιητής κάνει αναφορά σε κοινό στοιχείο χαϊκού
και ελληνικής επιγραμματικής ποίησης, δηλαδή στην εν συντομία και μέσω στίχων
αναφορά σε στιγμές, οι οποίες σώζονται (και) χάρη στην ποίηση, λειτουργούν ως
κιβωτός στους αιώνες και εδράζονται σε κοσμοθέαση και φιλοσοφία ζωής (π.χ.
"Ώ ξειν αγγέλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι"
/ Σιμωνίδης ο Κείος).
Όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Σαγιάς, "Η
επιγραμματική ποίηση μπορεί λοιπόν να θεωρηθεί κοινό σημείο αναφοράς και γέφυρα
αλληλοκατανόησης. Αυτή τη γέφυρα, μπορεί ο Έλληνας ποιητής να την βαδίσει
ασφαλώς έχοντας μέσα του τον Όμηρο, την Σαπφώ, τον Αλκαίο, μόνιμη υποστήριξη
την ελληνική ποιητική ταυτότητα και αυτοσυνειδησία, αστείρευτο εφόδιο την
παράδοσή του...".
Αυτή τη γέφυρα την βάδισε παλαιότερα και ένας από τους
πιο σημαντικούς συγγραφείς της Ιαπωνίας, ο Γιάκουμο Κοϊζούμι (το οποίο είναι το
ιαπωνικό όνομα τού Λευκάδιου Πατρίκιου Χερν, ελληνοϊρλανδού, το γένος τής
μητρός Κασιμάτη, ο οποίος γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1850 και απεβίωσε στο Τόκιο
το 1904).
Η συγκεκριμένη συλλογή, χωρίζεται σε έξι ενότητες:
Φύση/Εποχές, Αγάπη/Έρωτας, Ζωή-Θάνατος/Ειρήνη-Πόλεμος, Συναισθήματα,
Καταστάσεις, Ιαπωνία. Μια προσεκτική ματιά μπορεί να εντοπίσει βάσεις πάνω στις
οποίες εδράζεται η -για πολλά έτη- δημιουργία αυτής της συλλογής χαϊκού από τον
δημιουργό τους.
Ο ηρωικός τρόπος ζωής, η τιμή και η αξιοπρέπεια, η δύναμη της
θέλησης, η έννοια της φιλοπατρίας, η κατακραυγή για τον προδότη, ο σεβασμός για
τον μόχθο τού λαού, η αγάπη για την φύση, ο σεβασμός στα ζώα, η παράδοση ως
ρίζα που οδηγεί σε πρόοδο αλλά κι ο έρωτας, αυτή καθ' αυτή η ζωή, είναι κάποια
θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζεται η αποτύπωση στιγμών.
Ας δούμε κάποια από αυτά
τα χαϊκού, αφού τονιστεί ότι καθ' ένα από αυτά διαβάζεται ξεχωριστά. Θα
μπορούσε μάλιστα να ειπωθεί πως ένα την φορά ίσως είναι αρκετό ή, πως,
ξαναδιαβάζοντάς τα, είναι δυνατόν να τύχουν ξεχωριστής νοητικής επεκτάσεως. Ή
απλά αυτή να ήταν μια στιγμή, με άλλα λόγια το μεγαλείο τής απλότητας.
Διαβάζουμε κάποια από αυτά:
"Ο σαμουράι
ρίζα μαζί και καρπός
θαμμένος γεννά."
"Παλιός ο τρόπος
κάθε νέου μπουσίντο*
που σπέρνει τιμή."
(*μπουσίντο: χαρακίρι, άγραφος κώδικας τιμής, τρόπος να
πεθάνει κάποιος για να μην ατιμαστεί).
"Μεγάλα δέντρα•
χυμούν οι απόγονοι
απ' τα κλαδιά τους."
"Στολή προγόνων
φόρεσα στη γιορτή μου
κι ένιωσα θεριό."
"Μεγάλοι ίσκιοι
στη μάχη συντροφεύουν
τους πολεμιστές."
"Άνθος κερασιάς
βλέπω στο ριζικό σου
τον σαμουράι*."
(*σαμουράι: τίτλος ευγενούς, άφοβου και βίαιου πολεμιστή).
"Ρητινοφόρο,
όσο πιο πολλές πληγές
τόσο μας κερνάς."
"Η φύση ξέρει
πως σκοτώνεται όποιος
την τραυματίζει."
"Γεμάτος σέβας
κοιτώντας το παρελθόν
βλέπω το μέλλον."
"Παιδί ορφανό
που ζηλεύεις τον αϊτό
να γίνεις αϊτός."
"Πάντα σιωπούνε
οι νεκροί του πολέμου,
όμως φωνάζουν!"
"Λευκή σημαία•
ηρώων γεννήματα
δε σας ταιριάζει."
"Κάλλιο να έχεις
ένα φίδι σύντροφο
παρά προδότη."
"Λείπουν στρατιώτες•
μπόλιασαν βουνοκορφές
ιδρώτα κι αίμα."
"Καθώς θερίζουν
πισωγυρνά προδότης•
θα τον θερίσουν."
"Για σκέψου λοιπόν:
ο δειλός απέθανε
πριν να πεθάνει."
"Τα μηνύματα
της ελπίδας υπάρχουν,
αρκεί να πράξεις".
"Σε κάθε δύση
κάθε που πέφτεις σήκω•
μάθ' απ' τον ήλιο."
"Γλυκοκερασιά!
Πόση βροχή και λάσπη
ως να καρπίσεις."
"Φύτρωσε άνθος
όσες μπόρες και λάσπη
κι αν χρειάστηκαν".
Τα χαϊκού είναι τρόπος που η στιγμή γίνεται αιώνια. Ποίηση με
λέξεις σύμβολα "κλειδιά", ενίοτε μεστή μηνυμάτων, είναι γραφή για
όσους δεν θέλουν να προσπεράσουν με μια γρήγορη και τυπική ανάγνωση ένα
φαινομενικά απλό χαϊκού, αλλά θέλουν να αφεθούν σε κάτι διαφορετικό, διότι,
όπως έλεγε ο Επίχαρμος ο Κώος, "νους ορά και νους ακούει". Εάν ο νους
του αναγνώστη κάτι βλέπει ή κάτι ακούει, τότε το ποίημα κάτι έχει πει σ' αυτόν.
Σε μια εποχή σήψης και παρακμής, η ποίηση είναι ένα ακόμη
βέλος στην φαρέτρα τού σύγχρονου εθνικού και κοινωνικού αγωνιστή. Τρυπώνει σε
καταγώγια και σε σαλόνια, σε βιβλιοθήκες φτωχών και πλούσιων και επιτίθεται σε
κοιμισμένες συνειδήσεις, αφυπνίζει τους εν υπνώσει τελούντες, σιγοψιθυρίζει στο
σούρουπο αλλά και κραυγάζει στο λυκόφως και ρίχνει φάος στα σκοτάδια. Στέλνει
μήνυμα βελτιοδοξίας και έγερσης:
"Η τελευταία
πριν τη δύση ηλιαχτίδα
μού 'δωσ' ελπίδα."
"Πολέμα γερά•
κυρίως τους φόβους σου,
αυτούς πολέμα."
118 σελίδες τής ποιητικής συλλογής "500 χαϊκού"
του Γιώργου Σαγιά από τις εκδόσεις του περιοδικού Ενδοχώρα σε καλούν να κάνεις
την ποίηση ζωή και την ζωή ποίηση.
"Νέα ευωδιά
παλιάς τριανταφυλλιάς•
δες τα μπουμπούκια!"
Να βαδίσουμε τον δύσβατο ανηφορικό δρόμο και να χορέψουμε
νικητές κατακτώντας κορυφές. Είναι θέμα χρέους. Είναι θέμα τιμής. Είναι θέμα
ύπαρξης!
Εγώ σήμερα, δεν θα σας μιλήσω γενικά για τον Ezra Weston
Loomis Pound.
Θα σας γράψω, για τις λιγότερο γνωστές συνθήκες που τον
οδήγησαν στο St. Elizabeths Hospital. Όχι για τις κατηγορίες που τον βάρυναν ως
πολιτικό κρατούμενο (κατηγορήθηκε για προδοσία απ’ την Αμερικανική κυβέρνηση,
εξαιτίας μιας σειράς ραδιοφωνικών εκπομπών που είχε κάνει στην Ιταλία με
αντι-αμερικανικό κι αντι-σημιτικό περιεχόμενο), ούτε για όσα δήλωσε τότε στην
κατάθεση του, αλλά για τις ψυχιατρικές ‘συνωμοσίες’ που προηγήθηκαν.
O Ezra Pound λοιπόν, εισήχθη στο ψυχιατρείο αυτό (αφού είχε
περάσει απ’ την κόλαση στην Πίζα), μετά από εισήγηση του Dr. Winfried
Overholser, που τον έκρινε «απόλυτα παράφρονα, αλλά αβλαβή» (εδώ μπορείτε να
δείτε ένα σχετικό άρθρο στα γερμανικά και ειδικά το υποκεφάλαιο: Die
Elisabethanische Periode.Die Anstalt in Washington 1945-1958).
Ποιος ήταν όμως ο συγκεκριμένος άνθρωπος;
Σπούδασε ιατρική, οικονομικά και νομικά, θέσπισε το νόμο Briggs (που επέβαλε
ψυχική αξιολόγηση για κάθε άτομο που κατηγορούνταν για σοβαρό έγκλημα), πίστευε
πως οι ψυχικές ασθένειες δεν θα πρέπει να διαφοροποιούνται ιδεολογικά απ’ τις
σωματικές, δίδαξε σε πολλά πανεπιστήμια ψυχιατρική και ήταν γνωστός σαν ‘ο
κοσμήτορας της εγκληματολογικής ψυχολογίας’.
Τ’ όνομά του ωστόσο, συνδέθηκε και με κάποιααμφιλεγόμενα πειράματα υποβολής και
υπνωτισμού, του στρατού και της CIA. Πράγμα που έχει μια παραδοξότητα, αν
σκεφτεί κανείς πόσο βαθιά θρησκευόμενο άτομο ήταν και πόσο πρέσβευε τον ηθικό
τρόπο αντιμετώπισης των πασχόντων.
Ο
Overholser ήταν λοιπόν ο ειδικός, που ανέλαβε την υπόθεσηPound. Έθεσε όμως τον ποιητή, υπό την
κηδεμονία της συζύγου του Dorothy, σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους της εποχής,
με σκοπό να τον προστατέψει απ’ την ποινική δικαιοσύνη ή πράγματι τον θεώρησε
παράφρονα;
“ … Ο Αμερικανός ποιητής Ezra Loomis Pound, εκ των κορυφαίων
αρχιτεκτόνων του Ευρωπαϊκού Μοντερνισμού, γεννήθηκε το 1885 στο Hailey του
Idaho και μεγάλωσε στο Wyncote της Pennsylvania, στο πολιτειακό πανεπιστήμιο της
οποίας σπούδασε Συγκριτική Λογοτεχνία. Δίδαξε για σύντομο χρονικό διάστημα
γαλλικά και ισπανικά στο Κολέγιο Wabash της Indiana. Το 1907 αναχώρησε για την
Ευρώπη, όπου παρέμεινε μέχρι το 1945, εκδίδοντας τα κλασικά πια βιβλία του.
Προκαλώντας τους συντηρητικούς λογοτεχνικούς και
καλλιτεχνικούς κύκλους, πυροδοτώντας τα ποιητικά κινήματα του Εικονισμού και
του Βορτικισμού, καινοτομώντας στην μετάφραση αρχαίων, μεσαιωνικών και
αναγεννησιακών ποιητικών έργων και επιβάλλοντας σπουδαίους συγγραφείς, όπως ο
T. S. Eliot, ο James Joyce, ο William Carlos Williams και ο Robert Frost.
Αποτελώντας ήδη την κορυφαία προσωπικότητα του αγγλόφωνου
μοντερνισμού, αλλά απογοητευμένος από την εκβαρβάρωση του Πρώτου Παγκοσμίου
Πολέμου, εγκαταστάθηκε στην Ιταλία, όπου ασχολήθηκε με την συγγραφή των Cantos,
του εικονοκλαστικού έπους, που αποτέλεσε το magnum opus του.
Η ενασχόλησή του με τους οικονομικούς και πολιτικούς λόγους
της πρώτης μεγάλης ευρωπαϊκής αλληλοσφαγής τον οδήγησε στην φασιστική
ιδεολογία. Με αποτέλεσμα μια σειρά αντιαμερικανικών εκπομπών στον Κρατικό
Ραδιοσταθμό της Ρώμης. Το 1945 συνελήφθη από τα αμερικάνικα στρατεύματα και
μεταφέρθηκε στις Η.Π.Α. για να δικαστεί με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας.
Η υπεράσπιση του κατάφερε να τον παρουσιάσει διανοητικά
ακατάλληλο και να εξασφαλίσει τον εγκλεισμό του σε ψυχιατρική κλινική, απ’ όπου
αποφυλακίστηκε το 1958 και επέστρεψε αμέσως στην Ιταλία. Ο θάνατος τον βρήκε
στην Βενετία, το 1972. Αποτελούσε ήδη μια μυθική μορφή για τον ποιητικό κόσμο
που έφευγε, αλλά και γι’ αυτόν που ερχόταν …”
Σαν σήμερα ακριβώς πριν 700 χρόνια
πέθανε ο DanteAlighieri,
oγνωστός
μας Δάντης.
Ήταν κάποτε τα χρόνια κατά τα οποία ο Arturo
Reghini (φιλόσοφος,
μαθηματικός και εσωτεριστής), και ο Julius Evola συνδύασαν
τα πολιτικά τους οράματα με τους στίχους του Δάντη. Ο Reghini ήταν στον απόηχο των
«αποστόλων» της Αναγέννησης που είχαν προσπαθήσει να σηκώσουν το πέπλο της
αλληγορίας του Δάντη: ο πρώτος ήταν ο Gabriele Rossetti, μετά ο Pascoli θα δοκιμάσει τις
δυνάμεις του.Αλλά ο Reghini
υπερέβαλε αντικειμενικά, φαντασιωνόταν έναν παγανιστή Δάντη
πίσω από τη λατρευτική μυθοπλασία.
Στην πραγματικότητα ο Δάντης ήταν
παγανιστής και χριστιανός: ότι η ηθική δομή του κόσμου του ήταν αγκυροβολημένη
στις τρεις θεολογικές αρετές της χριστιανικής πίστης είναι προφανές, αλλά αυτό που
καθιστά τον Δάντη θεμελιώδη για την Ιταλική ταυτότητα είναι η αριστοτεχνική του
ικανότητα να ανασυνθέτει τα δύο μέρη του πολιτισμού μας: η χριστιανο - μεσαιωνική
και η κλασική - αρχαία πλευρά. Το πέρασμα της σκυτάλης από τον
Βιργίλιο στην Βεατρίκη είναι σημαντικό ακριβώς για αυτόν τον λόγο.Η ανασύνθεση θα πραγματοποιηθεί, σε
διαφορετικές, πιο νατουραλιστικές μορφές, σε μια άλλη στιγμή κορυφώσεως της
ιστορίας μας: την Αναγέννηση.
Με αυτή την έννοια ο Δάντης είναι
ταυτόχρονα ένας άνθρωπος της παράδοσης (και για αυτό ο Guénon και ο De Giorgio
έχουν δίκιο) και ένας άνθρωπος του μέλλοντος. Το έργο του είναι εποικοδομητικό,
αυθαίρετο: συμφιλιώνει το παρελθόν της Ιταλίας, εφαρμόζει μια εξαιρετική
«εθνική ειρήνη» και δημιουργεί έτσι τα θεμέλια της Ιταλικής παράδοσης. Θέτει τα
θεμέλια μιας γλώσσας που προορίζεται να συγκρατήσει ένα έθνος που δεν είχε
ενιαία σύνθεση. Και το γεγονός ότι στο δικαστήριο της Νάπολης όπως και στις
αίθουσες διδασκαλίας της Βενετίας η επίσημη γλώσσα ήταν η Ιταλική θα πρέπει να
κάνει όσους αρνούνται - όπως το φως του ήλιου θα αρνιόταν - να αντικατοπτρίζουν
τη δύναμη της Ιταλικής ταυτότητας.
Η Ιταλία αποτελεί μια μοναδική περίπτωση
μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών εθνών με την ενιαία γλώσσα της να μην επιβάλλεται
από την πίεση μιας φεουδαρχικής μοναρχίας ή από το βάρος μιας σύγχρονης εθνικής μοναρχίας. Και αυτό
οφείλεται στον Δάντη και στον προβληματισμό των συγγραφέων για το έργο του
Δάντη.
Τι έχει να πει ο Δάντης σε εκείνους
που στην εποχή μας δένουν ξανά τα νήματα της Ιταλικής ταυτότητας; Ο Δάντης
είναι ένα ανεξάντλητο ορυχείο. Ο Rudolf Steiner σημείωσε ήδη ότι οι τρεις
εικόνες κατά της κόλασης: ο λύγκας, το λιοντάρι, ο λύκος αντιπροσωπεύουν μια
πραγματεία για την ανθρώπινη ψυχή και τις σκοτεινές πλευρές των τριών
εσωτερικών ικανοτήτων: σκέψη, αίσθηση και θέληση/επιθυμία.
Η ερώτηση που τέθηκε έτσι θα μπορούσε να προκαλέσει
πολλαπλές απαντήσεις, αλλά σε αυτά τα χρόνια της ζοφερής «πολιτικά ορθής»
συμμόρφωσης, έρχεται πρώτα στο μυαλό ότι ο Δάντης, με τη θεϊκή του διάθεση, θα
μπορούσε να διδάξει στους νέους, τους ελεύθερους ανθρώπους του αύριο, την
κυρίαρχη ελευθερία να στείλουν στο διάολο όλα τα ζοφερά υποκείμενα που βιάζουν
τις ψυχές μας καθημερινά και στελεχώνουν τις κυβερνήσεις, τα ΜΜΕ την αστυνομία
και την δικαιοσύνη, της εποχής μας: από την «κουλτούρα ακύρωσης» στην εφεύρεση
φανταστικών ειδών, από την διαμάχη για τις «πολιτιστικές ιδιοποιήσεις» έως τους
«κομβικούς αγώνες».
Ο Δάντης αντιπροσωπεύει όλη την Ευρώπη, όπου η Ιταλία
τοποθετείτε στην Ευρώπη, αυτήν την Ευρώπη που από την Αρχαία Ελλάδα και την
Ρώμη, δημιούργησε την ανεκτίμητη ιστορία της και την κληρονομιά. Από ένα μεγάλο
πλήθος μέτριων ανθρώπων σήμερα ο Δάντης είναι ιδανικά καταδικασμένος σε εξορία.
Είναι παράνομος. Ένας από εμάς.
Και μέχρι εσύ να επιστρέψεις θα στείλω τα τραγούδια μου.
Θα ταξιδέψω στα λόγια των Ηρώων.
Και θα στέλνω το χώμα της πατρίδας μου.
Για αυτό ακούστε με προσεκτικά.
Συντροφιά με τον Άδη θα γκρεμίσουμε το κάστρο που φυλακίσατε
την Περσεφόνη.
Θα επιστρέψω την εποχή μου. Η Περσεφόνη με οδηγεί στην Γη
που της ανήκει. Και τότε οι άξιοι θα κερδίσουν την Κόρη.
Η Άνοιξη δεν ανήκει στους προδότες της ζωής. Ανήκει σε
ατρόμητους πολεμιστές. Αυτοί κοιτάζουν το θηρίο της καθημερινότητας στα μάτια.
Οι σιωπές τους σηκώνουν ανάστημα απέναντι στην τυραννία της λήθης που εσείς
σκορπίσατε.
Και τότε όλοι εσείς θα κρυφτείτε στις τρύπες σας γιατί η
περιφρόνηση μου θα εκδικηθεί τους χειμώνες που επιβάλατε στα αδέλφια μου.
Βάλτε καλά στο μυαλό σας την επιστροφή μου γιατί συντροφιά
με τον Ήλιο θα σκορπίσω τον Έρωτα στις ψυχές των συντρόφων μας.
Κωνσταντίνος
Στυλιανού: “Μουσική και λόγος για την Ιδέα”
Βιογραφικό:
Γεννήθηκε
στη Λεμεσό το 1970 και σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου
Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κάτοχος μεταπτυχιακού στην επιστήμη της Μουσικολογίας
και Μουσικοπαιδαγωγικής καθώς και μεταπτυχιακού στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία
(MSc). Από το 1995 διδάσκει στην Μέση Εκπαίδευση και παράλληλα φοιτά στο τμήμα
Κοινωνικής Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Έχει εκδώσει δύο ψηφιακούς δίσκους με δικές του συνθέσεις και μελοποιήσεις
("Κατά Μέτωπον" 2012 και "Μία Μέρα" 2018), τρεις ποιητικές συλλογές
με γενικό τίτλο «Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣ» ("Οι μικρές ιστορίες του
Πανός" 2009, "Η παραμυθία του Πανός" 2014,"Η εκδίκηση του
Πανός" 2019), την εθνομουσικολογική μελέτη με τίτλο "Φυλετική
συνείδηση και Ελληνική δημώδης μουσική" 2019 καθώς και τρία διηγήματα στην
πρώτη Κυπριακή Ανθολογία Λογοτεχνίας του Φανταστικού ("Στο ποτάμι του
χρόνου" 2017).
Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με την ερευνητική και συγγραφική δραστηριότητα
που αφορά στις θεραπευτικές επιδράσεις της Μουσικής σε σωματικό, νοητικό και
ψυχικό επίπεδο.
Cd: ΚΑΤΑ
ΜΕΤΩΠΟΝ του Κωνσταντίνου Στυλιανού
Το
cd με γενικό τίτλο ΚΑΤΑ ΜΕΤΩΠΟΝ του Κωνσταντίνου Στυλιανού κυκλοφόρησε το 2012
από το Skinhouse HELLASκαι την S-Crew Records. Είναι ένα χωρίς προηγούμενο cd
για την πολιτικοποιημένη ελληνική σκηνή αφού μουσικά κινείται στο χώρο του
folk/rock και έντεχνου ροκ αν και θα αδικούσαμε οποιαδήποτε ταμπέλα για το
συγκεκριμένο δίσκο.
Πρόκειται
για ένα μοναδικό ημίωρο μουσικό ταξίδι, με πλείστα τα συναισθήματα να σε
κατακλύζουν ακολουθώντας το. Μελαγχολία, νοσταλγία, πόνος, αλλά και ελπίδα,
ζωντάνια και χαρά είναι τα χαρακτηριστικά του δίσκου.
Περιλαμβάνει
τα πιο κάτω τραγούδια :
Κατά
Μέτωπον
Λευκωσία
– Μπέλφαστ
Μαύρο
Πουκάμισο
Οδικός
Κώδικας
Για
τα παιδιά μας
Ζήτω
η Νίκη
Πατρώα
Γη
Σαλπάραμε
Στο
εξώφυλλο του δίσκου ο Κωνσταντίνος Στυλιανού γράφει :
«Η
ΑΛΗΘΕΙΑ της τέχνης μας μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να ΣΒΗΣΕΙ το
ΣΚΟΤΑΔΙ. Πολύ καιρό έμεινες στην κατάψυξη. Ανάμεσα σε χιλιάδες νεκρούς, ΑΝΟΙΞΕ
τα ΜΑΤΙΑ, διέκοψε την σιωπή και σταμάτα την κατρακύλα. Έτσι θα πάρει ΠΝΟΗ η
γειτονιά μας και ο ΕΡΩΤΑΣ θα γεμίσει τον ελεύθερο αέρα. Αφιερωμένος ο δίσκος
αυτός σε όλους όσους είναι ακόμα ΖΩΝΤΑΝΟΙ, σε όσους πιστεύουν στον ΕΘΝΙΚΙΣΜΟ,
στον ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ, ενάντια στην κατοχή για την ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΗ.» Κωνσταντίνος
Στυλιανού
Μπορείτε
να προμηθευτείτε το cd ΚΑΤΑ ΜΕΤΩΠΟΝ στο linkεδώ
ΤΙΜΗ: 10,00€
Cd: ΜΙΑ ΜΕΡΑ
του Κωνσταντίνου Στυλιανού
Τον
Αύγουστο του 2018 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΛΟΓΧΗ ο δίσκος ΜΙΑ ΜΕΡΑ. Ο
δίσκος αυτός αποτελεί τον δεύτερο σταθμό της μουσικής διαδρομής του
Κωνσταντίνου Στυλιανού που
υπηρετεί το εθνικό/κοινωνικό/πολιτικό τραγούδι μέσα από την τέχνη της μουσικής.
Περιέχει
12τραγούδια εκ των οποίων τα οκτώ είναι μελοποιημένα ποιήματα των Κωστή Παλαμά,
Παντελή Μηχανικού, Λουκά Σταύρου, Αριστοτέλη Καλέντζη, Μάριου Αγαθοκλέους,
Άγγελου Δημητρίου και τέσσερα του δημιουργού του δίσκου. Τα τραγούδια αυτά εκφράζουν μέσα από τους στίχους τους μια
ξεχωριστή αντίσταση στο σήμερα μέσα από τον εθνικισμό και τον σοσιαλισμό.
Περιεχόμενα:
1.
Μια Μέρα
Στίχοι:
Κωνσταντίνος Στυλιανού
2.
Καλημέρα Λεμεσός
Στίχοι:
Κωνσταντίνος Στυλιανού
3.
Ένα κερί
Στίχοι:
Αριστοτέλης Καλέντζης
4.
Εαρινό (Στην μνήμη των Γιώργου Φουντούλη και Μανώλη Καπελώνη)
Στίχοι:
Άγγελος Δημητρίου
5.
Αμμόχωστος
Στίχοι:
Μάριος Αγαθοκλέους
6.
Είμαι η οργή σου
Στίχοι:
Λουκάς Σταύρου
7.
Πατέρες
Ποίηση:
Κωστής Παλαμάς
8.
Στον δάσκαλο
Ποίηση:
Κωστής Παλαμάς
9.
«Ίτε»
Ποίηση:
Παντελής Μηχανικός
10.
Ψυκτικοί θάλαμοι
Στίχοι:
Κωνσταντίνος Στυλιανού
11.
Ένα μικρό παιδί
Στίχοι:
Κωνσταντίνος Στυλιανού
12.
Έλληνες Κένταυροι
Στίχοι:
Αριστοτέλης Καλέντζης
Η
τιμή του cd είναι στα 10,00€ και μπορεί κάποιος να το παραγγείλει στο linkεδώ
Ποίηση : Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣ
Το
2008 ο Κωνσταντίνος Στυλιανού κυκλοφόρησε το πρώτο μέρος της ΤΡΙΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ
ΠΑΝΟΣ με τίτλο ΜΙΚΡΕΣ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ. Η αυτοέκδοση του Πάνα ήταν μια
ποιητική αναφορά στην καταγωγή, στον Έρωτα και στον Λόγο του καθημερινού βίου.
Εκεί που η Ανάσταση αναιρεί τον Θάνατο και η φαντασία παραδίδει το φως στον
Άνθρωπο. Μια συνάντηση με σκέψεις και στοχασμούς, που μας οδηγούν σε μια
διαδρομή με τέρμα τα άδυτα της ψυχής και του μυαλού.
Όμως «Το τελευταίο τέλος πνίγηκε στο φως της τελευταίας ατέλειωτης νύχτας. Το
κεφάλι της ψυχής στη λαιμητόμο του έρωτα λούστηκε στο αίμα ανεξάντλητου φόβου.
Και η Ανάσταση παγιδεύτηκε σε μία αλκοολούχα μετάληψη. Η αυγή με βρήκε να
περιμένω τα λουλούδια των φίλων μου».
Η
πρώτη εμφάνιση του Πάνα ήταν μια αναφορά στο χθες, στο σήμερα και στο αύριο και
διήρκησε 12 χρόνια. Μια διαδρομή στην καθ’ ημάς Ανατολή με αφετηρία την μακρινή
Θούλη.
Το
2014 κυκλοφορεί την ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣ και ολοκληρώνει το έργο της τριλογίας
του Πανός το 2020.
Η
ποιητική συλλογή με γενικό τίτλο «ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣ» κυκλοφορεί από τις
εκδόσεις εδώ
Μελέτη δοκίμιο : «Φυλετική
Συνείδηση και Ελληνική Δημώδης Μουσική»
Η
μουσικολογική μελέτη με γενικό τίτλο
«Φυλετική Συνείδηση και Ελληνική Δημώδης Μουσική» κυκλοφόρησε
τον Ιούνιο του 2019 από τις εκδόσεις
Αναζητήσεις. Στο συγκεκριμένο βιβλίο ο συγγραφέας παρουσιάζει την καταγωγή
και την διαδρομή της Ελληνικής δημοτικής μουσικής μέσα από την εθνοφυλετική συνείδηση
των Ελλήνων. Ο Κωνσταντίνος Στυλιανού θεωρεί ότι η αισθητική ανάγκη της
κοινότητας προσδιορίζει την αληθινή μουσική. Επικεντρώνεται στην σύνδεση της
μουσικής παράδοσης της φυλετικής μας καταγωγής σε σχέση με την κοινωνική μας
συνείδηση του χθες και του σήμερα. Θεωρεί ως πρωταρχικό σκοπό την δημιουργία
εκείνων των συνθηκών που θα ευνοήσουν την έναρξη ενός ιδεολογικού πολέμου για
την ριζική ανακατάταξη της κοινωνίας με βάση τον πολιτισμό.
Περισσότερες
πληροφορίες για το βιβλίο στο linkεδώ
Μέσα στο μετρό, κάποια στιγμή, δύο παιδιά συζητούσαν. Ο ένας
γυρνά στον άλλον και του λέει «σου είχα πει ότι η Χριστίνα δεν πολύ πάει καλά.
Όλο Καρυωτάκη διαβάζει τώρα τελευταία»…
Η πλέον συνηθισμένη εντύπωση που έρχεται στο μυαλό κάποιου
που ακούει για Καρυωτάκη, είναι αυτή. Η εντύπωση του περίεργου, του
μελαγχολικού, του μη δοσμένου σωστά στα μυαλά του. Τι ήταν τελικά ο Κώστας
Καρυωτάκης; Ήταν ένας περίεργος ποιητής, ένας κλειστός τύπος, ένας “βαρεμένος”
πνευματικά;
Ο ποιητής Κώστας
Καρυωτάκης γεννήθηκε στην Τρίπολη το 1896. Ο πατέρας του ήταν πολιτικός
μηχανικός στο δημόσιο τομέα, και συγκεκριμένα στο υπουργείο Δημοσίων Έργων.
Έζησε σε διάφορες πόλεις λόγω ακριβώς των μεταθέσεων του πατέρα του. Το
Γυμνάσιο πάντως το τελείωσε στα Χανιά το 1913. Ύστερα μπαίνει στη Νομική Σχολή
του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία αποφοίτησε το 1917. Τελειώνοντας τη
Νομική το 1917, γράφεται στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, την
οποία όμως δεν θα τελειώσει ποτέ.
Δεν πρέπει στόχος του να ήταν η δικηγορία ή το να γίνει
δικαστής. Οι αναζητήσεις του και οι
προβληματισμοί του είχαν αρχίσει ήδη να φαίνονται. Η παρουσία του στον χώρο της
ποίησης σημειώνεται για πρώτη φορά το 1912, όταν ποιήματα του βραβεύτηκαν από
το περιοδικό «Παιδικός Αστήρ». Στα 1918
τυπώνει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τον τίτλο «ο πόνος του ανθρώπου και
των πραγμάτων». Ήταν ένα μικρό βιβλίο, ένα είδος περιοδικού, μόλις 16
σελίδες, που όμως πέρασε
απαρατήρητο. Στα 1919, έρχεται η δεύτερη
συλλογή του, τα «Νηπενθή», για την οποία και παίρνει διάκριση στον Φιλαδέλφειο
Διαγωνισμό.
Το 1920, ο Καρυωτάκης διορίζεται υπάλληλος στη Νομαρχία
Θεσσαλονίκης, υπαγόμενος στο υπουργείο Εσωτερικών. Μετά από σειρά μεταθέσεων,
Σύρο, Άρτα, διάφορες πόλεις της Βορείου Ελλάδος, καταλήγει στην Αθήνα. Εκεί,
καταφέρνει και παίρνει μετάταξη στο υπουργείο Πρόνοιας, το οποίο αφενός ήταν
σαν θέση δημοσίου αξιοζήλευτη για την εποχή εκείνη, αφετέρου δεν είχε τόσες
μεταθέσεις, όσες είχαν άλλες θέσεις του Δημοσίου. Με τα προσόντα του, την
καλλιέργεια την εργατικότητα και την
μόρφωση του, καταλαμβάνει μία αξιοζήλευτη θέση στον μηχανισμό του υπουργείου
του. Παράλληλα ασχολείται συνεχώς με την ποίηση. Οι αναζητήσεις του όμως δεν
σταματούν. Ο Καρυωτάκης συνδικαλίζεται στον χώρο των δημοσίων υπαλλήλων.
Οι πολιτικές του απόψεις σαφώς αντιβενιζελικές, με εθνικιστικό και κοινωνικό
προσανατολισμό, κάτι που αρχίζει να διαφαίνεται και στα ποιήματα του. Εκλέγεται
Γενικός Γραμματέας της συνδικαλιστικής οργάνωσης των δημοσίων υπαλλήλων. Οι
γύρω του, αρχίζουν να βλέπουν στον Καρυωτάκη μία ιδιαίτερη ευαισθησία, έναν
άνθρωπο με μία διάθεση μελαγχολική, έναν άνθρωπο με φοβερό χαρακτήρα, αλλά
κλεισμένο στον εαυτό του. Το πολιτικό κατεστημένο της εποχής, τον αντιμετωπίζει
σαν έναν περίεργο τύπο. Έρχεται σε προστριβές με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου
του, η οποία δεν μπορεί να του συγχωρήσει τις απόψεις του. Δεν μπορούν να του
συγχωρήσουν το γεγονός ότι έχοντας τις πολιτικές πεποιθήσεις που είχε,
κατόρθωσε να ψηφιστεί στα συνδικαλιστικά όργανα, ακόμα και από υπαλλήλους που
ιδεολογικά ήταν ενδεχομένως απέναντι του.
Πάντοτε στις ζωές των ανθρώπων, υπάρχουν στιγμές οι οποίες
αλλάζουν την μοίρα τους. Στιγμές μικρές ή μεγάλες, που όμως οριοθετούν
καταστάσεις. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Καρυωτάκη. Άγνωστο πως, έγγραφα του
υπουργείου του, στα οποία φαινόταν ότι τα πράγματα στην εν γένει διοίκηση του
δεν ήταν καλά (τι πρωτοτυπία άραγε ...), έγγραφα αρκετά εμπιστευτικά,
δημοσιεύονται σε αντιβενιζελική εφημερίδα. Η κατάσταση γίνεται αρκετά τεταμένη.
Οι υποψίες της διαρροής πέφτουν στον Καρυωτάκη, αφού συγκεντρώνει όλες τις
προϋποθέσεις.
Ήταν αντιβενιζελικός, ήταν συνδικαλιστής, ήταν άνθρωπος με
αναζητήσεις που οι μικροαστοί της εποχής του, όπως και κάθε εποχής δεν ήταν σε
θέση να καταλάβουν. Ήταν περίεργος, ήταν ακραίος. Άρα το εύκολο θύμα, σε αυτές
τις περιπτώσεις. Όλοι λοιπόν έπεσαν πάνω
του. Έρευνες, ένορκες διοικητικές εξετάσεις και προσπάθεια του βενιζελικού
κατεστημένου της εποχής, ενός κατεστημένου που στα λόγια μόνο ήταν φιλελεύθερο
και δημοκρατικό, ενώ στην πράξη ήταν πέρα για πέρα ολοκληρωτικό. Ενός
κατεστημένου που όπλισε τους δολοφόνους του Ίωνα Δραγούμη.
Ο Καρυωτάκης
γλιτώνει την απόταξη. Παίρνει όμως δυσμενή μετάθεση, στην πόλη της Πρέβεζας.
Που όπως είχε γράψει κάποτε ένας κριτικός της λογοτεχνίας «είναι η θλιβερότερη
επαρχία, του θλιβερότερου τόπου του κόσμου, που είναι η Ελλάς». Βαρύς ίσως
χαρακτηρισμός. Ο ποιητής Καρυωτάκης, με την μεγάλη ευαισθησία και τον ανήσυχο,
προκλητικά ασυμβίβαστο χαρακτήρα του, δεν μπορεί, δεν την παλεύει, όπως θα
λέγαμε σήμερα στην διάλεκτο της καθημερινότητας. Παίρνει πολύ βαριά το όλο σκηνικό. Εκεί, στην
επαρχιακή αυτή πόλη ο Καρυωτάκης, ασφυκτιώντας σε μία μίζερη και μελαγχολική
μικροαστική καθημερινότητα, εκδίδει την
τρίτη και τελευταία ποιητική συλλογή του, τα «Ελεγεία και Σάτιρες», ίσως
μία από τις ωραιότερες ποιητικές συλλογές που έχουν κυκλοφορήσει ποτέ.
Προσπαθούσε με διάφορες κινήσεις του να πάρει μετάθεση για
Αθήνα. Δεν κατέστη όμως δυνατό. Το κατεστημένο ήθελε να τον εξοντώσει. Και
ήξερε πως με την μετάθεση αυτή, αυτό ακριβώς έκανε. Στην πόλη της Πρέβεζας, που
όπως ο ίδιος έγραψε σε ένα από τα
ανέκδοτα ποιήματα του «τα πάντα είναι θάνατος», ζώντας μέσα σε μία απελπισία,
με νωπή μία ερωτική απογοήτευση και περιμένοντας μια ανάκληση της μεταθέσεως
του που δεν θα έρθει ποτέ, ένα ζεστό απόγευμα του Ιουλίου του 1928, έθεσε τέρμα
στην ζωή του με μια πιστολιά.
Το τέλος του Καρυωτάκη τραγικό. Και όπως γίνεται σε αυτές
τις περιπτώσεις, η δικαίωση έρχεται πάντοτε post mortem .Τα πνεύματα της
εποχής, έχουν συνταραχθεί από τον χαμό του. Αυτό το τέλος στάθηκε η αφετηρία
μίας τάσης μέσα στην ελληνική ποίηση που ονομάστηκε «Καρυωτακισμός». Αρχίζει
μία σειρά συζητήσεων. Οι ποιητές ένοιωθαν χρέος τους να μιμηθούν τα βήματα του.
Ο Καρυωτάκης αποκτά οπαδούς, μαθητές. Συνολική παρουσίαση του έργου του γίνεται
το 1938, δέκα χρόνια μετά την τραγική φυγή του, με φροντίδα των λογοτεχνών Κλ.
Παράσχου, Τέλλου Αγρα, Χ. Σακελλαριάδη και άλλων. Ακολούθησε ή έκδοση των
«Απάντων», το 1965 και εν συνεχεία το 1966, και ανατύπωση της από την «Νέα
Ελληνική Βιβλιοθήκη» το 1977. Δεκάδες οι εργασίες για το έργο του και
εκατοντάδες τα κατά καιρούς δημοσιευμένα άρθρα.
Τελικά τι ήταν ο Καρυωτάκης;
Στη συζήτηση που πάντα γίνεται μεταξύ ποιητών, είχαν
κατατεθεί διάφορες απόψεις. Ο Τέλλος Άγρας, ο Δημαράς, ο Θεοτοκάς, ο Ρώτας,
αλλά και ο Βάρναλης, και τόσοι άλλοι
μελέτησαν το έργο του σε βάθος. Ο Καρυωτάκης ήταν διαφορετικός. Ήταν
ασυμβίβαστος, αθεράπευτα ευαίσθητος, αλλά και κυνικός ταυτόχρονα. Μελαγχολικός,
αλλά και με διάθεση να κάνει καυστική σάτιρα σε πολλά πράγματα.
Τίτλοι ποιημάτων
δεκάδες και εκφραστικοί. Θα έλεγε κανείς πως αυτές οι τρεις συλλογές του
ήταν, όπως εύστοχα είχε γράψει ο Ρώτας μία ηρωική τριλογία. Ο Καρυωτάκης μιλά για τον πόνο του ανθρώπου,
για τον έρωτα, το χαμόγελο, την άνοιξη. Μιλά για την λησμονιά, την αγάπη, τον
πόθο που δεν εκπληρώνεται. Στα «Νηπενθή», γράφει χαρακτηριστικά:
«Και αν έσβησε σαν ίσκιος το όνειρο μου
Και αν έχασα για πάντα τη χαρά
Και αν σέρνομαι στα ακάθαρτα του δρόμου
πουλάκι με σπασμένα τα φτερά»
Πολιτική θεώρηση του Καρυωτάκη
Ο Καρυωτάκης ήταν πεσιμιστής. Ήταν εθνικιστής και
αντικομφορμιστής. Στις Ελεγείες και Σάτιρες, στο ποίημα του με τίτλο στο
«Άγαλμα της Ελευθερίας που φωτίζει τον κόσμο», γράφει χαρακτηριστικά:
«Λευτεριά, Λευτεριά, θα σ’ αγοράσουν
Έμποροι και κονσόρτσια και εβραίοι
Είναι πολλά του αιώνα μας τα χρέη
Πολλές οι αμαρτίες που θα διαβάσουν οι γενιές
Όταν σε παρομοιάσουν με το πορτραίτο του Dorian Gray»
Άραγε αν ζούσε σήμερα, πόσα κλητήρια θεσπίσματα θα του είχαν
επιδοθεί για παράβαση του «αντιρατσιστικού « νόμου 927/79; Πόσο επίκαιρος ιδεολογικά είναι μέχρι σήμερα;
Ο πόθος του για την
τιμή της πατρίδας δεδομένος. Γράφει στην ίδια συλλογή στον «Μαρμαρωμένο
Βασιλιά»
«Μαρμαρωμένε Βασιλιά, πολύ δεν θα προσμένεις
Ένα πρωί από τα νερά του Βοσπόρου εκεί πέρα
Θε να προβάλλει λαμπερός
ο ασημένιος ήλιος μίας Λευτεριάς χαμένης
Ω΄ δοξασμένη ημέρα!»
Αυτό αν γραφόταν σήμερα, τι θα γινόταν ...
Θεωρώ όμως ότι όλη η
φιλοσοφία, ο πεσιμισμός αλλά και η καυστική ειρωνεία και η επαναστατική
αντίληψη του Καρυωτάκη, περιέχεται στο περίφημο ποίημα του «Πρέβεζα»,
ένα ποίημα που περιγράφει ακριβώς την μίζερη ζωή της Πρέβεζας, το οποίο έχει
μελοποιηθεί και ερμηνευθεί από τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου με μοναδικό τρόπο.
Γράφει τελειώνοντας:
«Αν τουλάχιστον μέσα στους ανθρώπους αυτούς
Ένας πέθαινε από αηδία
Σιωπηλοί, θλιμμένοι με σεμνούς τρόπους
Θα διασκεδάζαμε όλοι την κηδεία»
Το τι πίστευε ο Καρυωτάκης τελικά, και κυρίως η
επαναστατικότητα του, νομίζω ότι αποδίδεται απόλυτα από τον Μανόλη Λαμπρίδη, ο
οποίος ήταν ένας από τους λογοτέχνες που τον μελέτησαν εκτενώς:
«Ο Καρυωτάκης βρίσκεται σε γοερή και ενσυνείδητη αντίθεση
προς τον κόσμο των αστών, τον γεμάτο ψέμα και απανθρωπιά. Τα Ιδανικά που
φλογίζουν και καίνε τον ποιητή, την Λευτεριά, την Αρετή, την Ανθρωπιά και την
Αξιοπρέπεια, τα έχουν απεμπολήσει οι αστοί…»
Ο Οδυσσέας Ελύτης έγραφε πως: «με την ποίηση δεν μπορείς να
αλλάξεις τον κόσμο. Εκείνο που μπορείς όμως είναι να αλλάξεις συνειδήσεις».
Αυτό ακριβώς προσπάθησε να κάνει και ο Καρυωτάκης με τα
ποιήματα του. Με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο.
.jfif)
-wzor.jpg)
